رۇتىنىي Ru ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 44 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
رۇتىنىي ( Ruthenium ) بىر خىل قاتتىق ھەم چۈرۈك سۇس كۈلرەڭ ئاز ئۇچرايدىغان مېتال بولۇپ ئېلېمېنت بەلگىسى Ru، ئاتوم رەت نومۇرى 44. تۆۋەندىكىسى بۇ ھەقتە تەپسىلىي چۈشەنچە:
فىزىكىلىق خۇسۇسىيىتى:پلاتىنا گۇرۇپپىسىدىكى مېتاللارنىڭ بىر ئەزاسى بولۇپ، ناھايىتى يۇقىرى قاتتىقلىققا ۋە ئېرىش نۇقتىسىغا ئىگە، بۇ ئۇنىڭ سانائەتتە كەڭ قوللىنىلىشىغا تۈرتكە بولغان.
خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى:يەر پوستىدىكى مىقدارى ئىنتايىن ئاز بولۇپ، ئاران 1 مىلياردتىن بىر، ئەڭ ئاز ئۇچرايدىغان مېتاللارنىڭ بىرى. ئۇ ئادەتتە يەككە ماددا شەكلىدە مەۋجۇت بولمايدۇ، بەلكى قېتىشمىنىڭ تەركىبى قىلىنىدۇ، مەسىلەن، بەزى يۇقىرى ئىقتىدارلىق ئېلېكترونلۇق ئۈسكۈنىلەر ۋە قاتتىق قېتىشمىلارنى ياسىغاندا ئىشلىتىلىدۇ.
ئىشلىتىلىش دائىرىسى:ئۇنىڭ چىرىشكە چىدامچانلىقى ۋە كاتالىزلاش ئىقتىدارى ياخشى بولغاچقا، كاتالىزاتور، ساپال بوياق ماتېرىيالى، توك ئۆتكۈزىدىغان نېپىز پەردە قاتارلىق ساھەلەردە مۇھىم قوللىنىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇ ئاۋىئاتسىيە، ئالەم قاتنىشى، ئېلېكترون سانائىتى ۋە يۇقىرى پەن – تېخنىكا ساھەسىدىمۇ تەڭداشسىز رول ئوينايدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، مۇھىم سانائەت قىممىتىگە ئىگە ئاز ئۇچرايدىغان مېتال، گەرچە تەبىئەت دۇنياسىدا مىقدارى ئاز بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ ئۆزگىچە فىزىكىلىق ۋە خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى ئۇنى ھازىرقى زامان پەن – تېخنىكىسى ۋە سانائىتىدە ئاچقۇچلۇق رول ئوينىماقتا.
رۇتىنىي Ru تىببىي ساھەدىكى ئىشلىتىلىشى
( Ru ) بىر خىل كۈمۈش رەڭلىك مېتال بولۇپ ،پىلاتىنا گۇرۇپپىسىدىكى ئېلېمېنتقا تەۋە ،ئۇ ناھايىتى ياخشى خىمىيەلىك تۇراقلىققا ۋە چىرىشكە قارشى تۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە. مېدىتسىنا ساھەسىدە، ئاساسلىقى ئۇنىڭ رادىئوئاكتىپلىق ئىزوتوپى ئارقىلىق رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغىنى – 97 ( Ru – 97 ) ۋە – 103 ( Ru – 103 ). تۆۋەندىكىسى مېدىتسىنا ساھەسىدىكى بىر قىسىم ئاساسلىق قوللىنىلىشى:
1. كۆز ئىچىدىكى كېسەللىك ئۆزگىرىشىنى داۋالاش:
– 106 ( Ru – 106 ) دىكى β رادىياتسىيەسى كۆز ئىچىدىكى بەزى كېسەللىك ئۆزگىرىشلىرىنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن، تومۇرلۇق پەردە قارا پىگمېنت ئۆسمىسى ( بىر خىل كۆز ئىچىدىكى ئۆسمە ). بۇ خىل داۋالاش ئۇسۇلى ئادەتتە تەركىبىدە 106 – بولغان رادىيوئاكتىپلىق مىكرو زەررىچىنى ئۆسمىگە كۆچۈرۈپ، شۇ ئارقىلىق قىسمەن رادىياتسىيە ئېنېرگىيەسىنى قويۇپ بېرىپ، ئەتراپتىكى ساغلام توقۇلمىلارغا بولغان زىياننى ئازايتىشقا چېتىلىدۇ.
2. مەزى بېزى راكىنى داۋالاش:
-103 مەزى بېزى راكىنى رادىئوئاكتىپلىق داۋالاشقا ئىشلىتىلىدىغان رادىئوئاكتىپلىق ئىزوتوپ. ئۇ مەزى بېزى توقۇلمىسىغا كۆچۈرۈلگەن كىچىك دانچە شەكلى ئارقىلىق راك ھۈجەيرىلىرىنى يېقىن ئارىلىقتىن يورۇتۇپ، ئەتراپتىكى توقۇلمىلارغا بولغان زەخىملىنىشنى ئەڭ زور چەكتە ئازايتىدۇ.
3. رادىئوئاكتىۋلىق تەسۋىر كۆرسىتىش:
بەزى ئەھۋاللاردا، رادىئوئاكتىپ ئىزوتوپلارنى تەسۋىر روشەنلەشتۈرۈش دورىسى قىلىپ ئىشلىتىشكە بولىدۇ، دوختۇرلارنىڭ ئەزا ياكى توقۇلمىلارنىڭ قان ئېقىش ئەھۋالىنى كۆزىتىشىگە، ئەزالارنىڭ ئىقتىدارىنى باھالىشىغا ياكى ئۆسمىنىڭ ئورنىنى بېكىتىشىگە ياردەم بېرىدۇ.
4. رادىئوئاكتىۋلىق دورىلار تەتقىقاتى:
پلاتىنا گۇرۇپپىسىدىكى ئېلېمېنتلارنىڭ بىر ئەزاسى بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئۇنىڭ خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى پاللادىي ۋە پلاتىنا بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ، شۇڭا بەزىدە بۇ ئېلېمېنتلارنىڭ ئورنىنى ئالىدىغان ماددا سۈپىتىدە يېڭى تىپتىكى رادىئوئاكتىپلىق دورىلارنى تەييارلاشقا، راك كېسىلىنى داۋالاش تەتقىقاتىغا ئىشلىتىشكە بولىدۇ.
5. باشقا يوشۇرۇن قوللىنىشلار:
ئالىملار يەنە باشقا يوشۇرۇن داۋالاشتا قوللىنىشنى تەتقىق قىلىۋاتىدۇ، مەسىلەن ئوخشاش بولمىغان ئىزوتوپ ئارقىلىق باشقا تۈردىكى راك كېسىلى ياكى كېسەللىكلەرنى داۋالاش.
دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى شۇكى، رادىئوئاكتىپ ئىزوتوپلارنى داۋالاشتا ئىشلەتكەندە قاتتىق كونترول قىلىش ۋە باشقۇرۇش ئارقىلىق بىمار ۋە داۋالاش خادىملىرىنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك. بۇنىڭدىن باشقا، رادىئوئاكتىۋلىق يېرىم يىمىرىلىش دەۋرى، رادىئاتسىيە تىپى ۋە ئېنېرگىيەنىڭ ئوخشىماسلىقى سەۋەبىدىن، ھەر بىر خىل قوللىنىشتا مىقدارىنى توغرا ھېسابلاش ۋە مۇۋاپىق قوغداش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا توغرا كېلىدۇ.
