ئىتتىرىي Y ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 39 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
ئىتترىي:خىمىيەلىك ئېلېمېنتلار ئىچىدىكى كۆپ ئىقتىدارلىق ماھىر
ئىتترىي ،ئۇنىڭ بەلگىسى Y بولۇپ ،بىر خىل كۈل رەڭ قارا مېتال ،تۇنجى بايقالغان سىرەك يەر مېتال ئېلېمېنتى بولۇش سۈپىتى بىلەن ،ئۇنىڭ تەبىئەت دۇنياسىدىكى مەۋجۇتلۇقى ئالىملارنىڭ چەكسىز قىزىقىشىنى قوزغىدى. ئۇ سوزۇلۇشچانلىققا ئىگە بولۇپلا قالماستىن، يەنە ئىسسىق سۇ بىلەن رېئاكسىيەلىشىدۇ ھەمدە سۇيۇق كىسلاتادا ئېرىيدۇ، بۇ ئالاھىدىلىكلەر ئۇنى ئالاھىدە ئەينەك ۋە قېتىشما ياساشتىكى كۆڭۈلدىكىدەك ماتېرىيالغا ئايلاندۇرىدۇ. سانائەتتە ئىتتىرىينىڭ ئىشلىتىلىش دائىرىسى كەڭ بولۇپ، ئۇنىڭ فوسفور نۇرى گەۋدىسىنى تېلېۋىزور ئېكرانىنىڭ رەڭگىنى ئىپادىلەشتە ئىشلىتىشكە بولىدۇ، نۇر دولقۇن سۈزگۈچ، ئۇلترا ئۆتكۈزگۈچ ۋە ئۇلترا قېتىشما ھەمدە يۇقىرى تېمپېراتۇرىغا ۋە چىرىشكە چىداملىق بولۇشتەك ئالاھىدىلىكلىرى ئۇنى يادرو يېقىلغۇسى قېپى ماتېرىيالى بولۇشتەك مۇھىم ئورۇنغا ئىگە قىلغان.
ئىتترىي ئالاھىدىلىكى خۇددى ئۇنىڭ ئىشلىتىلىشى ئوخشاش كىشىنىڭ دىققىتىنى تارتىدۇ. ئۇ كۆپ خىل ئامىنو كاربوكسىل بىرىكمىسى بىلەن مۇقىم خېلات ھاسىل قىلالايدۇ، تەركىبىدە نېئودىمىي بولغان ئاليۇمىن ئانار تېشى ۋە ئىتتىرىي – تۆمۈر ئانار تېشى قاتارلىقلار ئەلا سۈپەتلىك لازېر نۇرى ماتېرىيالى ھېسابلىنىدۇ. بۇ ئۆزگىچە خاسلىقى ئىتتىينىڭ سانائەت ساھەسىدىكى جانلىقلىقىنى نامايەن قىلىپلا قالماي، يەنە ئۇنىڭ يۇقىرى تېخنىكا قوللىنىش ساھەسىدىكى ئورنىنى باسالمايدىغان قىممىتىنى نامايەن قىلدى.
ئالاھىدە تىلغا ئېلىشقا ئەرزىيدىغىنى شۇكى، ئىتترىي مېدىتسىنا ساھەسىدە ئىشلىتىلىدۇ، تەركىبىدە ئىتترىي ئېلېمېنتى مول بولغان ماتېرىياللارنى دوختۇرلۇقتا ئىشلىتىلىدىغان لازېر نۇرى ۋە بىئومېدىتسىنا كۆچۈرۈلگەن ماددىلارغا ئىشلىتىشكە بولىدۇ، ئۇنىڭ رادىئوئاكتىپلىق ئىزوتوپ بىرىكمىسى رادىئوئاكتىپلىق دورا دەپ قارىلىپ، كېسەللىكلەرنى داۋالاشتا كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، ئەڭ يېڭى تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشچە، ئىتترىي تىببى تەسۋىر ۋە كېسەللىكلەرنى داۋالاشتا ئىشلىتىلىشى ئۈستىدە يەنىمۇ ئىلگىرلىگەن ھالدا ئىزدىنىۋېتىپتۇ، بۇ تىببى ساھەدە يېڭى سەھىپە ئېچىشى مۇمكىن.
بۇنىڭدىن باشقا ئىتتىرىي ئېنېرگىيە، ئېلېكترون سانائىتى ۋە خىمىيە سانائىتىدە ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ. پەن – تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، بىز ئىتتىرىي توغرىسىدىكى تېخىمۇ كۆپ يېڭىلىق يارىتىش، قوللىنىشنىڭ مەيدانغا كېلىشىنى ئۈمىد قىلىمىز، خۇددى ئۇنىڭ ئېلېمېنتلار جەدۋىلىدىكى ئورنىغا ئوخشاش، ئىتتىينىڭ ئۆزگىچىلىكى ۋە مۇھىملىقى كۈندىن – كۈنگە گەۋدىلىنىدۇ.
ئىتترىي بىر ئىلمىي بايقاش بولۇپلا قالماي، ئۇ يەنە ئىنسانلارنىڭ ئەقىل – پاراسىتى ۋە ئىزدىنىش روھىنىڭ شاھىدى. تېلېۋىزور ئېكرانىدىكى قىزىل رەڭدىن يادرو رېئاكتورىنىڭ قوغداش قەۋىتىگىچە، لازېر نۇرى ماتېرىيالىدىن تارتىپ دوختۇرخانىدىكى رادىئوئاكتىپلىق داۋالاشقىچە ئىتتىينىڭ سىماسى ھەممە يەردە بار بولۇپ، چەكسىز يوشۇرۇن كۈچىنى نامايان قىلىپ تۇرىدۇ. كەلگۈسىدە ئىتتىرىي ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرىنىڭ پەن – تېخنىكا تەرەققىياتى دولقۇنىدا داۋاملىق ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدىغانلىقىغا ئىشىنىشكە ھەقلىقمىز.
