دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى ئېلان قىلغان يەر شارىدىكى ئون چوڭ <ئەخلەت >يېمەك-ئىچمەكلەر

1.مايدا قورۇلغان يىمەكلىكلەر

(1)يۈرەك -قان تۇمۇر كېسەللىكلىرىنى پەيدا قىلغۇچى باش قاتىل -مايدا قورۇلغان كىراخمال ؛(2)راك پەيدا قىلغۇچى تەركىپلىك ماددا ؛(3)ۋىتامىنلارنى بوزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىش ئارقىلىق ،ئاقسىلنى ئۆزگەرتىۋىتىدۇ .

2.تۇزغا چىلانغان يىمەكلىكلەر

(1)يۇقىرى قان بېسىمىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ،بۇرۇن -يۇتقۇنچاق راكىنى پەيدا قىلىدۇ ،بۆرەكنىڭ يۈكىنى زىيادە ئېغىرلاشتۇرۋىتىدۇ ؛(2)شىللىق پەردە سېستىمىسىغا تەسىر يەتكۈزىدۇ(ئاشقازان -ئۈچەيگە زىيانلىق )؛(3)ئاسانلا جاراﮬەت ۋە ياللۇغ پەيدا قىلىدۇ .

3.پىششىقلاپ ئىشلەنگەن گۆش تۈرىدىكى يىمەكلىكلەر(گۆش قېقى ،گۆش قىيمىسى ،كالباسا دىگەندەك )
(1)تەركىبىدە راكنى پەيدا قىلغۇچى ئۈچ چوڭ ماددىنىڭ بىرى بولغان نىترىتوئىد (چىرىتىشتىن ساقلاش ،رەڭ بېرىش رولىغا ئىگە)بار ؛(2)تەركىبىدە چىرىشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان كۆپ مىقداردا دورا بار ،ئۇ جىگەرنىڭ يۈكىنى زىيادە ئېغىرلاشتۇرۋىتىدۇ .

4 .پىرەنىك تۈرىدىكى يىمەكلىكلەر

(1)يىمەكلىككە ئىشلىتىدىغان مۇئەتتەر ۋەبۇياق زىيادە كۆپ بولغاچقا ،جىگەر ئىقتىدارىغا بېسىم شەكىللەندۈرىدۇ ؛(2)ۋىتامىننى ئېغىر دەرىجىدە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىدۇ ؛(3)ئىسسىقلىق مىقدارى زىيادە يوقىرى ،ئۇزۇقلۇق تەركىبى تۆۋەن .

5.گازلىق ،كولا تۈرىدىكى ئىچىملىكلەر

تەركىبىدىكى فوسفات كىسلاتاسى ،كاربونات كىسلاتالىرى ئادەم بەدىنىدىكى كۆپ مىقداردىكى كالىتسينى تارتىپ كىتىدۇ ؛ئىچكەندىن كىيىن قۇرساق كۆپۈپ ،نورمال غىزالىنىشقا تەسىر كۆرسىتىدۇ .

6.تەييار يىمەكلىكلەر

(ئاساسلىقى تەييار چۆپ ۋە كۆپتۈرۈلگەن يېمەكلىكلەرنى كۆرسىتىدۇ )
(1)تۇز تەركىبى زىيادە يۇقىرى ،تەركىبىدىكى چىرىتىشنى ئالدىنى ئالىدىغان دورا ،مۇئەتتەر جىگەرنى بۇزىدۇ ؛(2)پەقەتلا .ئىسسقلىق مىقدارى بار ،ئۇزۇقلۇق مىقدارى يوق .

7 .كونسىرۋالىق يىمەكلىكلەر(بېلىق گۆشى ۋە ﮬۆل مىۋە تۈرىدىكىلەرنىمۇ ئۆزئىچىگە ئالىدۇ)

(1)ۋىتامىننى بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىپ ،ئاقسىلنىڭ ئۆزگىرىپ كىتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ؛(2)ئىسسقلىق مىقدارى زىيادە يۇقىرى ،ئۇزۇقلۇق مىقدارى يوق .

8.قارائۆرۈك تۈرىدىكى يېمەكلىكلەر (مەسلەن ،بالقان)

(1)تەركىبىدە راكنى پەيدا قىلغۇچى ئۈچ چوڭ ماددىنىڭ بىرى بولغان نىترىتوئىد بار ؛(2)تۇز تەركىبى زىيادە يۇقىرى،،تەركىبىدىكى چىرىتىشنى ئالدىنى ئالىدىغان دورا ،مۇئەتتەر جىگەرنى بۇزىدۇ ؛

9.توڭلىتىلغان تاتلىق يىمەكلىكلەر(ماروژنى،خام قايماق ماروژنىسى،چۇكا مۇز قاتارلىقلار)

(1)تەركىبىدە كۆپ مىقداردا خام قايماق بار ،ئادەمنى ئاسانلا سەمىرتىۋىتىدۇ ؛
(2)تەركىبىدە قەنت زىيادە كۆپ بولغاچقا ،نورمال غىزالىنىشقا تەسىر كۆرسىتىدۇ .

10.كاۋاپ تۈرىدىكى يىمەكلىكلەر

تەركىبىدە كۆپ مىقداردا تېرفېنىل تىتراپىررۇل بار،ئۇ راكنى پەيدا قىلغۇچى ئۈچ چوڭ ماددىنىڭ ئالدەى ﮬىسابلىنىدۇ؛(2)بىر تال توخو پۇتى كاۋىپىنىڭ زىيىنى 60تال تاماكىنىڭ زىيىنى بىلەن باراۋەركېلىدۇ؛(3)ئاقسىلنىڭ كاربونلىشىپ ئۆزگىرىشىنى پەيدا قىلىپ ،جىگەر ۋە بۆرەكنىڭ يۈكىنى ئېغىرلاشتۇرۋىتىدۇ .

مەنبە : تەرمىلەر ژۇرنىلى