يود I ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 53 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
يود ( خىمىيىلىك بەلگىسى:I ،ئاتوم رەت نومۇرى:53 ) بىر خىل خىمىيىلىك ئېلېمېنت بولۇپ، ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىدىكى 5 – دەۋر ۋە Ⅶ A گۇرۇپپىسىغا جايلاشقان، گالوگېنلار گۇرۇپپىسىغا تەۋە.
ئاساسىي خۇسۇسىيىتى:يود نورمال تېمپېراتۇرا ۋە نورمال بېسىمدا بىر خىل قېنىق سۆسۈن رەڭلىك قاتتىق جىسىم بولۇپ، ياپىلاق كرىستال شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ. ئۇ بىر قەدەر كۈچلۈك پارلىنىشچانلىققا ئىگە بولۇپ، ئىسسىقلىق قوبۇل قىلغاندىن كېيىن بىۋاسىتە سۇبلىماتسىيەلىنىپ سۆسۈن رەڭلىك گازغا ئايلىنىدۇ. سۇدا يودنىڭ ئېرىش دەرىجىسى يۇقىرى ئەمەس، تەخمىنەن 0.3g/L ( 20 سېلسىيە گىرادۇس )، لېكىن ئۇ بەزى ئورگانىك ئېرىتكۈچلەردە ئېرىيدۇ، مەسىلەن، ئېتىل ئالكوگول ۋە دى مېتىل بېنزول.
خىمىيەلىك رېئاكسىيەچانلىقى:يود ئاكتىپ خىمىيەلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە بولۇپ، كۆپ خىل ئېلېمېنتلار بىلەن بىرىكمە ھاسىل قىلالايدۇ. ئۇ مۇئەييەن ئوكسىدلاش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە بولۇپ، بەزى خىمىيەلىك رېئاكسىيەلەردە ئوكسىدلىغۇچى قىلىشقا بولىدۇ، مەسىلەن، سۇلفات كىسلاتا قالدۇقى ئىيونىنى ئوكسىدلاپ سۇلفات كىسلاتا قالدۇقى ئىيونىغا ئايلاندۇرۇش.
قوللىنىش ساھەسى:مېدىتسىنا ساھەسىدە يود ۋە ئۇنىڭ بىرىكمىلىرى دېزىنفېكسىيە قىلىش ۋە باكتېرىيە ئۆلتۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ، مەسىلەن، يود تىنكتۇرىسى. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇلار يەنە بىئوخىمىيە ۋە خىمىيەلىك ئانالىز قاتارلىق ساھەلەردىمۇ مۇھىم قوللىنىلىدۇ.
ئادەم بەدىنىگە بولغان تەسىرى:يود ئادەم بەدىنى ئۈچۈن زۆرۈر بولغان مىكرو ئېلېمېنت بولۇپ، مېتابولىزم ۋە ئۆسۈپ يېتىلىشتە ئىنتايىن مۇھىم. ئۇ قالقانسىمان بەز ھورمۇنىنى سىنتېزلايدىغان ئاساسلىق خام ئەشيا، قالقانسىمان بەز ھورمۇنى بارلىق ئەزالارنىڭ نورمال ئىقتىدارىنى ساقلايدۇ، بولۇپمۇ چوڭ مېڭىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، بۇ ئۇچۇرلارنى چۈشىنىش بىزنىڭ يودنىڭ خىمىيەدە مۇھىم ئورۇنغا ئىگە بولۇپلا قالماستىن، بەلكى ئادەم بەدىنىنىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاش جەھەتتىمۇ كەم بولسا بولمايدىغان رول ئوينايدىغانلىقىنى تونۇشىمىزغا ياردەم بېرىدۇ.
يودنىڭ تىببىي ساھەدىكى رولى
يودنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى ئاساسلىقى قالقانسىمان بەزگە مۇناسىۋەتلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاشتا ئىپادىلىنىدۇ.
1. قالقانسىمان بەز ھورمۇنىنىڭ سىنتېزلىنىشى:يود قالقانسىمان بەز ھورمۇنىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى بولۇپ، ئادەم بەدىنى يېتەرلىك يودنىڭ قالقانسىمان بەز ھورمۇنى سىنتېزلىشىغا موھتاج. قالقانسىمان بەز ھورمۇنى بەدەننىڭ مېتابولىزمى، ئۆسۈپ يېتىلىشى، نېرۋا سىستېمىسىنىڭ يېتىلىشى قاتارلىقلاردا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
2. يود كەملىك كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاش:يود كەملىك بىر قاتار ساغلاملىق مەسىلىلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، مەسىلەن:قالقانسىمان بەز ئىششىقى ( ئادەتتە «پوقاق كېسىلى» دەپ ئاتىلىدۇ )، كرېتىنىزم ( ئەقلىي ئىقتىدارى توسالغۇغا ئۇچراشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان بىر خىل كېسەللىك ) قاتارلىقلار. يود تولۇقلاش ئارقىلىق بۇ كېسەللىكلەرنىڭ ئۈنۈملۈك ئالدىنى ئالغىلى ۋە داۋالىغىلى بولىدۇ.
3. رادىيوئاكتىپلىق يود بىلەن قالقانسىمان بەز راكىنى داۋالاش:رادىيوئاكتىپلىق يود قالقانسىمان بەز راكىنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ، بولۇپمۇ قالقانسىمان بەز ئەمچەك توپچىسىسىمان راكى ۋە پۈۋەكچىسىمان راكىنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ. رادىيوئاكتىپلىق يود قالقانسىمان بەز توقۇلمىلىرى تەرىپىدىن سۈمۈرۈلۈپ، راك ھۈجەيرىلىرىنى ئۆلتۈرىدۇ ياكى ئۆسمىنىڭ چوڭ – كىچىكلىكىنى كىچىكلىتىدۇ.
4. بەزى قالقانسىمان بەز كېسەللىكلىرىگە دىياگنوز قويۇش:بىمارغا تەركىبىدە رادىيوئاكتىپلىق يود بولغان دورىلارنى بېرىش ئارقىلىق، دوختۇرلار يادرو تېببىي تەكشۈرۈشى ئارقىلىق قالقانسىمان بەزنىڭ ئىقتىدارى ۋە قۇرۇلمىسىنى كۆزىتىپ، شۇ ئارقىلىق بەزى قالقانسىمان بەز كېسەللىكلىرىگە دىياگنوز قويۇشقا ياردەم بېرىدۇ.
يودنىڭ يۇقىرىدا بايان قىلىنغان ئاساسلىق رولىدىن باشقا، يەنە سۈت بېزى ساغلاملىقى، يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقى قاتارلىقلارغا بەلگىلىك تەسىرى بولۇشى مۇمكىن. لېكىن دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى شۇكى، يودنى زىيادە كۆپ قوبۇل قىلىشمۇ سالامەتلىككە پايدىسىز تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن، شۇڭا دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە يودنى مۇۋاپىق قوبۇل قىلىشنى تەۋسىيە قىلىمىز.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، يودنىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى ئاساسلىقى ئۇنىڭ قالقانسىمان بەز ئىقتىدارىنى تەڭشەشتە گەۋدىلىنىدۇ، ئۇ بەدەن ساغلاملىقىنى ساقلاشتا كەم بولسا بولمايدىغان مۇھىم ئېلېمېنتلارنىڭ بىرى.
ماشائاللاھ، بەك ياخشى تۈزۈلۈپتۇ، كۆپ رەھمەت، مۇمكىن بولسا بېسىپ چىقارغىلى بۇلىدىغان بولسا بەك ياخشى بۇلاتتى. قارسام باسقىلى بولمايدىكەن. ھەر بىر ئىلمېنىت نىڭ ئىشلىتىش ئورنى، ئالاھىدىلىكى بىللە بولغان بولسا…
ياخشى پىكىر بەردىڭىز، يېقىن زاماندا بېسىپ چىقىرىدىغان رولىنى قوشۇپ قويايلى. تەپسىلىي چۈشەندۈرۈشۈنى بۇ بىر ئىككى كۈن ئىچىدە تولۇقلاپ قويىمىز.
قوللىغىنىڭىزغا كۆپ رەھمەت