ئىنسان قۇلىقىنىڭ سىرى: ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسىغا چوڭقۇر نەزەر
ئىنسان قۇلىقى ئاۋاز دولقۇنلىرىنى قوبۇل قىلىپ، ئۇنى نېرۋا سىگنالىغا ئايلاندۇرىدىغان ئىنتايىن مۇرەككەپ ۋە نازۇك ئەزا. ئۇ تاشقى قۇلاق، ئوتتۇرا قۇلاق ۋە ئىچكى قۇلاق دەپ ئۈچ قىسىمغا بۆلۈنىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئوتتۇرا قۇلاقنىڭ يادرولۇق قىسمى بولغان ناغرا بوشلۇقى ئاۋاز يەتكۈزۈش ۋە كۈچەيتىشتە ھالقىلىق رول ئوينايدۇ. ناغرا بوشلۇقى چېكە سۆڭىكىنىڭ تاشلىق قىسمىغا جايلاشقان، ھاۋا بىلەن تولغان كىچىك بوشلۇق بولۇپ، ئۇنىڭ ئىچىدىكى ئاڭلاش سۆڭەكچىلىرى، مۇسكۇللار ۋە نېرۋىلار بىرلىكتە ئىشلەپ، ناغرا پەردىسىدىن كەلگەن تەۋرىنىشنى ئىچكى قۇلاققا ئۈنۈملۈك يەتكۈزىدۇ.
بۇ ماقالىدە، بىز ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئىچكى ۋە سىرتقى تېمىدىكى مۇھىم ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىلارنى تەپسىلىي تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمىز. بۇ قۇرۇلمىلارنىڭ فۇنكسىيەسىنى ۋە ئۆزئارا مۇناسىۋىتىنى چۈشىنىش ئاڭلاش فىزىئولوگىيەسىنى ئىگىلەشنىڭ ئاساسى، شۇنداقلا ئوتتۇرا قۇلاق ياللۇغى، ئاڭلاش سېزىمىنىڭ تۆۋەنلىشى قاتارلىق كېسەللىكلەرنى دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا ھالقىلىق ئەھمىيەتكە ئىگە.

رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەلىمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى
ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئاساسلىق قۇرۇلمىلىرى
تۆۋەندە ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئىچكى ۋە سىرتقى دىۋارىغا مۇناسىۋەتلىك قۇرۇلمىلارنىڭ تونۇشتۇرۇلۇشى بېرىلدى:
1. ناغرا بوشلۇقى ئىچكى تەرەپ دىۋارى
(Medial wall of the tympanic cavity, 鼓室内侧壁)
ناغرا بوشلۇقى (Tympanic Cavity, 鼓室)
ناغرا بوشلۇقى ئوتتۇرا قۇلاقنىڭ مەركىزىي قىسمى بولۇپ، چېكە سۆڭىكى ئىچىگە جايلاشقان ھاۋا بوشلۇقىدۇر. ئۇ سىرتتا ناغرا پەردىسى، ئىچكىرىدە ئىچكى قۇلاق بىلەن چېگرىلىنىدۇ ھەمدە ئىچىدە ئۈچ پارچە ئاڭلاش سۆڭەكچىسىنى (بولقا سۆڭەك، سەندەل سۆڭەك، ئۆزەڭگۈ سۆڭەك) سىغدۇرغان. ئۇنىڭ ئاساسلىق ۋەزىپىسى ناغرا پەردىسىدىن كەلگەن ئاۋاز تەۋرىنىشىنى كۈچەيتىپ، ئۆزەڭگۈ سۆڭەك ئارقىلىق ئىچكى قۇلاقتىكى دەلىز دەرىزىسىگە يەتكۈزۈشتۇر. بۇ بوشلۇق يەنە يۇتقۇنچاق-ناغرا نەيچىسى ئارقىلىق يۇتقۇنچاق بىلەن تۇتىشىپ، بوشلۇق ئىچىدىكى بېسىمنى تەڭشەپ تۇرىدۇ.
- يۈز نېرۋا قانال دۆڭچىسى (Prominence of the facial canal, 面神经管凸)
بۇ قۇرۇلما يۈز نېرۋىسى (VII جۈپ باش سۆڭەك نېرۋىسى) ئۆتىدىغان سۆڭەك قانىلىنىڭ ناغرا بوشلۇقى ئىچكى تېمىغا قاراپ تۈرتۈپ چىققان قىسمىدۇر. ئۇ دەلىز دەرىزىسىنىڭ ئۈستىدە گورىزونتال يۆنىلىشتە سوزۇلغان بولۇپ، قۇلاق ئوپېراتسىيەلىرىدە مۇھىم ئاناتومىيىلىك بەلگە ھېسابلىنىدۇ. - تاشقى يېرىم ئايلانما نەيچە دۆڭچىسى (Prominence of the lateral semicircular canal, 外半规管凸)
بۇ ئىچكى قۇلاقتىكى تاشقى يېرىم ئايلانما نەيچىنىڭ سۆڭەك قىسمى بولۇپ، ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئىچكى تېمىنىڭ ئارقا-ئۈستى قىسمىدا بىر دۆڭچىنى شەكىللەندۈرىدۇ. ئۇ ئادەتتە يۈز نېرۋا قانال دۆڭچىسىنىڭ ئارقا تەرىپىدە جايلاشقان بولۇپ، ناغرا سىنۇسىغا كىرىش ئېغىزىنىڭ ئاستىدا كۆرۈنىدۇ. - ناغرا بوشلۇق ئۈستى يوشۇرۇن ئويمىنى (Epitympanic recess, 鼓室上隐窝)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئاساسىي قىسمىنىڭ ئۈستىگە جايلاشقان بوشلۇق بولۇپ، «attic» دەپمۇ ئاتىلىدۇ. ئۇنىڭ ئىچىدە بولقا سۆڭەكنىڭ بېشى ۋە سەندەل سۆڭەكنىڭ گەۋدىسى جايلاشقان بولۇپ، خولېستېئاتوما (cholesteatoma) كېسىلى كۆپ يۈز بېرىدىغان ئورۇن ھېسابلىنىدۇ. - ناغرا بوشلۇق قاپقىقى (Tegmen tympani, 鼓室盖)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئۈستىنى ياپقان نېپىز سۆڭەك تەخسىسى بولۇپ، ئۇ ئوتتۇرا قۇلاقنى ئوتتۇرا باش سۆڭەك ئويمىنىدىن ئايرىپ تۇرىدۇ. ئۇنىڭ بۇزۇلۇشى مېڭە پەردە ياللۇغى ياكى مېڭە يىرىڭلىق ئىششىقى قاتارلىق ئېغىر ئەگەشمە كېسەللىكلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. - دەلىز دەرىزىسى (Vestibular window / Oval window, 前庭窗)
بۇ ئۆزەڭگۈ سۆڭەكنىڭ تېگى بىلەن پېچەتلەنگەن تۇخۇمسىمان тешик بولۇپ، ناغرا بوشلۇقىنى ئىچكى قۇلاقتىكى دەلىز بىلەن تۇتاشتۇرىدۇ. ئاۋاز تەۋرىنىشى ئۆزەڭگۈ سۆڭەك ئارقىلىق بۇ دەرىزىگە يەتكۈزۈلگەندە، ئىچكى قۇلاقتىكى سۇيۇقلۇق تەۋرىنىپ، ئاڭلاش سېزىمى شەكىللىنىدۇ. - ناغرا پەردىنى تەرەڭلەتكۈچى مۇسكۇلى (Tensor tympani muscle, 鼓膜张肌)
بۇ ناغرا بوشلۇقىدىكى ئىككى كىچىك مۇسكۇلنىڭ بىرى بولۇپ، ئۇ بولقا سۆڭەكنىڭ تۇتقۇچىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ تارىيغاندا ناغرا پەردىسىنى تارتىپ جىددىيلەشتۈرىدۇ، بۇ ئارقىلىق ئىچكى قۇلاقنى يۇقىرى ئاۋازلاردىن قوغداش رولىنى ئوينايدۇ. - بويۇن ئىچكى ئارتېرىيە (Internal carotid artery, 颈内动脉)
بۇ مېڭىنى قان بىلەن تەمىنلەيدىغان ئاساسلىق ئارتېرىيە بولۇپ، ئۇنىڭ سۆڭەك قانىلى ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئالدىنقى تېمىغا يېقىن جايلاشقان. گەرچە ئۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ بىۋاسىتە قۇرۇلمىسى بولمىسىمۇ، ئاناتومىيىلىك ئورنى ئىنتايىن مۇھىم. - يۇتقۇنچاق ناغرا نەيچە يېرىم قانىلى (Semicanal for the pharyngotympanic tube, 咽鼓管半管)
بۇ يۇتقۇنچاق-ناغرا نەيچىسى (Eustachian tube) جايلاشقان سۆڭەك قانىلىدۇر. بۇ نەيچە ئوتتۇرا قۇلاقنى بۇرۇن-يۇتقۇنچاققا تۇتاشتۇرۇپ، ناغرا بوشلۇقى ئىچى-سىرتىدىكى ھاۋا بېسىمىنى تەڭپۇڭلاشتۇرىدۇ. - تۇمشۇق (Promontory, 岬)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئىچكى تېمىدىكى بىر روشەن دۆڭچە بولۇپ، قۇلۇلىنىڭ (cochlea) ئاساسىي ئايلانمىسىنىڭ سىرتقا تۈرتۈپ چىقىشىدىن شەكىللەنگەن. ئۇنىڭ يۈزىدە ناغرا نېرۋا تورى (tympanic plexus) جايلاشقان. - قۇلۇلە دەرىزىسى (Cochlear window / Round window, 蜗窗)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنى ئىچكى قۇلاقتىكى قۇلۇلە بىلەن تۇتاشتۇرىدىغان يۇمىلاق тешик بولۇپ، ئىككىنچى ناغرا پەردىسى (secondary tympanic membrane) بىلەن يېپىلىپ تۇرىدۇ. ئۇنىڭ ۋەزىپىسى دەلىز دەرىزىسىدىن كىرگەن بېسىم دولقۇنىنى تارقىتىپ، ئىچكى قۇلاق سۇيۇقلۇقىنىڭ ئەركىن ھەرىكەتلىنىشىگە كاپالەتلىك قىلىش. - ناغرا سىنۇسى \ كاۋىكى (Mastoid antrum, 鼓窦)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئارقا تېمى ئارقىلىق ئەمچەكسىمان ئۆسۈك كاتەكچىلىرى بىلەن تۇتىشىدىغان چوڭراق بىر ھاۋا بوشلۇقىدۇر. ئۇ ئوتتۇرا قۇلاق ياللۇغىنىڭ ئەمچەكسىمان ئۆسۈككە تارقىلىشىدىكى مۇھىم يول ھېسابلىنىدۇ. - پىرامىدا ئۆسۈكچە (Pyramidal eminence, 椎隆起)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئارقا تېمىدىكى كونۇس شەكىللىك كىچىك سۆڭەك ئۆسۈكچىسى بولۇپ، ئۇنىڭ ئىچىدە سەندەل سۆڭەك مۇسكۇلى جايلاشقان. بۇ مۇسكۇلنىڭ پېيى ئۆسۈكچىنىڭ ئۇچىدىن چىقىپ، ئۆزەڭگۈ سۆڭەككە تۇتىشىدۇ. - يۈز نېرۋا (Facial nerve, 面神经)
يۈز نېرۋىسى (VII) ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئىچكى تېمى ۋە ئارقا تېمىدىن ئۆتىدىغان مۇھىم نېرۋا بولۇپ، يۈز ئىپادىسى مۇسكۇللىرىنى، شۆلگەي بېزى ۋە ياش بېزىنىڭ سېكرېتسىيەسىنى، شۇنداقلا تىلنىڭ ئالدىنقى 2/3 قىسمىنىڭ تەم سېزىمىنى كونترول قىلىدۇ. - يۈز نېرۋا نەيچىسى (Facial canal, 面神经管)
بۇ يۈز نېرۋىسى چېكە سۆڭىكى ئىچىدە ماڭىدىغان سۆڭەك تۇرۇبىسىدۇر. ئۇنىڭ ناغرا بوشلۇقىدىكى قىسمى ئوپېراتسىيە جەريانىدا ئاسانلا زەخىملىنىش خەۋپىگە ئىگە. - ئەمچەكسىمان ئۆسۈك كاتەكچىسى (Mastoid air cells, 乳突小房)
بۇلار ئەمچەكسىمان ئۆسۈك ئىچىگە جايلاشقان، بىر-بىرى بىلەن تۇтаشقان نۇرغۇنلىغان كىچىك ھاۋا بوشلۇقلىرىدۇر. ئۇلار ناغرا سىنۇسى ئارقىلىق ناغرا بوشلۇقى بىلەن تۇتىشىپ، قۇلاقنىڭ بېسىم تەڭشەش ۋە رېزونانس فۇنكسىيەسىگە قاتنىشىدۇ. - ئەمچەكسىمان ئۆسۈك (Mastoid process, 乳突)
بۇ چېكە سۆڭىكىنىڭ قۇلاق كەينىدىكى كونۇسسىمان ئۆسۈكى بولۇپ، ئىچى ئەمچەكسىمان ئۆسۈك كاتەكچىلىرى بىلەن تولغان. ئۇ بويۇن مۇسكۇللىرىنىڭ تۇتۇش نۇقتىسى بولۇش بىلەن بىرگە، ئوتتۇرا قۇلاق ياللۇغىنىڭ ئاسان تارقىلىدىغان ئورنىدۇر. - ئەمچەك ئۆسۈك سىنۇس \ كاۋاكچە (Mastoid antrum, 乳突窦)
بۇ ناغرا سىنۇسى بىلەن ئوخشاش قۇرۇلما بولۇپ، ناغرا بوشلۇقى بىلەن ئەمچەكسىمان ئۆسۈك كاتەكچىلىرىنى تۇتاشتۇرىدىغان ئۆتكەلدۇر. ئۇ يۇقۇمنىڭ تارقىلىشىدىكى مۇھىم ئاناتومىيىلىك يول ھېسابلىنىدۇ. - ئەمچەك ئۆسۈك سىنۇس \ كاۋاكچە كىرىش ئېغىزى (Aditus ad antrum, 乳突窦入口)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ ئۈستى-ئارقا قىسمىدىكى بىر ئېغىز بولۇپ، ناغرا بوشلۇقىنى ناغرا سىنۇسىغا تۇتاشتۇرىدۇ. ئۇ ئوتتۇرا قۇلاق بوشلۇقىنىڭ ھاۋا ئالماشتۇرۇشىدىكى مۇھىم قۇرۇلمىدۇر.
2. ناغرا بوشلۇقى سىرتقى دىۋارى
(Lateral wall of the tympanic cavity, 鼓室外侧壁)
- ناغرا تانىيى (Chorda tympani, 鼓索)
بۇ يۈز نېرۋىسىنىڭ بىر تارمىقى بولۇپ، ناغرا بوشلۇقىدىن ئۆتۈپ، بولقا سۆڭەك ۋە سەندەل سۆڭەكنىڭ ئارىسىدىن ئۆتىدۇ. ئۇ تىلنىڭ ئالدىنقى 2/3 قىسمىنىڭ تەم سېزىمىنى ۋە ئېڭەك ئاستى، تىل ئاستى بەزلىرىنىڭ سېكرېتسىيەسىنى باشقۇرىدۇ. - سەندەل سۆڭەك مۇسكۇل نېرۋىسى (Nerve to stapedius, 镫骨肌神经)
بۇمۇ يۈز نېرۋىسىنىڭ بىر كىچىك تارمىقى بولۇپ، سەندەل سۆڭەك مۇسكۇلىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ بۇ مۇسكۇلنىڭ تارىيىشىنى كونترول قىلىپ، ئاكۇستىكىلىق رېفلېكىسنى شەكىللەندۈرىدۇ. - سەندەل سۆڭەك مۇسكۇلى (Stapedius muscle, 镫骨肌)
بۇ ئىنسان بەدىنىدىكى ئەڭ كىچىك مۇسكۇل بولۇپ، پىرامىدا ئۆسۈكچىسىدىن چىقىپ، ئۆزەڭگۈ سۆڭەكنىڭ بېشىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ تارىيغاندا ئۆزەڭگۈ سۆڭەكنى كەينىگە تارتىپ، دەلىز دەرىزىسىگە بولغان بېسىمنى ئازايتىدۇ ۋە ئىچكى قۇلاقنى كۈچلۈك ئاۋاز زەخىملىنىشىدىن قوغدايدۇ. - ناغرا پەردە (Tympanic membrane / Eardrum, 鼓膜)
بۇ ناغرا بوشلۇقىنىڭ سىرتقى تېمىنى تەشكىل قىلىدىغان ئاساسلىق قۇرۇلما بولۇپ، تاشقى قۇلاق يولىنى ئوتتۇرا قۇلاقتىن ئايرىپ تۇرىدۇ. ئۇ ئاۋاز دولقۇنىنى قوبۇل قىلىپ، مېخانىكىلىق تەۋرىنىشكە ئايلاندۇرىدۇ ۋە بۇ تەۋرىنىشنى بولقا سۆڭەككە يەتكۈزىدۇ. - ئۆزەڭگۈ سۆڭەك (Stapes, 镫骨)
بۇ ئاڭلاش سۆڭەكچىلىرى زەنجىرىدىكى ئەڭ ئىچكى ۋە ئەڭ كىچىك سۆڭەك بولۇپ، شەكلى ئۆزەڭگۈگە ئوخشايدۇ. ئۇ سەندەل سۆڭەكتىن كەلگەن تەۋرىنىشنى قوبۇل قىلىپ، دەلىز دەرىزىسى ئارقىلىق ئىچكى قۇلاققا يەتكۈزىدۇ. - بولقا سۆڭەك (Malleus, 锤骨)
ئاڭلاش سۆڭەكچىلىرىنىڭ ئەڭ چوڭى ۋە ئەڭ سىرتتا جويلاشقىنى بولۇپ، ئۇنىڭ تۇتقۇچى ناغرا پەردىسىگە تۇتىشىدۇ. ئۇ ناغرا پەردىسىنىڭ تەۋرىنىشىنى قوبۇل قىلىپ، سەندەل سۆڭەككە يەتكۈزىدۇ. - سەندەل سۆڭەك (Incus, 砧骨)
بۇ بولقا سۆڭەك بىلەن ئۆزەڭگۈ سۆڭەكنىڭ ئارىسىغا جايلاشقان بولۇپ، بولقا سۆڭەكتىن كەلگەن تەۋرىنىشنى ئۆزەڭگۈ سۆڭەككە يەتكۈزۈش رولىنى ئوينايدۇ.
ناغرا بوشلۇقى، گەرچە كىچىك بىر ئاناتومىيىلىك بوشلۇق بولسىمۇ، ئاڭلاش سىستېمىسىدىكى ئەڭ مۇھىم قۇرۇلمىلارنىڭ بىرى. ئۇنىڭ ئىچكى ۋە سىرتقى تېمىدىكى ھەر بىر قۇرۇلما ئۆزئارا ماسلىشىپ، ئاۋاز دولقۇنىنى مېخانىكىلىق ئېنېرگىيەگە ئايلاندۇرۇش ۋە ئۇنى يۇقىرى ئۈنۈمدە ئىچكى قۇلاققا يەتكۈزۈشتەك مۇرەككەپ ۋەزىپىنى ئورۇندايدۇ. بۇ جەريان ئاۋاز سىگنالىنىڭ توغرا قوبۇل قىلىنىشى ۋە پەرقلەندۈرۈلۈشىنىڭ ئاساسىدۇر.
بۇ بوشلۇقنىڭ ساغلاملىقى ئاڭلاش سېزىمىنىڭ نورمال بولۇشى ئۈچۈن ھالقىلىق. مەسىلەن، يۇتقۇنچاق-ناغرا نەيچىسىنىڭ توسۇلۇشى ئوتتۇرا قۇلاق بېسىمىنىڭ تەڭپۇڭسىزلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئوتتۇرا قۇلاق ياللۇغىغا سەۋەب بولىدۇ. ئاڭلاش سۆڭەكچىلىرى زەنجىرىنىڭ ئۈزۈلۈپ قېلىشى ياكى قېتىپ قېلىشى (otosclerosis) ئۆتكۈزۈش خاراكتېرلىك گاسلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. شۇڭلاشقا، بۇ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىلارنى چوڭقۇر چۈشىنىش كلىنىكىدا كېسەللىكلەرگە توغرا دىئاگنوز قويۇش ۋە ئۈنۈملۈك داۋالاش پىلانى تۈزۈشنىڭ ئالدىنقى شەرتىدۇر.
ناغرا بوشلۇقىنىڭ فۇنكسىيەلىك ئەھمىيىتىنى تۆۋەندىكى نۇقتىلاردىن يەكۈنلەشكە بولىدۇ:
- ئاكۇستىكىلىق ئىمپېدانس ماسلاشتۇرۇش: ناغرا بوشلۇقى ۋە ئاڭلاش سۆڭەكچىلىرى ھاۋا مۇھىتىدىكى ئاۋاز دولقۇنى بىلەن ئىچكى قۇلاق سۇيۇقلۇقى مۇھىتى ئوتتۇرىسىدىكى غايەت زور ئىمپېدانس پەرقىنى ماسلاشتۇرىدۇ. بۇ ناغرا پەردىسىنىڭ چوڭ يۈزى بىلەن دەلىز دەرىزىسىنىڭ كىچىك يۈزى ئوتتۇرىسىدىكى بېسىم كۈچەيتىش ۋە سۆڭەكچىلەرنىڭ پىشاڭلىق رولى ئارقىلىق ئەمەلگە ئاشىدۇ.
- قوغداش مېخانىزمى: ناغرا پەردىسىنى تەرەڭلەتكۈچى مۇسكۇل ۋە سەندەل سۆڭەك مۇسكۇلى كۈچلۈك ئاۋازلارغا دۇچ كەلگەندە رېفلېكىسلىق تارىيىپ، ئاۋازنىڭ ئىچكى قۇلاققا ئۆتۈشىنى ئاجىزلىتىدۇ ۋە نازۇك ئاڭلاش ھۈجەيرىلىرىنى زەخىملىنىشتىن ساقلايدۇ.
- بېسىم تەڭشەش: يۇتقۇنچاق-ناغرا نەيچىسى ئارقىلىق ناغرا بوشلۇقىدىكى بېسىمنىڭ تاشقى ئاتموسفېرا بېسىمى بىلەن تەڭ بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. بۇ ناغرا پەردىسىنىڭ ئەڭ ياخشى تەۋرىنىش ھالىتىنى ساقلىشى ئۈچۈن زۆرۈر.
- نېرۋا يولى: يۈز نېرۋىسى ۋە ئۇنىڭ تارمىقى بولغان ناغرا تانىيى بۇ بوشلۇقتىن ئۆتىدىغان بولغاچقا، ئۇ يۈز ھەرىكىتى ۋە تەم سېزىمى قاتارلىق مۇھىم فۇنكسىيەلەر بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك.
خۇلاسىلىگەندە، ناغرا بوشلۇقى ئاددىي بىر ھاۋا بوشلۇقى بولۇپلا قالماستىن، بەلكى كۆپلىگەن ئىنچىكە ۋە مۇرەككەپ قۇرۇلمىلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان، ئاڭلاش ۋە باشقا فىزىئولوگىيىلىك فۇنكسىيەلەرنى ئۆز-ئارا بىرلەشتۈرگەن بىر مىكرو سىستېمىدۇر. بۇ سىستېمىنى تېخىمۇ چوڭقۇر تەتقىق قىلىش كەلگۈسىدە قۇلاق كېسەللىكلىرىنى داۋالاشتا يېڭى ئىلگىرىلەشلەرنى ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن.


