Dr.Mosajan Ablet

ئۇزۇنچاق مېڭە كېسىشمە يۈزى: ئادەم بەدىنىدىكى ھاياتلىق مەركىزى       كىرىش سۆز ئۇزۇنچاق مېڭە (Medulla Oblongata) ئادەم مېڭىسى غولىنىڭ ئەڭ تۆۋەنكى قىسمى بولۇپ، يۇلۇن بىلەن مېڭە كۆۋرۈكىنى تۇتاشتۇرىدۇ....

ئومۇرتقا نەيچىسى مەركىزىي نېرۋا سىستېمىسىنىڭ مۇھىم بىر قىسمى بولۇپ، چوڭ مېڭە بىلەن بەدەننىڭ باشقا جايلىرى ئارىسىدىكى ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشنىڭ ئاساسلىق يولى ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ ئاق ماددىسى خاس تالالىرى بولسا، ئومۇرتقا نەيچىسىنىڭ ئوخشىمىغان بۆلەكلىرى ئارىسىدىكى نېرۋا ئۇچۇرلىرىنى يەتكۈزۈپ، ماسلاشقان ھەرىكەت ۋە رېفلىكىسلارنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشتا ھالقىلىق رول ئوينايدۇ. بۇ تالالار بەدەننىڭ تەڭپۇڭلۇقى، مۇسكۇللارنىڭ تارىيىشى ۋە مۇرەككەپ ھەرىكەتلىرىنى تەڭشەيدۇ.

كىشىلەرنىڭ بەدىنىدىكى ھەر بىر ئەزانىڭ ئۆزىگە خاس ئەھمىيىتى بار بولۇپ، باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلار سىستېمىسى ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ. بۇ قان تومۇرلار مېڭە، يۈز ۋە بويۇن رايونىغا قان ئېلىپ كېلىپ، ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدۇ. ئۇلارنىڭ نورمال ئىشلىشى پۈتۈن بەدەننىڭ ساغلاملىقى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.

يۈرەك – ئىنسان ھاياتىنىڭ مەركىزى، ئۇنىڭ سالامەتلىكى پۈتۈن بەدەننىڭ ئىقتىدارىغا بىۋاسىتە تەسىر كۆرسىتىدۇ. يۈرەكنىڭ ئاساسلىق ۋەزىپىسى قاننى بەدەننىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا يەتكۈزۈش بولۇپ، بۇ جەرياندا يۈرەك كلاپانلىرى ناھايىتى مۇھىم رول ئوينايدۇ. بۇ كلاپانلار قاننىڭ يۈرەك ئىچىدە توغرا يۆنىلىشتە ئېقىشىنى، يەنى بىر يۆنىلىشتە ئېقىپ، قايتىدىن ئارقىغا قايتماسلىقىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

يۈرەك ۋە ئۆپكە رېنتىگېن رەسىمى (X-ray) كلىنىكىلىق دىياگنوز قويۇشتا ناھايىتى مۇھىم ۋاستە بولۇپ، ئىچكى ئەزالارنىڭ، بولۇپمۇ يۈرەك، ئۆپكە ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قۇرۇلمىلارنىڭ شەكلى ۋە ھالىتىنى كۆرۈشكە ياردەم بېرىدۇ. بۇ رېنتىگېن رەسىمى ئارقىلىق دوختۇرلار نۇرغۇن كېسەللىكلەرنى، مەسىلەن، ئۆپكە ياللۇغى، يۈرەك چوڭىيىشى، سۈيدۈك يولى تاشلىرى ۋە باشقا كۆكرەك قىسمىغا ئالاقىدار مەسىلىلەرنى بايقايدۇ. ئۇ كېسەللىكلەرنى دەسلەپكى باسقۇچتا بايقاش ۋە داۋالاش پىلانى تۈزۈشتە ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ.

يۈرەك، ئىنسان بەدىنىدىكى ھاياتلىقنىڭ مەركىزىي ئورگىنى، قىزىل قاننى پۈتۈن بەدەنگە پومپىلاش (ئىتتىرىپ چىقىرىش) ئارقىلىق ھاياتلىقنى ساقلاپ تۇرىدۇ. ئۇنىڭ ئىنچىكە ۋە مۇرەككەپ قۇرۇلمىسى، بولۇپمۇ ئوڭ-سول دالانچە ۋە قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى، قان ئايلىنىش سىستېمىسىنىڭ ئۈنۈملۈك ئىشلىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ. بۇ ماقالىدە، يۈرەكنىڭ ئاساسلىق بۆلۈملىرىنى، ئۇلارنىڭ فۇنكسىيەسىنى ۋە ئومۇمىي قان ئايلىنىش سىستېمىسىدىكى رولىنى تەپسىلىي كۆزدىن كەچۈرىمىز.

يۈرەك، ئىنسان بەدىنىدىكى ئەڭ مۇھىم ئەزالارنىڭ بىرى بولۇپ، ئۇ ئۈزلۈكسىز پومپىلاش ئارقىلىق قاننى پۈتۈن بەدەن سىستېمىسىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بۇ جەريان ئارقىلىق بەدەندىكى ھۈجەيرىلەرنىڭ ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇققا بولغان ئېھتىياجى قاندۇرۇلىدۇ، شۇنداقلا ماددا ئالماشتۇرۇش نەتىجىسىدە ھاسىل بولغان كېرەكسىزلەرنىڭ بەدەندىن چىقىرىلىشغا ياردەم بېرىدۇ. يۈرەكنىڭ مۇكەممەل تۈزۈلۈشى ۋە ئۇنىڭ بىلەن مۇناسىۋەتلىك قان تومۇرلارنىڭ سىستېمىلىق يۈرۈشۈشى ھاياتلىق پائالىيەتلىرىنىڭ نورمال داۋاملىشىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

ئادەم بەدىنىدىكى ئەڭ مۇھىم ئەزالارنىڭ بىرى بولغان يۈرەك، ھاياتلىقنىڭ مەركىزى. ئۇ پۈتۈن بەدەنگە قان تەمىنلەش بىلەن بىللە، باشقا ئەزالار بىلەن زىچ مۇناسىۋەتتە بولىدۇ. يۈرەكنىڭ توغرا ئورنىنى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قۇرۇلمىلارنى چۈشىنىش، ئادەم بەدىنىنىڭ فىزىئولوگىيەلىك ئىقتىدارىنى چۈشىنىشتە ئىنتايىن مۇھىم. بۇ ماقالىدە، يۈرەكنىڭ بەدەندىكى ئورنى، ئۇنىڭغا يېقىن بولغان قان تومۇرلار، نېرۋىلار ۋە باشقا ئەزالار تەپسىلىي تونۇشتۇرۇلىدۇ.

ئىنسان بەدىنى مۇرەككەپ ۋە ئاجايىپ بىر سىستېما بولۇپ، ھەر بىر ھۈجەيرىسىنىڭ خىزمىتى ئۈچۈن توختىماي ئوزۇقلۇق ۋە ئوكسىگېن بىلەن تەمىنلىنىشىگە موھتاجدۇر. بۇ مۇھىم فۇنكسىيەنى قان ئايلىنىش سىستېمىسى ئىجرا قىلىدۇ. قان ئايلىنىش سىستېمىسى، يۈرەك، قان تومۇرلار ۋە قاننى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، ئوزۇقلۇق ماددىلار، ئوكسىگېن، ھورمونلار ۋە باشقا مۇھىم ماددىلارنى بەدەننىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا توشۇيدۇ، شۇنداقلا ھۈجەيرىلەردىن چىققان تاشلاندۇق ماددىلارنى يىغىپ چىقىرىش ئورگانلىرىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بۇ سىستېما ئىچىدە، چوڭ ۋە كىچىك قان ئايلىنىش دەۋرىيلىكى ھاياتلىقنىڭ ئەڭ ئاساسلىق ئىككى مېخانىزمى بولۇپ، ئۇلارنىڭ رەتلىك ۋە ماسلاشقان ھەرىكىتى ئارقىلىق بەدىنىمىز ساغلام ھالدا فۇنكسىيە قىلىدۇ.

ئادەم بەدىنىدىكى قان تومۇرلار سىستېمىسى ناھايىتى مۇرەككەپ ۋە ھاياتىي ئەھمىيەتكە ئىگە تور بولۇپ، پۈتۈن بەدەننى ئوكسىگېن، ئوزۇقلۇق ماددىلار بىلەن تەمىنلەيدۇ ھەمدە كېرەكسىز ماددىلارنى چىقىرىپ تاشلايدۇ. بۇ سىستېما يۈرەك، ئارتېرىيە، ۋېنا ۋە كىچىك (قىلدام ) قان تومۇرلاردىن تەركىب تاپقان بولۇپ، بەدەننىڭ ھەر بىر ھۈجەيرىسىنىڭ نورمال ئىشلىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ. ئۇنىڭ ئادەم بەدىنىدىكى ئورنى ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ، سالامەتلىكىمىزنى ساقلاشتا ئاساسلىق رول ئوينايدۇ.