Abletjan Mosa

پەرقلەندۈرۈپ بوياش ئوخشاش بولمىغان تىپتىكى باكتېرىيەلەرنى پەرقلەندۈرۈشتە ئىشلىتىلىدىغان سېلىشتۇرۇپ بوياش ئۇسۇلىدۇر.

پىۋا ئېچىتقۇسى پىۋا ئېچىتىشقا ئىشلىتىلىدىغان بىر خىل مىكرو ئورگانىزم بولۇپ، ئۇ ئېچىتىش جەريانى ئارقىلىق بۇغداي شىرنىسىنى پىۋىغا ئايلاندۇرىدۇ.

تاللاشچان ئۆستۈرگۈچ بىر خىل ئالاھىدە لايىھەلەنگەن ئۆستۈرگۈچ بولۇپ، ئالاھىدە مىكرو ئورگانىزملارنى تاللاش ئۈنۈمىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ.

تەبىئىي ئۆستۈرگۈچ ھايۋانات، ئۆسۈملۈك ياكى مىكرو ئورگانىزملار ۋە ئۇلاردىن ئايرىۋېلىنغان ماددىلاردىن پايدىلىنىپ ياسالغان ئۆستۈرگۈچ بولۇپ، ئۇ ئادەتتە ھۈجەيرە ۋە مىكرو ئورگانىزملارنى يېتىشتۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ.

تەبىئىي ئىممۇنىتېت خاس ئىممۇنىتېت ياكى غەيرىي خاس ئىممۇنىتېت دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئۇ ئادەم بەدىنى ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ بىرىنچى مۇداپىئە لىنىيەسى بولۇپ، جانلىقلار تۇغۇلغاندىن كېيىن مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، ئىلگىرىكى ئاشكارىلىنىش ياكى ئۆگىنىش ھاجەتسىز. ئۇيغۇنلىشىشچان ئىممۇنىتېت ( ئېرىشمە ئىممۇنىتېت ياكى ئالاھىدە ئىممۇنىتېت دەپمۇ ئاتىلىدۇ ) بىلەن ئوخشىمايدۇ، تەبىئىي ئىممۇنىتېت ئالاھىدە بەلگىلەنگەن كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارغا قارىتىلمايدۇ، بەلكى سىرتتىن كەلگەن بارلىق ماددىلار ( مەسىلەن، باكتېرىيە، ۋىرۇس ۋە باشقا كېسەللىك قوزغاتقۇچىلار ) غا قارىتا كەڭ دائىرىلىك مۇداپىئە كۆرۈش تاكتىكىسىنى قوللىنىدۇ.

تەۋرىتىپ ئۆستۈرۈش ئوكسىگېن خالايدىغان مىكرو ئورگانىزملارنى ئۆستۈرۈشنىڭ بىر خىل ئۇسۇلى. بۇنىڭدا سۇيۇق ئۆستۈرگۈچنى تەييارلاپ بولغاندىن كېيىن، كولبىلارغا ( كونۇس كولبا ) بۆلۈپ ئوراپ ستېرىلىزاتسىيىلەپ (مىكروپسىزلاندۇرۇپ ) ، سوۋۇتۇپ، مىكرو ئورگانىزىمنى ئەپكىلىپ، ئاندىن تەۋرەتكۈچكە قويۇپ بەلگىلىك تېمپېراتۇرىدا تەۋرىتىلىدۇ. كولبا ئاغزىغا بىر قانچە قەۋەت داكا تىقىلغاچقا، تەۋرىتىش جەريانىدا سىرتتىكى ھاۋا بىلەن كولبا ئىچىدىكى ھاۋا ئالمىشىپ، باكتېرىيىگە يېتەرلىك بولغان ئوكسىگېنگە كاپالەتلىك قىلىدۇ. بۇ باكتېرىيىنىڭ ئۆسۈشىگە پايدىلىق.

مويلۇق تېرە زەمبۇرۇغى ئادەتتە ئىنسانلار ياكى ھايۋانلارنىڭ تېرىسىدە كېسەللىك ئۆزگىرىشى پەيدا قىلىدىغان زەمبۇرۇغلارنى كۆرسىتىدۇ، مېدىتسىنادا بۇ خىل زەمبۇرۇغلار كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان كېسەللىكلەر مويلۇق سپورىلىق زەمبۇرۇغ كېسەللىكى دەپ ئاتىلىدۇ.

كېموكايىن بىر خىل كىچىك مولېكۇلىلىق ئاقسىل بولۇپ، ئۇلار ئىممۇنىتېت سىستېمىسىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ ،ئاساسلىق رولى ئاق قان ھۈجەيرىلىرى ( مەسىلەن، لىمفا ھۈجەيرىسى ۋە تاق يادرولۇق ھۈجەيرە ) نى ياللۇغلانغان ياكى يۇقۇملانغان ئورۇنغا يۆتكىلىشكە يېتەكلەشتىن ئىبارەت. كېموكايىن ئالاھىدە بولغان G ئاقسىلى جۈپلەشكەن قوبۇل قىلغۇچى تەنچە بىلەن بىرىكىش ئارقىلىق رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ ،بۇ قوبۇل قىلغۇچى تەنچە ئاساسلىقى ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىسىنىڭ سىرتقى يۈزىدە ئىپادىلىنىدۇ.

ھۈجەيرە فاكتورى ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرى ( مەسىلەن، لىمفا ھۈجەيرىلىرى، تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر قاتارلىقلار ) ۋە بەزى غەيرىي ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرى ( مەسىلەن، ئىچكى تېرە ھۈجەيرىلىرى، يۈزەكى تېرە ھۈجەيرىلىرى قاتارلىقلار ) نىڭ بىرىكىشى ۋە ئاجرىتىپ چىقىرىشىدىن ھاسىل بولغان بىئولوگىيەلىك ئاكتىپ كىچىك مولېكۇلىلىق ئاقسىل ياكى پېپتىد تۈرىدىكى ماددىلارنى كۆرسىتىدۇ.

ئازوتنى تۇراقلاشتۇرۇش ئاتموسفېرادىكى مولېكۇلا ھالىتىدىكى ئازوت ( N2 ) نى جانلىقلار پايدىلىنالايدىغان ئاممىياك ياكى باشقا ئازوتلۇق بىرىكمىلەرگە ئايلاندۇرۇش جەريانىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ جەريان يەر شارىنىڭ ئېكولوگىيەلىك سىستېمىسى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم، چۈنكى ئۇ ئۆسۈملۈك ۋە مىكرو ئورگانىزملارنىڭ ئازوت مەنبەسىگە ئېرىشىپ، ئاقسىل ۋە باشقا ھاياتلىق ئېھتىياجلىق ماددىلارنى سىنتېزلىشىدىكى ھالقىلىق باسقۇچ.