سېرىي Ce ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 58 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز
سېرىي بىر خىل سىرەك يەر ئېلېمېنتى بولۇپ، ئۆزگىچە خىمىيەلىك خۇسۇسىيەتكە ۋە قوللىنىش ساھەسىگە ئىگە.
سېرىي ( Ce ) بىر خىل ئاقۇچ كۈل رەڭ ئاكتىپ مېتال بولۇپ ،لانتان سىستېمىسىدىكى ئېلېمېنتقا تەۋە، ئاتوم رەت نومۇرى 58. ئۇنىڭ ئاددىي ماددىسى ھاۋادا ئاسان ئۆزلۈكىدىن ئوت ئالىدۇ ھەمدە كىسلاتادا ئاسان ئېرىيدۇ، شۇڭا ئادەتتە ئوكسىدسىزلىغۇچى سۈپىتىدە ئىشلىتىلىدۇ. تۆۋەندىكىسى سېرىينىڭ بەزى تەپسىلىي ئۇچۇرلىرى:
فىزىكىلىق خۇسۇسىيىتى:سېرىينىڭ يەككە ماددىسى كۈمۈش رەڭ بولۇپ، يېيىلىشچانلىققا ئىگە، زىچلىقى كىرىستال قۇرۇلمىسىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ، ئېرىش نۇقتىسى 799 ℃، قايناش نۇقتىسى 3426 ℃.
خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى:سېرىي پاراشوكى ھاۋادا ئاسانلا ئۆزلۈكىدىن ئوت ئالىدۇ، چۈنكى ئۇ بىر خىل ئاكتىپ مېتال بولۇش سۈپىتى بىلەن ئوكسىگېن بىلەن تېز رېئاكسىيەلىشىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، سېرىي كىسلاتادا ئاسان ئېرىپ، ياخشى ئوكسىدسىزلىنىشچانلىقىنى ئىپادىلەيدۇ.
ئېلېمېنت مەنبەسى:سېرىينىڭ نامى كىچىك سەييارە سېرېرانىڭ ئىنگلىزچە نامىدىن كەلگەن. ئۇنىڭ يەر پوستىدىكى مىقدارى تەخمىنەن %0.0046 بولۇپ، سىرەك يەر ئېلېمېنتلىرى ئىچىدە موللۇقى ئەڭ يۇقىرى بولۇپ، سىرەك يەر ئومۇمىي تەقسىملىنىشىنىڭ %28 ئىنى ئىگىلەيدۇ.
تارىخىي ئەھمىيىتى:سېرىي تۇنجى سىرەك يەر ئېلېمېنتى ئىتتىرىي ( Y ) نى بايقاپ توققۇز يىلدىن كېيىن بايقالغان بولۇپ، ئىككىنچى قېتىم بايقالغان سىرەك يەر ئېلېمېنتى ھېسابلىنىدۇ.
ئىشلىتىلىش دائىرىسى:ئۇنىڭ خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى تۈپەيلىدىن، سېرىي مېتال ئاساسلىقى ئوكسىدسىزلىغۇچى رېئاكتىپ قىلىنىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، سېرىي قاتارلىق سىرەك يەر ئېلېمېنتلىرى ھازىرقى زامان سانائىتىدە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ، ئۇ ئالاھىدە قېتىشما، كاتالىزاتور، ئەينەككە رەڭ بېرىش خۇرۇچى قاتارلىقلارنى ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، سېرىي خىمىيەلىك ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىدە بىر كىشىلىك ئورۇننى ئىگىلەپلا قالماستىن، بەلكى سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى ۋە پەن تەتقىقاتىدىمۇ مۇھىم رول ئوينايدۇ.
