كۈمۈش Ag ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 47 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
كۈمۈش ( Ag ) بىر خىل ئۆتكۈنچى مېتال بولۇپ ،قىممەتلىك مېتاللارنىڭ بىرى ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ تۆۋەندىكىدەك ئالاھىدىلىكى ۋە ئىشلىتىلىش ئورنى بار:
فىزىكىلىق خۇسۇسىيىتى:كۈمۈش سۈپىتى بىر قەدەر يۇمشاق، سوزۇلۇشچانلىققا باي مېتال بولۇپ، ياخشى بولغان ئىسسىقلىق ۋە توك ئۆتكۈزۈشچانلىققا ئىگە. ئۇنىڭ نۇر قايتۇرۇش نىسبىتى ئىنتايىن يۇقىرى بولۇپ، %99 تىن ئاشىدۇ، بۇ كۈمۈشنى ئەينەك ۋە قۇياش ئېنېرگىيەلىك نۇر قايتۇرۇش تاختىسى ياساش قاتارلىق جەھەتلەردە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىشكە بولىدۇ.
خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى:كۈمۈشنىڭ خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى نىسپىي مۇقىم بولۇپ، نورمال تېمپېراتۇرىدا ئاسان ئوكسىدلانمايدۇ. ئۇ ئاساسلىقى بىرىكىش ھالىتى شەكلىدە كۈمۈش رۇدىسىدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، مەسىلەن، كۈمۈش سۇلفىد قاتارلىقلار. كۈمۈشمۇ باكتېرىيەگە قارشى تۇرۇش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە بولغاچقا، داۋالاش ئۈسكۈنىلىرىنىڭ سۇۋالغۇ قەۋىتى ۋە سۇنى بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق ساھەلەردە ئىشلىتىلىدۇ.
ئىشلىتىلىش دائىرىسى:كۈمۈشنىڭ يۇقىرى توك ئۆتكۈزۈشچانلىقى ۋە ئىسسىقلىق ئۆتكۈزۈشچانلىقى بولغاچقا، ئۇ ئېلېكترون سانائىتىدە مۇھىم قوللىنىلىدۇ، مەسىلەن، توك يولى تاختىسى ۋە يۇقىرى ئىقتىدارلىق توك ئۆتكۈزگۈچى زاپچاسلارنى ياساشتا ئىشلىتىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا كۈمۈش يەنە ئۈنچە – مەرۋايىت زىننەت بۇيۇملىرى، تەڭگە پۇل، سۈرەتكە ئېلىش ،X نۇرى ۋە باشقا تەسۋىر ھاسىل قىلىش تېخنىكىلىرىدا ئىشلىتىلىدۇ. نانومېتىرلىق كۈمۈش ئۆزگىچە خۇسۇسىيەتكە ئىگە بولغاچقا، كاتالىزاتور ۋە بىئومېدىتسىنا ساھەسىدە ئىشلىتىلىدۇ.
– مەۋجۇتلۇق شەكلى:كۈمۈش تەبىئەت دۇنياسىدا يەككە ماددا شەكلىدە مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، لېكىن كۆپ قىسمى بىرىكمە شەكلىدە رۇدىلاردا مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ. كۈمۈشنى تاۋلاش ئادەتتە تاۋلاش جەريانى ئارقىلىق رۇدىدىن ئايرىپ ئېلىنىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، كۈمۈش بىر خىل مۇھىم قىممەتلىك مېتال بولۇپ، تارىختا ئۇزاق ئىشلىتىلىش تارىخىغا ئىگە بولۇپلا قالماستىن، بەلكى ھازىرقى زامان پەن – تېخنىكىسى ۋە سانائەتتىمۇ ئاچقۇچلۇق رول ئوينىماقتا.
كۈمۈش ( Ag ) نىڭ تىببىي ساھەدىكى رولى
كۈمۈش ( Ag ) نىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدە كۆپ خىل ئىشلىتىلىشى بار ،تۆۋەندىكىسى ئۇنىڭ ئىچىدىكى بىر قىسىم مۇھىم رولى:
1. باكتېرىيىگە قارشى تۇرۇش رولى:كۈمۈش كۆپ خىل رول كۆرسىتىدىغان باكتېرىيىگە قارشى تۇرۇش ئاكتىپلىقىغا ئىگە بولۇپ، كۆپ خىل باكتېرىيە، زەمبۇرۇغ ۋە ۋىرۇسلارنىڭ ئۆسۈشىنى تىزگىنلەيدۇ. شۇڭا، ئۇ داۋالاش ئۈسكۈنىلىرى، تاشقى كېسەللىكلەر ئوپېراتسىيە ئۈسكۈنىلىرى ۋە تېڭىق ماتېرىياللىرى قاتارلىق مەھسۇلاتلارنى ياساشتا كەڭ قوللىنىلىپ، يۇقۇملىنىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ. مەسىلەن، كۈمۈش ئىئونى قويۇپ بېرىش ئارقىلىق باكتېرىيەلەرنى ئۆلتۈرەلەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن كۆيۈك، جاراھەت ۋە باشقا تېرە يۇقۇملىنىشلىرىنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ.
2. يارا ئېغىزىنىڭ ساقىيىشى:كۈمۈش نانومېتىر دانچىلىرى ياكى كۈمۈش بىرىكمىلىرى يارا ئېغىزىنىڭ ساقىيىش جەريانىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ. ئۇلار ھۈجەيرىنىڭ كۆپىيىشى ۋە يۆتكىلىشىنى غىدىقلاپ، جاراھەت يۈزىنىڭ ئەسلىگە كېلىشىنى تېزلىتىدۇ ھەمدە تاتۇقنىڭ شەكىللىنىشىنى ئازايتىدۇ. شۇڭا، كۈمۈش ھەر خىل يارا ئېغىزىغا تېڭىق ماتېرىياللىرى ۋە دورا توشۇغۇچىلارنى تەييارلاشتا كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىپ، يارا ئېغىزىنىڭ ساقىيىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.
3. ياللۇغقا قارشى تۇرۇش رولى:كۈمۈش ياللۇغقا قارشى تۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە بولۇپ، ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى ۋە ئاغرىقنى يېنىكلىتىدۇ. ئۇ ياللۇغلىنىش مۇھىتىنىڭ قويۇپ بېرىلىشىنى تىزگىنلەش ۋە ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ ئىقتىدارىنى تەڭشەش ئارقىلىق رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ. شۇڭا، كۈمۈش بوغۇم ياللۇغى، تېرە ياللۇغى ۋە باشقا ياللۇغلىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنى داۋالاشقا ئىشلىتىلىدۇ.
4. دېزىنفېكسىيە قىلىش ۋە مىكروبسىزلاندۇرۇش:كۈمۈش كۈچلۈك مىكروب ئۆلتۈرۈش ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇپ، باكتېرىيە، زەمبۇرۇغ ۋە ۋىرۇسلارنى ئۈنۈملۈك ئۆلتۈرەلەيدۇ. شۇڭا، ئۇ داۋالاش ئۈسكۈنىلىرىنى دېزىنفېكسىيە قىلىش ۋە مىكروبسىزلاندۇرۇش جەريانىدا كەڭ قوللىنىلىپ، داۋالاش ئۈسكۈنىلىرىنىڭ بىخەتەرلىكى ۋە ئۈنۈملۈكلۈكىگە كاپالەتلىك قىلىنىدۇ.
5. راكقا قارشى تۇرۇش رولى:بەزى تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، كۈمۈش راكقا قارشى تۇرۇش ئاكتىپلىقىغا ئىگە ئىكەن. ئۇ راك ھۈجەيرىلىرىنىڭ ئۆسۈشى ۋە بۆلۈنۈشىگە كاشىلا قىلىش، ھۈجەيرىلەرنىڭ ئۆلۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ۋە قان تومۇرلارنىڭ ھاسىل بولۇشىنى تىزگىنلەش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق ئۆسمىنىڭ تەرەققىياتىنى تىزگىنلەيدۇ. شۇڭا، كۈمۈش راكقا قارشى يوشۇرۇن دورا ياكى قوشۇمچە داۋالاش ئۇسۇلى سۈپىتىدە تەتقىق قىلىنغان.
دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى شۇكى، گەرچە كۈمۈش مېدىتسىنا ساھەسىدە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلسىمۇ، لېكىن زىيادە ئىشلىتىش ياكى نامۇۋاپىق ئىشلىتىش ناچار تەسىر ياكى دورىغا چىدامچانلىق پەيدا قىلىشى مۇمكىن. شۇڭا، كۈمۈش بۇيۇملارنى ئىشلەتكەندە دوختۇرنىڭ تەكلىپىگە ئەمەل قىلىش ھەمدە توغرا ئىشلىتىش ئۇسۇلى ۋە مىقدارىغا دىققەت قىلىش كېرەك.
