كۆكرەك قورساق تېمىدىكى مۇسكۇل، قان-تومۇر ۋە نېرۋىلارنىڭ
ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسى ۋە چۈشەندۈرۈلۈشى 1

كىرىش سۆز

كۆكرەك قورساق تېمى ئىنسانلارنىڭ ھاياتلىق پائالىيىتىدە ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدىغان مۇرەككەپ قۇرۇلما. ئۇ نەپەسلىنىش، ھەرىكەت قىلىش ۋە ئىچكى ئەزالارنى قوغداش قاتارلىق كۆپ خىل فۇنكسىيەلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ قۇرۇلمىنىڭ نورمال فۇنكسىيەسىنى ساقلاش ئۈچۈن، ئۇنىڭ تەركىبىدىكى مۇسكۇل، قان-تومۇر ۋە نېرۋىلارنىڭ ئۆز-ئارا ماسلىشىپ ئىشلىشى زۆرۈر. بۇ ماقالىدە، كۆكرەك قورساق تېمىنىڭ ئاناتومىيىلىك تۈزۈلۈشى، بولۇپمۇ ئۇنىڭدىكى مۇسكۇل، قان-تومۇر ۋە نېرۋىلارنىڭ ئورنى، فۇنكسىيەسى ۋە ئۆز-ئارا مۇناسىۋىتى تەپسىلىي تونۇشتۇرۇلىدۇ.

بۇ رەسىمدە كۆرسىتىلگەندەك، كۆكرەك قورساق تېمى كۆپ قەۋەتلىك مۇسكۇللار، مول قان-تومۇر تورى ۋە مۇرەككەپ نېرۋا سىستېمىسىدىن تەركىب تاپقان. بۇ ئورگانلارنىڭ ھەر بىرىنىڭ ئۆزىگە خاس فۇنكسىيەسى بولۇپ، ئۇلارنىڭ ماسلىشىشى بەدەننىڭ نورمال ھەرىكىتى ۋە فىزىئولوگىيىلىك پائالىيىتىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ. مەسىلەن، كۆكرەك مۇسكۇللىرى نەپەسلىنىشكە ياردەم بېرىش بىلەن بىرگە، قولنىڭ ھەرىكىتىنى كونترول قىلىدۇ؛ قورساق مۇسكۇللىرى بولسا بەدەننى تىرەپ، ئومۇرتقىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلايدۇ. قان-تومۇرلار بۇ مۇسكۇللارنى ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدۇ، نېرۋىلار بولسا مۇسكۇللارنىڭ ھەرىكىتىنى كونترول قىلىپ، سېزىم ئۇچۇرلىرىنى مېڭىگە يەتكۈزىدۇ.

كۆكرەك قورساق تېمىدىكى ئاساسلىق ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىلار

• تۆش ئوقۇرەك ئەمچەكسىمان ئۆسۈكچە مۇسكۇل (Sternocleidomastoid muscle, 胸锁乳突肌)
  بۇ مۇسكۇل بويۇننىڭ ئىككى تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، باش سۆڭىكىنىڭ ئەمچەكسىمان ئۆسۈكچىسىدىن باشلىنىپ، تۆش سۆڭىكى ۋە ئوقۇرەك سۆڭىكىگە تۇتىشىدۇ. ئۇ بويۇننى ئېگىش، بۇرۇش ۋە يانغا ئېگىش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى كونترول قىلىدۇ. شۇنداقلا، نەپەس ئالغاندا كۆكرەك قەپىسىنى كۆتۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ.

• قىيپاش چاسا مۇسكۇل (Trapezius muscle, 斜方肌)
  بۇ مۇسكۇل كەڭ، ياپىلاق، ئۈچبۇلۇڭ شەكىللىك بولۇپ، دۈمبىنىڭ يۇقىرى قىسمىغا جايلاشقان. ئۇ مۈرىنى كۆتۈرۈش، چۈشۈرۈش ۋە كەينىگە تارتىش قاتارلىق ھەرىكەتلەرگە مەسئۇل.

• تۆۋەنكى قورساق تارغاق – تىل سۆڭەك مۇسكۇل (Omohyoid muscle (inferior belly), 下腹肩胛舌骨肌)
  بۇ مۇسكۇل تىل سۆڭىكىنى تۆۋەنگە تارتىپ، يۇتۇش ۋە سۆزلەش جەريانىغا ياردەم بېرىدۇ. ئۇ يەنە بويۇندىكى چوڭقۇر فاشىيانى تارتىپ، چوڭقۇر نەپەس ئالغاندا يۇمشاق توقۇلمىلارنىڭ نەپەس يولىغا بېسىلىپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

• ئۈچ بۇرجەك مۇسكۇل (Deltoid muscle, 三角肌)
  بۇ مۇسكۇل مۈرە بوغۇمىنىڭ ئۈستىنى قاپلاپ تۇرىدىغان قېلىن، ئۈچبۇلۇڭ شەكىللىك مۇسكۇل. ئۇ قولنى ئالدىغا، يانغا ۋە كەينىگە كۆتۈرۈش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ.

• تۆش چوڭ مۇسكۇل (Pectoralis major muscle, 胸大肌)
  بۇ چوڭ، يەلپۈگۈچ شەكىللىك مۇسكۇل بولۇپ، كۆكرەكنىڭ ئۈستۈنكى قىسمىغا جايلاشقان. ئۇ قولنى ئىچىگە يىغىش، ئىچىگە بۇرۇش ۋە ئالدىغا ئېگىش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى كونترول قىلىدۇ.

• ئالدى ھەرەسىمان مۇسكۇل (Serratus anterior muscle, 前锯肌)
  بۇ مۇسكۇل كۆكرەك قەپىسىنىڭ يان تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، «بوكسچى مۇسكۇلى» دەپمۇ ئاتىلىدۇ. ئۇ مۈرە سۆڭىكىنى ئالدىغا تارتىپ، قولنى ئالدىغا ئۇزىتىش ھەرىكىتىنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ.

• قوۋۇرغا ئارىلىق نېرۋا ئالدى تېرە شېخى (Anterior cutaneous branch of intercostal nerve, 肋间神经前皮支)
  بۇ نېرۋا شاخچىلىرى قوۋۇرغا ئارىلىق نېرۋىدىن چىقىپ، كۆكرەك ۋە قورساقنىڭ ئالدى تەرىپىدىكى تېرىنىڭ سېزىمىنى باشقۇرىدۇ.

• قوۋۇرغا ئارىلىق نېرۋا سىرتقى تەرەپ تېرە شېخى (Lateral cutaneous branch of intercostal nerve, 肋间神经外侧皮支)
  بۇ نېرۋا شاخچىلىرى كۆكرەك ۋە قورساقنىڭ يان تەرىپىدىكى تېرىنىڭ سېزىمىغا مەسئۇل.

• قورساق سىرتقى قىيپاش مۇسكۇل (External oblique muscle, 腹外斜肌)
  بۇ قورساق تېمىدىكى ئەڭ چوڭ ۋە ئەڭ يۈزە جايلاشقان مۇسكۇللارنىڭ بىرى. ئۇ بەدەننى ئېگىش، بۇرۇش ۋە يانغا ئېگىشكە ياردەم بېرىدۇ.

• قورساق سىرتقى قىيپاش مۇسكۇل پەي پەردىسى (External oblique aponeurosis, 腹外斜肌腱膜)
  بۇ قورساق سىرتقى قىيپاش مۇسكۇلىنىڭ كەڭ، ياپىلاق پەي قۇرۇلمىسى بولۇپ، قورساقنىڭ ئوتتۇرا سىزىقىدا باشقا مۇسكۇللارنىڭ پەي پەردىلىرى بىلەن بىرلىشىپ، ئاق سىزىقنى ھاسىل قىلىدۇ.

• تېرە ئاستى چات يېرىق نەيچە يۈزە ھالقىسى (Superficial inguinal ring, 皮下腹股沟管浅环)
  بۇ قورساق سىرتقى قىيپاش مۇسكۇل پەي پەردىسىدىكى بىر ئېچىلىش بولۇپ، ئەرلەردە ئۇرۇقدان بېغى، ئاياللاردا ياتاقۇز يۇمىلاق بېغى ئۆتىدىغان يول.

• يوتا ۋېناسى (Femoral vein, 股静脉)
  بۇ چوڭ ۋېنا تومۇرى پۇتتىكى قاننى يىغىپ، يۈرەككە قايتۇرىدۇ.ئۇ يوتا ئۈچبۇلۇڭىدا يوتا ئارتېرىيەسى ۋە نېرۋىسى بىلەن بىللە ماڭىدۇ.

• ئەمچەك ھالقىسى ۋېنا چىگىشى (Areolar venous plexus, 乳晕静脉丛)
  بۇ ئەمچەك ھالقىسى ئەتراپىدىكى كىچىك ۋېنا تومۇرلىرىنىڭ تورى بولۇپ، بۇ رايوندىكى قاننى يىغىدۇ.

• كۆكرەك قورساق تېمى ۋېناسى (Thoraco-epigastric vein, 胸腹壁静脉)
  بۇ ۋېنا تومۇرى كۆكرەك ۋە قورساق تېمىنىڭ يان تەرىپىدە يۈزە جايلاشقان بولۇپ، قولتىق ۋېناسى بىلەن يوتا ۋېناسىنى تۇتاشتۇرۇپ، يانداش قان ئايلىنىش يولى ھاسىل قىلىدۇ.

• قوشۇمچە كىندىك ۋېناسىغا بارىدىغان شېخى (Paraumbilical veins, 至附脐静脉之支)
  بۇ كىچىك ۋېنا تومۇرلىرى كىندىك ئەتراپىدىكى قاننى يىغىپ، جىگەر دەرۋازا ۋېناسىغا قۇيۇلىدۇ. جىگەر قېتىشىش كېسىلىدە، بۇ تومۇرلار كېڭىيىپ، «مېدۇزانىڭ بېشى» دەپ ئاتىلىدىغان كلىنىكىلىق ئالامەتنى پەيدا قىلىدۇ.

• قورساق تېمى تۆۋەنكى ۋېناسىغا بارىدىغان شېخى (Superficial epigastric vein, 至腹壁下静脉之支)
  بۇ ۋېنا تومۇرى قورساقنىڭ تۆۋەنكى قىسمىدىكى تېرە ئاستى توقۇلمىلىرىدىكى قاننى يىغىپ، چوڭ يوشۇرۇن ۋېناسى ياكى يوتا ۋېناسىغا قۇيۇلىدۇ.

• قورساق تېمى يۈزە ۋېناسى (Superficial epigastric vein, 腹壁浅静脉)
  بۇ يۇقىرىقى ۋېنا بىلەن ئوخشاش بولۇپ، قورساق تېمىنىڭ يۈزە قىسمىدىكى قان ئايلىنىشىغا قاتنىشىدۇ.

• يانپاش ئايلانغۇچى يۈزە ۋېناسى (Superficial circumflex iliac vein, 旋髂浅静脉)
  بۇ ۋېنا تومۇرى چات رايونى ۋە قورساق تېمىنىڭ يان تەرىپىدىكى قاننى يىغىپ، چوڭ يوشۇرۇن ۋېناسىغا قۇيۇلىدۇ.

• چوڭ يوشۇرۇن ۋېناسى (Great saphenous vein, 大隐静脉)
  بۇ بەدەندىكى ئەڭ ئۇزۇن يۈزە ۋېنا تومۇرى بولۇپ، پۇتنىڭ ئىچكى تەرىپىدىن باشلىنىپ، يوتا ۋېناسىغا قۇيۇلىدۇ.

كۆكرەك قورساق تېمىنىڭ كلىنىكىلىق ئەھمىيىتى ۋە ساغلاملىق

كۆكرەك قورساق تېمىنىڭ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسىنى چۈشىنىش نۇرغۇن كلىنىكىلىق مەسىلىلەرنى دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا ئىنتايىن مۇھىم. مەسىلەن، قورساق مۇسكۇللىرىنىڭ يىرتىلىشى ياكى ئاجىزلىشىشى قورساق ئەتراپىدىكى سېرىقئەتنىڭ چىقۇقلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. قوۋۇرغا ئارىلىق نېرۋىلارنىڭ زەخىملىنىشى ياكى ياللۇغلىنىشى كۆكرەك ۋە قورساقتا ئاغرىق پەيدا قىلىدۇ. شۇڭلاشقا، بۇ رايوننىڭ ساغلاملىقىنى قوغداش ئومۇمىي سالامەتلىك ئۈچۈن زۆرۈر.

ساغلاملىقنى ساقلاش تەكلىپلىرى:

• مۇنتىزىم چېنىقىش: مۇسكۇللارنى چېنىقتۇرۇش، بولۇپمۇ يادرولۇق مۇسكۇللارنى (قورساق ۋە دۈمبە مۇسكۇللىرىنى) كۈچەيتىش، بەدەننىڭ مۇقىملىقىنى ئاشۇرۇپ، زەخىملىنىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

• توغرا تۇرۇش قىياپىتى: خىزمەت ۋە كۈندىلىك تۇرمۇشتا توغرا تۇرۇش ۋە ئولتۇرۇش قىياپىتىنى ساقلاش، ئومۇرتقا ۋە مۇسكۇللارغا چۈشىدىغان بېسىمنى ئازايتىدۇ.

• ساغلام ئوزۇقلىنىش: تەڭپۇڭ ئوزۇقلىنىش مۇسكۇللارنىڭ ئۆسۈشى ۋە ئەسلىگە كېلىشى ئۈچۈن زۆرۈر بولغان ئېنېرگىيە ۋە ئوزۇقلۇق ماددىلار بىلەن تەمىنلەيدۇ.

• يېتەرلىك ئارام ئېلىش: چېنىقىشتىن كېيىن مۇسكۇللارنىڭ ئەسلىگە كېلىشى ئۈچۈن يېتەرلىك ئۇيقۇ ۋە ئارام ئېلىش كېرەك.

خۇلاسىلىگەندە، كۆكرەك قورساق تېمى نۇرغۇنلىغان مۇھىم مۇسكۇل، قان-تومۇر ۋە نېرۋىلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مۇرەككەپ ۋە ھاياتىي ئەھمىيەتكە ئىگە قۇرۇلما. ئۇنىڭ ئاناتومىيىسى ۋە فۇنكسىيەسىنى چۈشىنىش ئارقىلىق، بىز ئۇنىڭ ساغلاملىقىنى تېخىمۇ ياخشى قوغدىيالايمىز ۋە مۇناسىۋەتلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئالالايمىز.