سىركونىي Zr ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 40 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
سىركونىي ( Zirconium ) بىر خىل خىمىيىلىك ئېلېمېنت، ئۇنىڭ خىمىيىلىك بەلگىسى Zr، ئاتوم رەت نومۇرى 40، ئېرىش نۇقتىسى يۇقىرى مېتالغا تەۋە، سۇس كۈل رەڭ، زىچلىقى 6.49 گرام/كۇب سانتىمېتىر، ئېرىش نۇقتىسى 1852 ± 2.001 ℃، قايناش نۇقتىسى 4377 ℃.
سىركونىي تەبىئەت دۇنياسىدا زىركونىي ئوكسىدى ۋە سىلىكات شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدىغان بىر خىل ئېلېمېنت بولۇپ، ئاساسلىقى يادرو رېئاكتورىنىڭ چىرىشكە چىداملىق ماتېرىيالى، مېتال ساپال ۋە قاتتىق قېتىشمىلارنى ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇنىڭ ئىسسىق نېيتروننىڭ سۈمۈرۈش كەسمە يۈزى تۆۋەن، چىرىشكە قارشى تۇرۇش ئىقتىدارى كۈچلۈك بولغاچقا، يادرو سانائىتىدە يادرو يېقىلغۇ تايىقىنىڭ قاپلىق ماتېرىيالى قىلىنىدۇ.
تەبىئىي زىركوننىڭ ئالتە خىل مۇقىم ئىزوتوپى بار، ئۇلار زىركونىي – 90، زىركونىي – 91، زىركو – 92، زىركو – 94 ۋە زىركون – 96 بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە زىركون – 90 نىڭ مىقدارى ئەڭ كۆپ. زىركوننىڭ كۆپ ئۇچرايدىغان ۋالېنتى + 2، + 3 ۋە + 4 بولۇپ، بۇ ئۇنىڭ كۆپ خىل بىرىكمىلەرنى ھاسىل قىلىشىغا تۈرتكە بولىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، سىركونىي بىر خىل مۇھىم سانائەت مېتالى، بولۇپمۇ يادرو سانائىتى ۋە خىمىيە سانائىتى ساھەسىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ.
سىركونىي تىببىي ساھەدىكى ئىشلىتىلىشى
سىركونىي مېدىتسىنا ساھەسىدە ئاساسلىقى بىئومېدىتسىنا ماتېرىيالى قىلىنىدۇ، بولۇپمۇ سۆڭەكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، چىشنى مۇقىملاشتۇرۇش ۋە سۈنئىي بوغۇم قاتارلىق جەھەتلەردە ئىشلىتىلىدۇ.
سىركونىي ئوكسىد يۇقىرى سىجىللىققا، چىرىشكە چىداملىق ۋە بىئولوگىيەلىك ماسلىشىشچانلىقى ياخشى بولغاچقا، مېدىتسىنا ساھەسىدە كەڭ كۆلەمدە قوللىنىلماقتا. تۆۋەندىكىسى زىركوننىڭ مېدىتسىنادا ئاساسلىق ئىشلىتىلىشى:
سۆڭەكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش:سىركونىي ئوكسىدىنىڭ قاتتىقلىقى ۋە سۈركىلىشكە چىدامچانلىقى ئۇنى كۆڭۈلدىكىدەك سۆڭەكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ماتېرىيالىغا ئايلاندۇرىدۇ. ئۇ سۈنئىي سۆڭەك ياساشقا ياكى سۆڭەك تولدۇرۇش ماتېرىيالى قىلىشقا ئىشلىتىلىپ، زەخىملەنگەن سۆڭەكنىڭ قۇرۇلمىسىنىڭ مۇكەممەللىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ.
چىشنى مۇقىملاشتۇرۇش:چىش بۆلۈمى ساھەسىدە سىركونىي ئوكسىدى چىش تاجى ۋە كۆۋرۈك ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ، چۈنكى ئۇ تەبىئىي چىشقا ئوخشاش كۆركەم ئۈنۈم بىلەن تەمىنلەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئېھتىياجلىق بولغان چىدامچانلىق ۋە چىدامچانلىقنى ساقلايدۇ.
سۈنئىي بوغۇم:سىركونىي ئوكسىدى سۈنئىي بوغۇم ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن، تىز ۋە يانپاش بوغۇمىنىڭ ئالماشتۇرۇش بۆلىكى، چۈنكى ئۇنىڭ بىئولوگىيەلىك سىغىشىشچانلىقى ۋە مېخانىكىلىق ئالاھىدىلىكى تەبىئىي سۆڭەككە يېقىنلىشىدۇ.
يۇقىرىدا بايان قىلىنغانلىرىدىن باشقا، سىركونىي ئوكسىد يەنە داۋالاش ئۈسكۈنىلىرى ۋە ئۈسكۈنىلىرىنى ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن ئوپېراتسىيە پىچىقى ۋە سۈرەت ئۈسكۈنىسى، مەسىلەن CT سكاننېرى ۋە MRI ئۈسكۈنىسىنىڭ بىرىكمە دېتالى، چۈنكى ئۇنىڭ مۇقىملىقى ۋە يۇقىرى قاتتىقلىقى ئۈسكۈنىلەرنىڭ توغرىلىقى ۋە ئىشەنچلىكلىكىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە پايدىلىق.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، سىركونىي ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرىنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى ئاساسلىقى ئۇنىڭ بىئومېدىتسىنا ماتېرىيالى بولۇشتەك كۆپ ئىقتىدارلىقىدا ئىپادىلىنىدۇ، ئۇ دوختۇرلارنىڭ تېخىمۇ توغرا دىئاگنوز قويۇشىغا ياردەم بېرىپلا قالماي، يەنە تېخىمۇ ياخشى داۋالاش ئۈنۈمى بىلەن تەمىنلەپ، بىمارلارنىڭ تۇرمۇش سۈپىتىنى ياخشىلايدۇ.
