فتور F ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 9 نومۇرىدا يەر ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
فتور ( F ) ،خىمىيەلىك ئېلېمېنت ،ئۇنىڭ خىمىيەلىك بەلگىسى F، ئاتوم رەت نومۇرى 9، بىر خىل مېتاللوئىد ئېلېمېنت.
فتور گالوگېنلار جەمەتىنىڭ بىر ئەزاسى بولۇپ، ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىنىڭ 17 – گۇرۇپپىسى ۋە 2 – دەۋرىيلىكىگە جايلاشقان. ئۆلچەملىك ھالەتتە فتور F2 شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ، سۇس سېرىق رەڭلىك ھەم ئۆتكۈر زەھەرلىك گاز ھېسابلىنىدۇ. تۆۋەندىكىسى فتور توغرىسىدىكى تەپسىلىي تونۇشتۇرۇشلار:
1. فىزىكىلىق ئالاھىدىلىكى:فتور بىر خىل غىدىقلىغۇچى پۇراققا ئىگە سۇس سېرىق رەڭلىك گاز. تەبىئەت دۇنياسىدا ئۇ خىمىيەلىك ئاكتىپلىقى ئەڭ كۈچلۈك بولغان مېتاللوئىد ئېلېمېنتلارنىڭ بىرى ھەمدە ئەڭ يۇقىرى ئېلېكتر مەنپىيلىكىگە ئىگە بولۇپ، باشقا بارلىق ئېلېمېنتلار بىلەن دېگۈدەك رېئاكسىيەلىشەلەيدۇ، جۈملىدىن بەزى ئىنېرت گازلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
2. خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى:ئۇ ئىنتايىن يۇقىرى رېئاكسىيەچانلىققا ئىگە بولغاچقا، فتور گازى ناھايىتى كۈچلۈك چىرىتىشچانلىققا ئىگە بولۇپ، كۆپ ساندىكى باشقا خىمىيەلىك ماددىلار بىلەن رېئاكسىيەلىشىپ، فتورىدلارنى ھاسىل قىلالايدۇ. شۇڭا، نۇرغۇن خىمىيەلىك رېئاكسىيەلەردە فتور مۇھىم رول ئوينايدۇ، بولۇپمۇ ئورگانىك خىمىيە ۋە ئانئورگانىك خىمىيەدە شۇنداق بولىدۇ.
3. تارىخىي ئارقا كۆرۈنۈشى:گەرچە 1810 – يىلىلا فتوردىن ئىبارەت بۇ خىل ئېلېمېنت مەۋجۇت دەپ قارالغان بولسىمۇ، لېكىن 1886 – يىلىغا كەلگەندە فىرانسىيەلىك خىمىيە ئالىمى ھېنرى موئىسسان ئاندىن تۆۋەن تېمپېراتۇرىدا ئېلېكترولىزلاش ئۇسۇلى ئارقىلىق فتور ئاددىي ماددىسىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئايرىپ چىقتى. بۇنىڭدىن ئىلگىرى فتورنى ئايرىشنى سىناپ باققان نۇرغۇن تەجرىبە قىلغۇچىلار خەتىرى يۇقىرى بولغانلىقتىن زىيانكەشلىككە ئۇچرىغان، ھەتتا ئۆلۈپ كەتكەن.
4. قوللىنىش ساھەسى:فتور ھەر خىل سانائەت ساھەلىرىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ. ئۇ ئالاھىدە سۇلياۋ، كاۋچۇك ۋە توڭلىتىش دورىسى ( مەسىلەن، فتوروخلوران ) نىڭ ئاچقۇچلۇق تەركىبى بولۇپلا قالماستىن، يەنە تەركىبىدە فتورلۇق ئەينەك ۋە سۇلياۋ، شۇنىڭدەك بەزى ھاشارات يوقىتىش دورىسى ۋە ئوت ئۆچۈرۈش دورىسى ياساشتا مۇھىم ئىشلىتىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، فتور كۈندىلىك تۇرمۇش بۇيۇملىرى، مەسىلەن، چىش پاستىسىدىمۇ كۆپ ئۇچرايدۇ، چۈنكى ئۇ چىشنىڭ كىسلاتاغا قارشى تۇرۇش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىپ، چىشنىڭ ساغلاملىقىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، فتور ھازىرقى زامان ئىلىم – پەن ۋە سانائىتىدە ئىنتايىن مۇھىم ئورۇنغا ئىگە ئېلېمېنت. تارىختىكى تېگىگە يەتمەك تەس بولغان ئۆتكۈر زەھەرلىك گازدىن بۈگۈنكى كۈندە تۈرلۈك مەھسۇلاتلاردا كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىۋاتقان ماتېرىياللارغا قەدەر، فتورنىڭ ئۆزگىرىشى ئىنسانلارنىڭ خىمىيەلىك ئېلېمېنتلارغا بولغان تونۇشى ۋە قوللىنىش ئىقتىدارىنىڭ يۇقىرى كۆتۈرۈلگەنلىكىنى نامايان قىلدى.
 ،خىمىيەلىك ئېلېمېنت ،ئۇنىڭ خىمىيەلىك بەلگىسى F، ئاتوم رەت نومۇرى 9، بىر خىل مېتاللوئىد ئېلېمېنت. فتور گالوگېنلار جەمەتىنىڭ بىر ئەزاسى بولۇپ، ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىنىڭ 17 - گۇرۇپپىسى ۋە 2 - دەۋرىيلىكىگە جايلاشقان. ئۆلچەملىك ھالەتتە فتور F2 شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ، سۇس سېرىق رەڭلىك ھەم ئۆتكۈر زەھەرلىك گاز ھېسابلىنىدۇ.){kind=link}