قورساق ئارقا تېمى قورساق پەردىنىڭ ئورۇنلىشىشى

قورساق ئارقا تېمىدىكى پەردىنىڭ ئورۇنلىشىشى ۋە كلىنىكىلىق ئەھمىيىتى

قورساق پەردىسى قورساق بوشلۇقىنىڭ ئىچكى يۈزىنى ۋە كۆپ قىسىم ئەزالارنى قاپلاپ تۇرىدىغان سىلىق، نېپىز پەردە بولۇپ، ئۇ ئەزالارنى قوغداش، تىرەپ تۇرۇش، سىلىقلاش ۋە رېمونت قىلىش قاتارلىق كۆپ خىل مۇھىم فۇنكسىيەلەرنى ئۆتەيدۇ. قورساق پەردىسىنىڭ قورساق ئارقا تېمىدىكى ئورۇنلىشىشى ئىنتايىن مۇرەككەپ بولۇپ، ئۇ بىر قىسىم ئەزالارنى تولۇق ئوراپ (پەردە ئىچىدىكى ئەزالار)، يەنە بىر قىسىم ئەزالارنىڭ پەقەت ئالدىنقى يۈزىنىلا قاپلاپ (پەردە ئارقىسىدىكى ئەزالار)، ھەر خىل تارىمۇش، بېغىش پەردە ۋە يوشۇرۇن ئويمانلىقلارنى ھاسىل قىلىدۇ.

بۇ قۇرۇلمىلارنى چۈشىنىش پەقەت ئاناتومىيىلىك بىلىم بولۇپلا قالماستىن، بەلكى كلىنىكىلىق دىئاگنوز قويۇش ۋە ئوپېراتسىيە قىلىشتا ھالقىلىق ئەھمىيەتكە ئىگە. قورساق ئارقا بوشلۇقىدىكى ئەزالارنىڭ كېسەللىكلىرى، مەسىلەن ياللۇغ، ئىششىق ياكى قاناش قاتارلىقلارنىڭ تارقىلىش يولى ۋە كلىنىكىلىق ئىپادىسى قورساق پەردىسىنىڭ ئورۇنلىشىشى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. بۇ ماقالىدە، قورساق ئارقا تېمىدىكى قورساق پەردىسىنىڭ جايلىشىشى ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك مۇھىم قۇرۇلمىلار تەپسىلىي تونۇشتۇرۇلىدۇ.

رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەلىمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى

قورساق ئارقا تام قورساق پەردىسىنىڭ جايلىشىشى
(Distribution of Peritoneum on the Posterior Abdominal Wall, 腹后壁腹膜配布)

بۇ كۆرۈنۈش قورساق بوشلۇقىدىكى كۆچمە ئەزالار (مەسىلەن، ئاشقازان، ئاچچىق ئۈچەي ۋە توغرا بوغماق ئۈچەي قاتارلىقلار) ئېلىۋېتىلگەندىن كېيىنكى، قورساق پەردىسىنىڭ قورساق ئارقا تېمىدىكى ئەزالارنى ۋە قۇرۇلمىلارنى قانداق قاپلايدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. قورساق پەردىسى بۇ جايدا ئۈزۈلمەي داۋاملىشىپ، بۆرەك، ئاشقازان ئاستى بېزى، ئون ئىككى بارماق ئۈچەي قاتارلىق ئەزالارنى قورساق ئارقا تېمىغا مۇقىملاشتۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئۇ يەنە ئۈچەي بېغىش پەردىلىرىنىڭ يىلتىزىنى ھاسىل قىلىپ، ئۈچەيلەرنى ئېسىپ تۇرىدۇ ۋە ئۇلارنى قان تومۇر، نېرۋىلار بىلەن تەمىنلەيدۇ. بۇ مۇرەككەپ ئورۇنلاشتۇرۇش قورساق بوشلۇقىنىڭ نورمال فۇنكسىيەسىنى ساقلاشنىڭ ئاساسى ھېسابلىنىدۇ.

• ئاشقازان سول ئارتېرىيىسى (Left Gastric Artery, 胃左动脉):
  بۇ قورساق بوشلۇق غولىدىن چىقىدىغان ئەڭ كىچىك شاخچە. ئۇ ئاشقازاننىڭ كىچىك ئەگمىسىنى ۋە قىزىلئۆڭگەچنىڭ قورساق قىسمىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.
• سول ئۈچ بۇلۇڭ تارىمۇش (Left Triangular Ligament, 左三角韧带):
  بۇ قورساق پەردىسى قатلىمى بولۇپ، جىگەرنىڭ سول قانىتىنى دىئافراگمىغا بېكىتىپ تۇرىدۇ. ئۇ جىگەرنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
• تال بۆرەك تارىمۇش (Splenorenal Ligament, 脾肾韧带):
  بۇ تارىمۇش تال بىلەن سول بۆرەكنى تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدۇ. ئۇنىڭ ئىچىدە تال ئارتېرىيەسى ۋە ۋېناسى قاتارلىق مۇھىم قان تومۇرلار بار.
• قورساق بوشلۇق غولى (Celiac Trunk, 腹腔干):
  بۇ قورساق ئائورتىسىنىڭ ئالدىنقى تېمىدىن چىقىدىغان تۇنجى چوڭ، تاق ئارتېرىيە. ئۇ ئۈچ چوڭ شاخچىگە بۆلۈنۈپ، جىگەر، ئاشقازان، تال، ئاشقازان ئاستى بېزى ۋە ئون ئىككى بارماق ئۈچەينى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.
• بۆرەك (Kidney, 肾):
  ئومۇرتقىنىڭ ئىككى تەرىپىگە جايلاشقان، پۇرچاق شەكىللىك بىر جۈپ ئەزا. ئۇ سۈيدۈك ھاسىل قىلىش ئارقىلىق بەدەندىكى ماددا ئالمىشىش قالدۇقلىرىنى چىقىرىپ تاشلاش ۋە ئىچكى مۇھىتنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاش فۇنكسىيەسىنى ئۆتەيدۇ.
• دىئافراگما بوغماق ئۈچەي تارىمۇشى (Phrenicocolic Ligament, 膈结肠韧带):
  بۇ قورساق پەردىسى قатلىمى بولۇپ، توغرا بوغماق ئۈچەينىڭ سول ئەگمىسىنى دىئافراگمىغا تۇتاشتۇرىدۇ. ئۇ تالغا تىرەك بولۇپ، ئۇنىڭ ئورنىنى مۇقىملاشتۇرىدۇ.
• ئاشقازان ئاستى بېزى (Pancreas, 胰):
  قورساق ئارقا بوشلۇقىغا جايلاشقان، ھەم ئىچكى، ھەم تاشقى ئاجراتما فۇنكسىيەسىگە ئىگە مۇھىم بەز. ئۇ ھەزىم قىلىش فېرمېنتلىرىنى ۋە ئىنسۇلىن قاتارلىق ھورمونلارنى ئىشلەپچىقىرىدۇ.
• توغرا بوغماق ئۈچەي بېغىش پەردە يىلتىزى (Root of the Transverse Mesocolon, 横结膜系膜根):
  بۇ توغرا بوغماق ئۈچەي بېغىش پەردىسىنىڭ قورساق ئارقا تېمىغا بېكىتىلگەن قىسمى. ئۇ ئاشقازان ئاستى بېزىنىڭ ئالدىدىن توغرىسىغا ئۆتىدۇ.
• ئاچچىق ئۈچەي (Jejunum, 空肠):
  كىچىك ئۈچەينىڭ ئوتتۇرا قىسمى بولۇپ، ئون ئىككى بارماق ئۈچەي بىلەن يولان ئۈچەي ئارىسىغا جايلاشقان. ئۇ ئوزۇقلۇق ماددىلارنى سۈمۈرۈشتىكى ئاساسلىق ئورۇن ھېسابلىنىدۇ.
• سۈيدۈك نەيچىسى (Ureter, 输尿管):
  بۆرەكتە ھاسىل بولغان سۈيدۈكنى دوۋساققا يەتكۈزىدىغان مۇسكۇللۇق نەيچە. ئۇ قورساق ئارقا بوشلۇقىدا ئومۇرتقىنىڭ يېنىدىن تۆۋەنگە قاراپ ماڭىدۇ.
• S شەكىللىك بوغماق ئۈچەي بېغىشى پەردە يىلتىزى (Root of the Sigmoid Mesocolon, 乙状结肠系膜根):
  S شەكىللىك بوغماق ئۈچەينى قورساق ئارقا تېمىغا بېكىتىپ تۇرىدىغان بېغىش پەردىسىنىڭ يىلتىزى. ئۇ تۆڭكۈر V ھەرىپى شەكلىدە بولىدۇ.
• تۈز ئۈچەي (Rectum, 直肠):
  چوڭ ئۈچەينىڭ ئەڭ ئاخىرقى قىسمى بولۇپ، داس بوشلۇقىغا جايلاشقان. ئۇ تەرەتنى ۋاقىتلىق ساقلاش ۋە سىرتقا چىقىرىش فۇنكسىيەسىنى ئۆتەيدۇ.
• دوۋساق (Urinary Bladder, 膀胱):
  داس بوشلۇقىنىڭ ئالدىنقى قىسمىغا جايلاشقان، سۈيدۈكنى ۋاقىتلىق ساقلايدىغان ئەزا. ئۇ قورساق پەردىسىنىڭ پەقەت ئۈستىنكى يۈزىلا قاپلانغان بولۇپ، پەردە سىرتىدىكى ئەزا ھېسابلىنىدۇ.
• بالىياتقۇ (Uterus, 子宫):
  ئاياللارنىڭ داس بوشلۇقىغا جايلاشقان، تۆرەلمىنىڭ يېتىلىش ئورنى. ئۇ دوۋساقنىڭ كەينىدە، تۈز ئۈچەينىڭ ئالدىدا بولىدۇ.
• تۇمشۇق (Sacral Promontory, 岬):
  بەشىنچى بەل ئومۇرتقىسى بىلەن بىرىنچى توققۇز كۆز ئومۇرتقىسىنىڭ ئالدىغا چىقىپ تۇرغان گىرۋىكى. ئۇ داس بوشلۇقىنىڭ كىرىش ئېغىزىنى ئۆلچەشتىكى مۇھىم بەلگە.
• كىچىك ئۈچەي بېغىش پەردە يىلتىزى (Root of the Mesentery, 小肠系膜根):
  كىچىك ئۈچەينى (ئاچچىق ۋە يولان ئۈچەينى) قورساق ئارقا تېمىغا بېكىتىپ تۇرىدىغان بېغىش پەردىسىنىڭ يىلتىزى. ئۇ سول يۇقىرىدىن ئوڭ تۆۋەنگە قىيپاش سوزۇلغان بولىدۇ.
• ئائورتانىڭ قورساق قىسمى / قوساق ئائورتىسى (Abdominal Aorta, 腹主动脉 / 主动脉腹部):
  بەدەندىكى ئەڭ چوڭ ئارتېرىيەنىڭ قورساق بوشلۇقىدىكى قىسمى. ئۇ قورساق بوشلۇقىدىكى بارلىق ئەزالارنى ۋە پۇتنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.
• تۆۋەنلىگۈچى قىسمى (Descending Part [of Duodenum], 降部):
  ئون ئىككى بارماق ئۈچەينىڭ ئىككىنچى قىسمى بولۇپ، قورساق ئارقا تېمىدا تىك تۆۋەنگە قاراپ ماڭىدۇ. ئومۇمىي ئۆت يولى ۋە ئاشقازان ئاستى بېزى يولى مۇشۇ جايغا ئېچىلىدۇ.
• جىگەر ئون ئىككى بارماق ئۈچەي تارىمۇش (Hepatoduodenal Ligament, 肝十二指肠韧带):
  جىگەر بىلەن ئون ئىككى بارماق ئۈچەينى تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدىغان كىچىك چاۋىنىڭ قېلىن قىسمى. ئۇنىڭ ئىچىدە قاپقاق ۋېناسى، جىگەر ئارتېرىيەسى ۋە ئومۇمىي ئۆت يولى قاتارلىق ھاياتىي مۇھىم قۇرۇلمىلار بار.
• قاپقاق ۋىنا (Portal Vein, 门静脉):
  ھەزىم قىلىش يولىدىكى ئەزالار (ئاشقازان، ئۈچەي، تال) دىن كەلگەن قاننى يىغىپ، جىگەرگە يەتكۈزىدىغان چوڭ ۋېنا قان تومۇرى.
• ئوڭ ئۈچ بۇلۇق تارىمۇش (Right Triangular Ligament, 右三角韧带):
  جىگەرنىڭ ئوڭ قانىتىنى دىئافراگمىغا بېكىتىپ تۇرىدىغان قورساق پەردىسى قатلىمى.
• تاجىسىمان تارىمۇش (Coronary Ligament, 冠状韧带):
  جىگەرنىڭ ئۈستىنكى يۈزىنى دىئافراگمىغا تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدىغان كەڭ تارىمۇش. ئۇ جىگەرنىڭ ئورنىنى مۇقىملاشتۇرۇشتا ئاساسلىق رول ئوينايدۇ.
• تۆۋەنكى كاۋاك ۋىنا تومۇرى (Inferior Vena Cava, 下腔静脉):
  بەدەننىڭ تۆۋەنكى قىسمىدىكى (پۇت ۋە قورساق بوشلۇقىدىكى) قاننى يىغىپ، يۈرەكنىڭ ئوڭ بولمىچىسىغا قۇيىدىغان ئەڭ چوڭ ۋېنا قان تومۇرى.
• جىگەر ۋىنا تومۇرى (Hepatic Vein, 肝静脉):
  جىگەردىكى قاننى تۆۋەنكى كاۋاك ۋېنا تومۇرىغا يەتكۈزىدىغان ۋېنا قان تومۇرى.
• چاۋا خالتىسىنىڭ يۇقىرىقى يوشۇرۇن ئويمىنى (Superior Recess of the Omental Bursa, 网膜囊上隐窝):
  چاۋا خالتىسىنىڭ (كىچىك قورساق پەردە بوشلۇقىنىڭ) ئەڭ يۇقىرى قىسمى. ئۇ جىگەرنىڭ قۇيرۇقسىمان قانىتى بىلەن دىئافراگما ئارىسىغا جايلاشقان.
• قىزىلئۆڭگەچ (Esophagus, 食管):
  ھەزىم قىلىش يولىنىڭ بىر قىسمى بولۇپ، يۇتقۇنچاق بىلەن ئاشقازاننى تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدىغان مۇسكۇللۇق نەيچە.

ئومۇمىي خۇلاسە ۋە كلىنىكىلىق ئەھمىيىتى

قورساق ئارقا تېمىدىكى قورساق پەردىسىنىڭ ئورۇنلىشىشىنى چۈشىنىش كلىنىكىلىق ئەمەلىيەتتە ئىنتايىن مۇھىم. بۇ بوشلۇقتا يۈز بەرگەن كېسەللىكلەرنىڭ ئالامەتلىرى ھەمىشە تىپىك بولمايدۇ، چۈنكى بۇ يەردىكى ئەزالار قورساقنىڭ ئالدىنقى تېمىدىن يىراق بولۇپ، پەردىنىڭ غىدىقلىنىشى ئېنىق بولمايدۇ.

• كېسەللىكلەرنىڭ تارقىلىشى: قورساق ئارقا بوشلۇقىدىكى يۇقۇملىنىش ياكى قاناش، مەسىلەن ئۆتكۈر ئاشقازان ئاستى بېزى ياللۇغى ياكى بۆرەك ئەتراپى يىرىڭلىق ئىششىقى، قورساق پەردىسى بىلەن چەكلەنگەن بوشلۇقلاردا تارقىلىدۇ. بۇنى بىلىش كومپيۇتېر توموگرافىيەسى (CT) قاتارلىق تەسۋىر تەكشۈرۈشلىرىدە توغرا دىئاگنوز قويۇشقا ياردەم بېرىدۇ.
• ئوپېراتسىيە يوللىرى: قورساق ئارقا بوشلۇقىدىكى ئەزالارغا ئوپېراتسىيە قىلغاندا، تاشقى كېسەللىكلەر دوختۇرلىرى قورساق پەردىسىنىڭ قатلاملىرىنى ۋە بېغىش پەردىلەرنىڭ يىلتىزىنى ئېنىق ئايرىشى كېرەك. بۇ ئارقىلىق چوڭ قان تومۇرلار، نېرۋىلار ۋە سۈيدۈك نەيچىسى قاتارلىق مۇھىم قۇرۇلمىلارنىڭ زەخىملىنىشىدىن ساقلانغىلى بولىدۇ.
• پەردە ئارقىسىدىكى ئەزالار: بۆرەك، بۆرەك ئۈستى بېزى، ئاشقازان ئاستى بېزى، ئون ئىككى بارماق ئۈچەينىڭ كۆپ قىسمى، يۇقىرىلىغۇچى ۋە تۆۋەنلىگۈچى بوغماق ئۈچەي قاتارلىقلار پەردە ئارقىسىدىكى ئەزالارغا كىرىدۇ. بۇ ئەزالارنىڭ ئورنى مۇقىم بولۇپ، ئاسانلىقچە يۆتكىلىپ كەتمەيدۇ.
• دىئاگنوز قويۇشتىكى ئەھمىيىتى: قورساق ئارقا بوشلۇقىدىكى ئىششىق ياكى قان تومۇر كېسەللىكلىرى (مەسىلەن، قورساق ئائورتىسىنىڭ كېڭىيىشى) قورساق بوشلۇقىدىكى ئەزالارنى بېسىپ، ھەر خىل كلىنىكىلىق ئالامەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. بۇ ئەزالارنىڭ ئۆزئارا ئورۇن مۇناسىۋىتىنى بىلىش، كېسەللىكنىڭ مەنبەسىنى ئېنىقلاشقا ياردەم بېرىدۇ.

قىسقىسى، قورساق ئارقا تېمىدىكى قورساق پەردىسىنىڭ ئورۇنلىشىشى قورساق بوشلۇقىنى بىر قانچە رايون ۋە بوشلۇققا ئايرىيدىغان مۇرەككەپ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلما. بۇ قۇرۇلمىنى چوڭقۇر چۈشىنىش تىببىي خادىملارنىڭ كېسەللىكلەرگە توغرا دىئاگنوز قويۇشى، مۇۋاپىق داۋالاش پىلانى تۈزۈشى ۋە ئوپېراتسىيەنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى ئۈچۈن زۆرۈر ئاساس ھېسابلىنىدۇ.