ھەر يىلى 10-سېنتەبىر «دۇنيا ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كۈنى» بولۇپ، بۇ خەلقئارا ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش جەمئىيىتى (IASP) تەرىپىدىن دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى (WHO) بىلەن ھەمكارلىشىپ ئۆتكۈزۈلىدىغان ئىنتايىن مۇھىم بىر خاتىرە كۈنىدۇر. بۇ كۈن 2003-يىلىدىن باشلاپ خاتىرىلىنىپ كېلىۋاتقان بولۇپ، ئۇنىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا ھەر بىر شەخس، مەھەللە ۋە دۆلەتنىڭ ئورتاق تىرىشچانلىقى ئارقىلىق ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ پۈتۈنلەي ئالدىنى ئالغىلى بولىدىغان بىر پاجىئە ئىكەنلىكى توغرىسىدىكى تونۇشنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، ھەمدە ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش خىيالىدىكى كىشىلەرگە ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا بولغان ھېسداشلىق ۋە ياردەمنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت.
دۇنيا ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كۈنى
World Suicide Prevention Day
世界预防自杀日
ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش ھەققىدە نىمىلەرنى بىلىمىز؟
ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش دۇنيا دۇچ كېلىۋاتقان ئېغىر بىر ئاممىۋى ساغلاملىق مەسىلىسى. دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ مەلۇماتىغا قارىغاندا، ھەر يىلى دۇنيادا 700 مىڭدىن ئارتۇق ئادەم ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش سەۋەبىدىن قازا قىلىدۇ، بۇ ھەر 40 سېكۇنتتا بىر ئادەمنىڭ ئۆز ھاياتىغا خاتىمە بەرگەنلىكىدىن دېرەك بېرىدۇ. ياشلار توپى ئىچىدە بۇ سان تېخىمۇ ئەندىشىلىك بولۇپ، ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش 15 ياشتىن 29 ياشقىچە بولغان ياشلار ئۆلۈمىنىڭ ئالدىنقى قاتاردىكى سەۋەبلىرىنىڭ بىرى ھېسابلىنىدۇ. ھەر بىر ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش ۋەقەسىنىڭ ئارقىسىدا ئۇنىڭدىن كۆپ ئېغىرراق بولغان ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشقا ئۇرۇنۇش ھەرىكەتلىرى مەۋجۇت.
ئەڭ مۇھىم نۇقتا شۇكى، ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ. كۆپىنچە كىشىلەر ئۆلۈشنى خالىمايدۇ، بەلكى ئۇلار دۇچ كەلگەن روھىي ياكى جىسمانىي ئازابتىن قۇتۇلۇشنى ئارزۇ قىلىدۇ. ئەگەر ۋاقتىدا ۋە توغرا ياردەمگە ئېرىشەلىسە، ئۇلارنىڭ ھاياتىنى ساقلاپ قالغىلى بولىدۇ. شۇڭا، ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ خەتەرلىك سىگناللىرىنى تونۇپ يېتىش ھايات قۇتقۇزۇشتا ھالقىلىق ئەھمىيەتكە ئىگە. بۇ سىگناللار ئۆلۈش ھەققىدە سۆزلەش، ئۆزىنى زىيانكەشلىككە ئۇچرىتىش ئۇسۇللىرىنى ئىزدەش، ئۈمىدسىزلىنىش ياكى ياشاشقا سەۋەب قالمىغانلىقىنى بىلدۈرۈش، ئۆزىنى باشقىلارغا يۈك بولۇۋاتقاندەك ھېس قىلىش، ئىجتىمائىي ئالاقىدىن ئۆزىنى قاچۇرۇش، كەيپىياتىنىڭ تۇيۇقسىز ئۆزگىرىشى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
ئەگەر ئەتراپىڭىزدىكى بىرەرسىدە يۇقىرىقىدەك ئالامەتلەرنى بايقىسىڭىز، قەتئىي سۈكۈت قىلماڭ. ئۇنىڭدىن بىۋاسىتە ۋە سەمىمىيلىك بىلەن «سىز ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنى ئويلاۋاتامسىز؟» دەپ سوراشتىن قورقماڭ. بۇ خىل سوئال ئۇنىڭ كاللىسىغا بۇنداق ئويني سېلىپ قويمايدۇ، ئەكسىچە ئۇنىڭغا سىزنىڭ ئۇنىڭغا كۆڭۈل بۆلىدىغانلىقىڭىزنى ۋە ياردەم قىلىشقا تەييار ئىكەنلىكىڭىزنى بىلدۈرىدۇ. ئۇنىڭغا ھۆكۈم قىلماي قۇلاق سېلىڭ، ئۇنىڭغا ھېسداشلىق قىلىڭ ۋە ئۇنىڭغا يالغۇز ئەمەسلىكىنى ھېس قىلدۇرۇڭ. ئۇنى دوختۇر، روھىي مەسلىھەتچى قاتارلىق كەسپىي ياردەمگە ئېرىشىشكە ئۈندەڭ ۋە ھەمراھ بولۇڭ.
روھىي ساغلاملىق ۋە ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشقا بولغان كەمسىتىش ۋە خاتا قاراشلار نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ ۋاقتىدا ياردەم تەلەپ قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان ئاساسلىق سەۋەبلەرنىڭ بىرى. دۇنيا ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كۈنى بۇ جىمجىتلىقنى بۇزۇپ، كىشىلەرنى روھىي ساغلاملىق مەسىلىلىرى ھەققىدە ئوچۇق-ئاشكارا سۆزلىشىشكە، بىر-بىرىگە قوللاش ۋە چۈشەنچە بېرىشكە چاقىرىدۇ.
ھەر يىلى بۇ كۈن ئۈچۈن بىر باش تېما ئوتتۇرىغا قويۇلىدۇ، مەسىلەن، «ھەرىكەت ئارقىلىق ئۈمىد يارىتىش» (Creating Hope Through Action). بۇ، ھەممىمىزنىڭ كىچىككىنە بىر ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق ئۈمىدسىزلىك ئىچىدە قالغان بىر ئادەمگە ئۈمىد بېغىشلىيالايدىغانلىقىمىزنى كۆرسىتىدۇ. سېرىق لېنتا بولسا خەلقئارادا ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشنىڭ سىمۋولى ھېسابلىنىدۇ.
ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش خىيالىدىن قۇتۇلۇش مۇمكىن. توغرا قوللاش ۋە داۋالاش ئارقىلىق، كىشىلەر بۇ قىيىنچىلىقنى يېڭىپ، ھاياتقا بولغان ئىشەنچىسىنى قايتىدىن تىكلىيەلەيدۇ. ھەر بىر ھايات قىممەتلىكتۇر ۋە قۇتقۇزۇشقا ئەرزىيدۇ.
بۇ ئالاھىدە كۈندە بىز ھاياتلىقنىڭ نازۇكلىقىنى ۋە ئىنسانىي باغلىنىشنىڭ مۇھىملىقىنى قايتىدىن ئويلاپ باقايلى. كۆڭۈل بۆلۈش، ئاڭلاش ۋە ياردەم قولىنى سۇنۇش ئارقىلىق، بىز ئۈمىدسىزلىكنىڭ قاراڭغۇلۇقىنى يورۇتۇپ، بىر ھاياتنى ساقلاپ قالالايمىز.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 تەرىپىدىن دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى (WHO) بىلەن ھەمكارلىشىپ ئۆتكۈزۈلىدىغان ئىنتايىن مۇھىم بىر خاتىرە كۈنىدۇر. بۇ كۈن 2003-يىلىدىن باشلاپ خاتىرىلىنىپ كېلىۋاتقان بولۇپ، ئۇنىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا ھەر بىر شەخس، مەھەللە ۋە دۆلەتنىڭ ئورتاق تىرىشچانلىقى ئارقىلىق ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىشنىڭ پۈتۈنلەي ئالدىنى ئالغىلى بولىدىغان بىر پاجىئە ئىكەنلىكى توغرىسىدىكى تونۇشنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، ھەمدە ئۆزىنى ئۆلتۈرىۋېلىش خىيالىدىكى كىشىلەرگە ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا بولغان ھېسداشلىق ۋە ياردەمنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت.){kind=link}