كالىي K ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 19 نومۇرىدا يەر ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
كالىي ( Kalium ) ئېلېمېنتنىڭ بەلگىسى بولغان K بىر خىل ئىشقارلىق مېتال ئېلېمېنت بولۇپ، يۇقىرى قان بېسىم قاتارلىق سوزۇلما خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
كالىينىڭ ئاتوم رەت نومۇرى 19 بولۇپ ،ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىدىكى تۆتىنچى دەۋر IA گۇرۇپپىسىغا جايلاشقان. بىر خىل كۈمۈش رەڭلىك يۇمشاق مېتال بولۇش سۈپىتى بىلەن، ئۇ بىرقەدەر تۆۋەن ئېرىش نۇقتىسى ۋە سۇدىن كىچىك زىچلىققا ئىگە. كالىي خىمىيەلىك خۇسۇسىيەت جەھەتتە ئىنتايىن ئاكتىپ، ھەتتا ناترىيدىنمۇ ئاكتىپ.
بىئولوگىيىدە كالىي بىر خىل مۇھىم ئېلېكترولىت بولۇپ، ئۇ سۇدا ئېرىگەندىن كېيىن توك ئۆتكۈزىدۇ، ئادەتتە مەنپىي مولېكۇلىلار، مەسىلەن، خلورىدلار بىلەن جۈپ بولۇپ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ. كالىي بىلەن ناترىي ئورتاق رول ئوينايدۇ، ھۈجەيرىنىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاش، قان بېسىمىنى تەڭشەش، سۆڭەكنىڭ ساغلاملىقىنى تەڭشەش ۋە ئاستا خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنىڭ خەتىرىنى تۆۋەنلىتىشتە كۆرۈنەرلىك رول ئوينايدۇ. كالىي يەنە سۇ تەركىبىنىڭ تەڭپۇڭلۇقى ۋە تەقسىملىنىشى، كىسلاتا – ئىشقار تەڭپۇڭلۇقى، مۇسكۇل ۋە نېرۋا ھۈجەيرىلىرىنىڭ ئىقتىدارى، يۈرەك ئىقتىدارى ھەمدە بۆرەك ۋە بۆرەك ئۈستى بېزىنىڭ ئىقتىدارىنى قوغداشقا قاتنىشىدۇ.
ئادەم بەدىنىدە كالىي ئاساسلىقى ھۈجەيرە ئىچىدە مەۋجۇت بولىدۇ، ناترىي بولسا ئاساسلىقى ھۈجەيرە سىرتىدا مەۋجۇت بولىدۇ. بۇ خىل تەڭپۇڭلۇقنى ساقلاش ئۈچۈن، ئادەم بەدىنىدىكى ھۈجەيرىلەردە ناترىي – كالىي پومپىسى دەپ ئاتىلىدىغان بىر خىل مېخانىزم بار بولۇپ، ئۇ ATP شەكلىدىكى خىمىيەلىك ئېنېرگىيە ئارقىلىق ناترىينى ھۈجەيرە ئىچىدىن يۆتكەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا كالىينى ھۈجەيرە ئىچىگە يۆتكەيدۇ. بۇ جەرياندا ئادەتتە ئۈچ ناترىي ئىئونى قويۇپ بېرىلىدۇ ھەمدە ئىككى كالىي ئىئونى كىرگۈزۈلىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، كالىي ئادەم بەدىنىنىڭ فىزىيولوگىيەلىك پائالىيىتىدە كەم بولسا بولمايدىغان ئېلېمېنت، ئۇ ھاياتلىق پائالىيىتىنى ساقلاشتىكى نۇرغۇن ھالقىلىق جەريانلاردا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
