خروم Cr ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 24 نومۇرلۇق يېرىدە ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
خروم ( Chromium ) بىر خىل خىمىيىلىك ئېلېمېنت بولۇپ ،خىمىيىلىك بەلگىسى Cr ،ئاتوم رەت نومۇرى 24، ئۆتكۈنچى مېتاللارنىڭ بىرى ،ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىدىكى Ⅵ B گۇرۇپپىسىغا جايلاشقان. ئۇنىڭ يەككە ماددىلىق ھالىتى كۈل رەڭ پولات مېتال بولۇپ، قاتتىقلىقى بىلەن داڭلىق، تەبىئەت دۇنياسىدىكى قاتتىقلىقى ئەڭ چوڭ مېتاللارنىڭ بىرى.
خرومنىڭ نامى گرېك تىلىدىكى «رەڭ» دىن كەلگەن، بۇنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى خروم بىرىكمىلىرى ئادەتتە رەڭگە ئىگە بولىدۇ. مەسىلەن، خرومات تۇزى ۋە دىخرومات تۇزى تەجرىبىخانىدا ئانالىز قىلىشتا دائىم پىگمېنت قىلىنىدۇ. 7971 – يىلى فرانسىيىلىك خىمىيە ئالىمى ۋالكېلاند سىبىرىيىدىكى قىزىل قوغۇشۇن رۇدىسىدىن بۇ خىل يېڭى ئېلېمېنتنى بايقىغان.
مۇھىت ۋە ساغلاملىق جەھەتتە، خروم ئېلېمېنتىنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش شەكلى ئۇنىڭغا ئىنتايىن مۇھىم تەسىر كۆرسىتىدۇ. ئۇنىڭ ئاساسلىق ئىككى خىل ۋالېنتلىق ھالىتى بار:ئۈچ ۋالېنتلىق خروم ۋە ئالتە ۋالېنتلىق خروم. ئۈچ ۋالېنتلىق خروم ئادەم بەدىنى ئۈچۈن زۆرۈر بولغان مىكرو ئېلېمېنت بولۇپ، ئادەم بەدىنىنىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ، مەسىلەن، ئىنسۇلىننىڭ ئاكتىپلىقىنى ئاشۇرۇپ، قان شېكىرىنى كونترول قىلىشقا ياردەم بېرىدۇ. ئالتە ۋالېنتلىق خروم ئادەم بەدىنىگە زىيانلىق بولۇپ، بىر خىل بۇلغىما دەپ قارىلىدۇ، زىيادە كۆپ ئۇچراشقاندا نەپەس يولى مەسىلىسى، تېرىنى غىدىقلاش ھەتتا راك كېسىلىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. شۇڭا، سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى ۋە مۇھىت باشقۇرۇشتا ئالتە ۋالېنتلىق خرومنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا دىققەت قىلىش كېرەك.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، خروم بىر خىل مۇھىم سانائەت مېتالى بولۇپ، ھەرقايسى ساھەلەردە كەڭ قوللىنىلىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئۇنىڭ بەزى شەكىللىرىمۇ ئادەمنىڭ سالامەتلىكى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك.
خروم ئادەم بەدىنىگە پايدىلىق زۆرۈر بولغان بىر خىل مىكرو ئېلېمېنت بولۇپ، ئۇ ئادەم بەدىنىنىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاش جەھەتتە ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ. تۆۋەندىكىسى خىرومنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى بىر قىسىم مۇھىم ئىشلىتىلىشى:
قان شېكىرىنى تەڭشەش:خروم ئىنسۇلىننىڭ ھەرىكىتىدە ئىنتايىن مۇھىم، ئۇ ئىنسۇلىننىڭ گلۇكوزىنىڭ ھۈجەيرىگە كىرىش ئۈنۈمىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ، شۇڭا ئۇ قان شېكىرىنى تەڭشەيدىغان مۇھىم دورا دەپ قارىلىدۇ. بۇ نۇقتا دىيابېت كېسىلى بىمارلىرى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم، چۈنكى خىرومنى تولۇقلاش ئۇلارنىڭ قان شېكىرىنى تېخىمۇ ياخشى كونترول قىلىشىغا ياردەم بېرىشى مۇمكىن.
– – – بىيولوگىيەلىك بەلگە ۋە تەسۋىر ھاسىل قىلىش:مەسىلەن:شياڭگاڭ داشۆسىنىڭ تەتقىقاتچىلىرى خىروم ( III ) يالتىراق نۇرلۇق تەكشۈرگۈچنى ياساپ، ھۈجەيرە ئىچىدىكى ئالاھىدە خىروم ( III ) بىرىككەن ئاقسىلغا بەلگە قىلىشقا ئىشلەتكەن، بۇ ھۈجەيرە ئىچىدىكى بىيولوگىيەلىك ئىقتىدارنى تەڭشەش شۇنداقلا خىرومنىڭ گىلۇكوزا مېتابولىزمىغا بولغان تەسىرىنى تەتقىق قىلىشقا پايدىلىق.
بىئومېدىتسىنادا ئىشلىتىلىدىغان مېتال ماتېرىياللار:بەزى تاشقى كېسەللىكلەر قوشۇمچە سايمانلىرى ۋە سۈنئىي ئەزالارغا تەركىبىدە خروم بولغان قېتىشما ئىشلىتىلىشى مۇمكىن، بۇ ماتېرىياللار ياخشى بولغان مېخانىكىلىق خۇسۇسىيەتكە، فىزىئولوگىيىلىك چىرىشكە قارشى تۇرۇش ۋە بىئولوگىيىلىك ماسلىشىشچانلىققا ئىگە بولۇشى كېرەك. بۇ خۇسۇسىيەتلەر كۆچۈرۈلگەن ماتېرىيالنىڭ مۇقىملىقى ۋە بىمارنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، خروم سانائەتتە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىپلا قالماستىن، يەنە مېدىتسىنا ساھەسىدىمۇ مۇھىم رول ئوينايدۇ. مەيلى قان شېكىرىنى تەڭشەيدىغان قوشۇمچە ئامىل بولسۇن ياكى بىئومېدىتسىنا تەتقىقاتىدىكى قورال بولسۇن ۋە ياكى بىئومېدىتسىنا ماتېرىياللىرىنىڭ تەركىبى بولسۇن، خىرومنىڭ ئىشلىتىلىشى ئۇنىڭ مېدىتسىنادىكى مۇھىملىقىنى نامايان قىلىدۇ.