بېرىللىي ( Beryllium ) بىر خىل ئاقۇش كۈلرەڭ ئىشقارلىق تۇپراق مېتال بولۇپ ،ئالتە تەرەپلىك كرىستال سىستېمىسىغا تەۋە، قاتتىق ھەم يېيىلىشچان. ئۇنىڭ ئاتوم رەت نومۇرى 4 ،ئېلېمېنت بەلگىسى Be.
بېرىللىي ئالەمدە نىسبەتەن ئاز ئۇچرايدۇ، ئاساسلىقى تۇرغۇن يۇلتۇز يادروسىنىڭ بىرىكىشى جەريانىدا پەيدا بولىدۇ. ئاددىي بېرىللىي پولات كۈل رەڭ مېتال بولۇپ، يېنىك ھەم قاتتىق، لېكىن ئاسان سۇنىدۇ. بېرىللىينىڭ زىچلىقى نىسبەتەن تۆۋەن بولۇپ، تەخمىنەن ئاليۇمىننىڭ 2/3 ئىگە، تىتاننىڭ 1/2 ئىگە توغرا كېلىدۇ، بىرقەدەر يۇقىرى ئېرىش نۇقتىسى ( 1283 ° C ) غا ئىگە ھەمدە ئۆي تېمپېراتۇرىسىدا يۇقىرى ئىسسىقلىق سىغىمى ۋە ئىسسىقلىق ئۆتكۈزۈشچانلىققا ئىگە، بۇ ئۇنى ھەربىر بىرلىك ئېغىرلىقتىكى ئىسسىقلىق تارقىتىش خۇسۇسىيىتى ئەڭ ياخشى مېتال ماتېرىيالغا ئايلاندۇرغان.
خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى جەھەتتە، بېرىللىي ھەم كىسلاتادا ئېرىيدۇ، ھەم ئىشقارلىق سۇيۇقلۇقتا ئېرىيدۇ، ئىككى ياقلىمىلىق ئالاھىدىلىكىنى ئىپادىلەيدۇ. ئۇنىڭ بىرىكمىلىرى سۇدا ئاسان پارچىلىنىدۇ ھەمدە بېرىللىي روشەن كوۋالېنتلىق ۋە ئىسسىقلىق تۇراقلىقىغا ئىگە بىرىكمە ھاسىل قىلالايدۇ. ئۇنىڭ ئاكتىپ خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى تۈپەيلىدىن، بېرىللىي زىچ ئوكسىدلانغان قوغداش قەۋىتى ھاسىل قىلالايدۇ، بەزى مېتاللار، مەسىلەن، ناترىي بىرقەدەر يۇقىرى تېمپېراتۇرىدىمۇ چىرىشكە قارشى تۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.
بېرىللىي ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرىنىڭ ھەممىسى ئۆتكۈر زەھەرلىك بولۇپ، دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى خەلقارا راك كېسىلى تەتقىقات ئاپپاراتى تەرىپىدىن 1 – تۈردىكى راك پەيدا قىلغۇچى ماددىلار قاتارىغا كىرگۈزۈلگەن. شۇڭا، بېرىللىي ياكى ئۇنىڭ بىرىكمىلىرىنى بىر تەرەپ قىلغاندا ئالاھىدە ئېھتىيات قىلىش، ئاشكارىلىنىپ قېلىش ۋە سۈمۈرۈلۈشتىن ساقلىنىش كېرەك.
بېرىللىي كۆپىنچە تەكشۈرۈش ماشىلىنىرىنى ياساشتا ئىشلىتىدۇ.