ھەر يىلى 26-ئىيۇن بىرلىككە كەلگەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى (ب د ت) تەرىپىدىن بېكىتىلگەن « خەلقئارالىق زەھەرلىك چېكىملىك ۋە قانۇنسىز ئەتكەسچىلىككە قارشى تۇرۇش كۈنى » دۇر. بۇ كۈن 1987-يىلى ب د ت ئومۇمىي كېڭىشىدە قارار قىلىنغان بولۇپ، ئۇنىڭ مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا ھەر قايسى دۆلەتلەرنىڭ ھەمكارلىقىنى ۋە ھەرىكىتىنى كۈچەيتىپ، زەھەرلىك چېكىملىكتىن خالىي خەلقئارالىق جەمئىيەت بەرپا قىلىش نىشانىغا يېتىشنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت. بۇ كۈننى 26-ئىيۇن قىلىپ بېكىتىش خىتاينىڭ تارىخىدىكى لىن زېشۈينىڭ خۇمېندا ئەپيۇننى كۆيدۈرۈش ۋەقەسىنى خاتىرىلەش مەنىسىگە ئىگە بولۇپ، بۇ دۇنيا تارىخىدىكى تۇنجى كەڭ كۆلەملىك زەھەر چەكلەش ھەرىكىتى ھېسابلىنىدۇ.
خەلقئارالىق زەھەرلىك چېكىملىك ۋە قانۇنسىز ئەتكەسچىلىككە قارشى تۇرۇش كۈنى: 26-ئىيۇن
International Day against Drug Abuse and Illicit Trafficking
国际禁止药物滥用和非法贩运日
خەلقئارالىق زەھەرلىك چېكىملىك ۋە قانۇنسىز ئەتكەسچىلىككە قارشى تۇرۇش
زەھەرلىك چېكىملىكلەر ئىشلىتىش ۋە قانۇنسىز ئەتكەسچىلىك پۈتكۈل دۇنيا دۇچ كېلىۋاتقان ئېغىر ۋە مۇرەككەپ مەسىلىلەرنىڭ بىرى. ئۇ پەقەت شەخسنىڭ جىسمانىي ۋە روھىي ساغلاملىقىغىلا بۇزغۇنچىلىق قىلىپ قالماي، بەلكى ئائىلە ۋە پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ مۇقىملىقى، تەرەققىياتى ۋە بىخەتەرلىكىگىمۇ زور تەھدىت ئېلىپ كېلىدۇ.
زەھەرلىك چېكىملىكنىڭ جىسمانىي زىيىنى ئىنتايىن ئېغىر. ئۇ ئىنساننىڭ چوڭ مېڭىسىنى، يۈرەك، ئۆپكە، جىگەر ۋە بۆرەك قاتارلىق مۇھىم ئەزالىرىنى قايتۇرغۇسىز دەرىجىدە زەخىملەندۈرىدۇ. نېرۋا سىستېمىسىنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ، خۇمار بولۇش (ئاددىكسىيە) نى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. خۇمار بولۇش بىر خىل ئىرادە مەسىلىسى ئەمەس، بەلكى داۋالاشقا موھتاج بولغان سوزۇلما خاراكتېرلىك مېڭە كېسەللىكىدۇر. بۇنىڭدىن باشقا، ئورتاق ئوكۇل ئىشلىتىش ئەيدىز، جىگەر ياللۇغى قاتارلىق يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ تارقىلىشىدىكى ئاساسلىق يوللارنىڭ بىرىگە ئايلىنىپ قالىدۇ.
روھىي جەھەتتىن، زەھەرلىك چېكىملىك ئىشلەتكۈچىلەردە كۆپىنچە قاتتىق تەشۋىشلىنىش، چۈشكۈنلۈك، پارانويا (ۋەھىمىلىك گۇمانلىنىش) ۋە روھىي قالايمىقانچىلىق قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ. ئۇلارنىڭ ھۆكۈم قىلىش ئىقتىدارى ۋە ئۆزىنى كونترول قىلىش ئىقتىدارى ئاجىزلاپ، كۆپىنچە ئەقىلگە سىغمايدىغان ئىشلارنى قىلىپ قويىدۇ. بۇ ئەھۋال ئۇلارنىڭ ئائىلە مۇناسىۋىتى، دوستلۇق ۋە خىزمىتىگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدۇ.
زەھەرلىك چېكىملىك مەسىلىسى ئېغىر ئىجتىمائىي مەسىلىلەرنىمۇ كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. زەھەر ئەتكەسچىلىكى ۋە سېتىش كۆپىنچە ھاللاردا ئۇيۇشقان جىنايى گۇرۇھلار تەرىپىدىن كونترول قىلىنىدۇ، بۇ زوراۋانلىق، پارىخورلۇق ۋە جەمئىيەتنىڭ قالايمىقانلىشىشىغا سەۋەب بولىدۇ. زەھەر سېتىۋېلىش ئۈچۈن، نۇرغۇن خۇمارلار ئوغرىلىق، بۇلاڭچىلىق قاتارلىق جىنايى يوللارغا قەدەم قويىدۇ. بۇ پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ساقلىقنى ساقلاش، قانۇن ئىجرا قىلىش ۋە ئىجتىمائىي مۇلازىمەت سىستېمىسىغا غايەت زور يۈك ئېلىپ كېلىدۇ.
ب د ت زەھەرلىك چېكىملىك ۋە جىنايەت ئىشخانىسى (UNODC) ھەر يىلى بۇ كۈن ئۈچۈن بىر باش تېما ئوتتۇرىغا قويىدۇ. يېقىنقى يىللاردىكى تېمىلار «ئالدى بىلەن ئىنسان: كەمسىتىش ۋە بېسىمنى توختىتىپ، ئالدىنى ئېلىشنى كۈچەيتەيلى» قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. بۇ، زەھەر مەسىلىسىنى ھەل قىلىشتا جازالاشتىن كۆرە، ئالدىنى ئېلىش، داۋالاش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى ئاساس قىلىدىغان، ئىنسان ھوقۇقى ۋە ساغلاملىقىنى مەركەز قىلغان ئۇسۇللارنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ.
زەھەرگە قارشى تۇرۇشتا ئالدىنى ئېلىش ئەڭ مۇھىم ھالقا. بولۇپمۇ ياش-ئۆسمۈرلەرگە زەھەرلىك چېكىملىكنىڭ زىيىنىنى بالدۇر ۋە چوڭقۇر تونۇتۇش، ئۇلارغا ساغلام تۇرمۇش ئادىتىنى يېتىلدۈرۈش، ھەمدە ئائىلە ۋە مەكتەپلەردە كۆيۈمچان ۋە قوللايدىغان مۇھىت يارىتىپ بېرىش ئىنتايىن زۆرۈر.
زەھەرگە قارشى تۇرۇش پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ئورتاق مەسئۇلىيىتى. ھۆكۈمەت، مەكتەپ، ئائىلە ۋە ھەر بىر پۇقرا بۇ كۈرەشكە ئاكتىپ قاتنىشىشى كېرەك. زەھەر چەككۈچىلەرنى جىنايەتچى دەپ قارىماي، ئۇلارنى داۋالاشقا موھتاج بىمار دەپ قاراپ، ئۇلارغا ئىلمىي داۋالاش ۋە روھىي جەھەتتىن ياردەم بېرىش كېرەك.
ھاياتلىقنى قەدىرلەش، زەھەردىن يىراق تۇرۇش ھەر بىرىمىزنىڭ تاللىشى بولۇشى كېرەك. ساغلام ۋە ئىناق جەمئىيەت قۇرۇپ چىقىش ئۈچۈن، كېلىڭلار بىرلىكتە ھەرىكەت قىلىپ، زەھەرسىز، ساغلام كەلگۈسىنى قۇچاغىمىزغا ئالايلى.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 تەرىپىدىن بېكىتىلگەن « خەلقئارالىق زەھەرلىك چېكىملىك ۋە قانۇنسىز ئەتكەسچىلىككە قارشى تۇرۇش كۈنى » دۇر. بۇ كۈن 1987-يىلى ب د ت ئومۇمىي كېڭىشىدە قارار قىلىنغان بولۇپ، ئۇنىڭ مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا ھەر قايسى دۆلەتلەرنىڭ ھەمكارلىقىنى ۋە ھەرىكىتىنى كۈچەيتىپ، زەھەرلىك چېكىملىكتىن خالىي خەلقئارالىق جەمئىيەت بەرپا قىلىش نىشانىغا يېتىشنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت. بۇ كۈننى 26-ئىيۇن قىلىپ بېكىتىش خىتاينىڭ تارىخىدىكى لىن زېشۈينىڭ خۇمېندا ئەپيۇننى كۆيدۈرۈش ۋەقەسىنى خاتىرىلەش مەنىسىگە ئىگە بولۇپ، بۇ دۇنيا تارىخىدىكى تۇنجى كەڭ كۆلەملىك زەھەر چەكلەش ھەرىكىتى ھېسابلىنىدۇ.){kind=link}