تېللۇر Te ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 52 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
تېللۇر ( ئېلېمېنت بەلگىسى:Te ) ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىدىكى 52 – ئېلېمېنت بولۇپ، مېتاللوئىدلارغا تەۋە، ئالەمدە يەر شارىدىنمۇ كۆپ ئۇچرايدۇ.
تېللۇر بىر خىل كۈمۈش رەڭلىك ماددا بولۇپ، قىزىل رەڭگە ئوخشىمايدۇ، بۇ بەلكىم بەزى مەدەنىيەت ياكى ئويۇنلاردىكى ئالاھىدە تەسۋىرلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان خاتا چۈشەنچە بولۇشى مۇمكىن. ئۇ ھازىرقى زامان سانائىتىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ، بولۇپمۇ قېتىشما تاۋلاش، يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ياساش ۋە لازېر نۇرى ئوپتىكىسى ساھەسىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ. تېللۇرنىڭ ئىشلىتىلىشى قېتىشمىنىڭ قاتتىقلىقى ۋە كۈچلۈكلۈكىنى ئاشۇرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، يېرىم ئۆتكۈزگۈچ كەسپىدە تېللۇرد ئىنفىرا قىزىل نۇرلۇق تەكشۈرۈش ئەسۋابى ۋە فوتوۋولت باتارىيەسى ياساشتىكى مۇھىم ماتېرىيال ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، تېللۇر لازېر نۇر تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ، بولۇپمۇ ئوپتىك تالالىق ئالاقە ۋە لازېرلىق پرىنتېردا قوللىنىلىدۇ.
سانائەتتە قوللىنىشتىن باشقا، تېللۇرمۇ ئىلمىي تەتقىقاتتا مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ. مەسىلەن، كادمىي تېللۇرىد قۇياش ئېنېرگىيەلىك باتارىيە ياسايدىغان ماتېرىياللارنىڭ بىرى، تېللۇر، سىنك، كادمىي بولسا نۇر سىزىقلىرىنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدىغان يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ماتېرىيال. بۇ ماتېرىياللارنى تەتقىق قىلىش ۋە ئېچىش قايتا ھاسىل بولىدىغان ئېنېرگىيە ۋە داۋالاش تەسۋىر ھاسىل قىلىش تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە ئىنتايىن مۇھىم.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، تېللۇر كەڭ ئىشلىتىلىش ئىستىقبالىغا ئىگە ئېلېمېنت، ئۇ ھازىرقى زامان پەن – تېخنىكا تەرەققىياتىدا مۇھىم رول ئويناپلا قالماي، يەنە كەلگۈسىدىكى پەن – تېخنىكا تەرەققىياتىغىمۇ مۇھىم تەسىر كۆرسىتىدۇ.
تېللورنىڭ تىببىي ساھەدىكى رولى
تېللۇرنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى ئاساسلىقى ئۇنىڭ نانومېتىر ماتېرىياللىرىنى ئىشلىتىشتە ئىپادىلىنىدۇ.
تېللۇر ( Te ) بىر خىل مېتال ئېلېمېنت بولۇپ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ئۇنىڭ نانومېتىر ماتېرىياللىرى ساھەسىدە ئىشلىتىلىشى كەڭ تەتقىقات قىزىقىشىنى قوزغىدى. مېدىتسىنا ساھەسىدە تېللۇر ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرى تەتقىقاتى ئاساسلىقى تۆۋەندىكى بىر قانچە جەھەتكە مەركەزلەشكەن:
يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ماتېرىيال:تېللۇرنىڭ نانومېتىر ماتېرىيالى ئۆزگىچە ئېلېكترونلۇق خۇسۇسىيىتى بىلەن كەڭ كۆلەمدە تەتقىق قىلىنىدۇ، بۇ خۇسۇسىيەتلەر ئۇلارنى بىئومېدىتسىنادا قوللىنىشتا يوشۇرۇن قىممەتكە ئىگە قىلىدۇ.
تېرمو ئېلېكتىر ماتېرىيالى:تېللۇرنىڭ تېرمو ئېلېكتىر ئىقتىدارى ئۇنى تېرمو ئېلېكتىر قۇرۇلمىسى ياساش جەھەتتە يوشۇرۇن ئىشلىتىشكە ئىگە قىلىدۇ، بۇ قۇرۇلمىلارنى داۋالاش ساھەسىدىكى تېمپېراتۇرىنى كونترول قىلىش ۋە ئېنېرگىيە ئالماشتۇرۇشقا ئىشلىتىشكە بولىدۇ.
پيېزوئېلېكترىك ماتېرىيال:تېللۇرنىڭ پيېزوئېلېكترىك ئالاھىدىلىكى ئۇنى بېسىم سېنزورى ۋە ئېنېرگىيە ئالماشتۇرغۇچ ياساش جەھەتتە ئىشلىتىلىش ئىستىقبالىغا ئىگە قىلىدۇ، بۇ ئۈسكۈنىلەر داۋالاش، دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا رولىنى جارى قىلدۇرۇشى مۇمكىن.
گەرچە ھازىر تېللۇرنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدە ئىشلىتىلىشى باشقا ئېلېمېنتلارنىڭكىدەك كەڭ بولمىسىمۇ، لېكىن نانومېتىر تېخنىكىسى ۋە ماتېرىيال ئىلمىنىڭ ئۈزلۈكسىز تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ، تېللۇر ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرىنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى ئىشلىتىلىش يوشۇرۇن كۈچى تەدرىجىي قېزىلماقتا. مەسىلەن، تېللۇرنىڭ بەزى نانومېتىر قۇرۇلمىسى كەلگۈسىدە دورا يەتكۈزۈش سىستېمىسى ياكى يېڭى تىپتىكى بىئولوگىيىلىك تەسۋىر ھاسىل قىلىش خۇرۇچى سۈپىتىدە ئىشلىتىلىشى مۇمكىن.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، تېللۇرنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى يەنىلا ئىزدىنىش باسقۇچىدا تۇرۇۋاتىدۇ، لېكىن ئۇنىڭ نانومېتىر ماتېرىيالىنىڭ بارلىققا كېلىشى كەلگۈسىدىكى مېدىتسىنادا قوللىنىشنى يېڭى مۇمكىنچىلىك بىلەن تەمىنلىدى. تەتقىقاتنىڭ چوڭقۇرلىشىشىغا ئەگىشىپ، تېللۇرنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدە تېخىمۇ كۆپ قوللىنىلغانلىقىنى كۆرۈشىمىز مۇمكىن.