مولىبدىن Mo ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 42 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
مولىبدېن ( Molybdenum ) نىڭ خىمىيەلىك بەلگىسى Mo بولۇپ، بىر خىل ئۆتكۈنچى مېتال ئېلېمېنت، ئېلېمېنتلار دەۋرىي جەدۋىلىنىڭ 5 – دەۋرى ،6 – گۇرۇپپىسى ( خىروم گۇرۇپپىسى ) غا جايلاشقان.
مولىبدېننىڭ ئاتوم رەت نومۇرى 42، نىسپىي ئاتوم ماسسىسى تەخمىنەن 95.95. ئۇ بىر خىل كۈمۈش رەڭلىك مېتال بولۇپ، ناھايىتى يۇقىرى قاتتىقلىق ۋە ئەۋرىشىملىككە ئىگە. مولىبدېننىڭ ئۆي تېمپېراتۇرىسىدىكى سېلىشتۇرما قارشىلىقى 5.2 × 10Ω.m بولۇپ، بىر قەدەر ياخشى توك ئۆتكۈزۈشچانلىقىنى نامايان قىلىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، مولىبدېننىڭ ئېرىش نۇقتىسى 2622 ℃، قايناش نۇقتىسى 4825 ℃ بولۇپ، بۇ فىزىكىلىق خۇسۇسىيەتلەر مولىبدېننى يۇقىرى تېمپېراتۇرىلىق مۇھىتتا ناھايىتى ياخشى ئىشلىتىلىش قىممىتىگە ئىگە قىلغان.
مولىبدېن سانائەتتىكى مۇھىم ماتېرىيال بولۇپلا قالماستىن، يەنە ئادەم بەدىنى ۋە ھايۋانات، ئۆسۈملۈكلەرگە زۆرۈر بولغان مىكرو ئېلېمېنتلارنىڭ بىرى. ئادەم بەدىنىدە مولىبدېننىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشى بەزى ئېنزىملارنىڭ ئاكتىپلىقىغا نىسبەتەن زۆرۈر بولۇپ، بۇ ئېنزىملار بىر قاتار مۇھىم بىئوخىمىيەلىك رېئاكسىيەلەرگە قاتنىشىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، مولىبدېن بىر خىل كۆپ ئىقتىدارلىق ئۆتكۈنچى مېتال ئېلېمېنت، ئۇ تەبىئەت دۇنياسى ۋە ئىنسانىيەت جەمئىيىتىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
مولىبدىن Mo تىببىي ساھەدىكى ئىشلىتىلىشى
مولىبدېن بىر خىل مۇھىم مىكرو ئېلېمېنت بولۇپ، ئادەمنىڭ ساغلاملىقىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ. تۆۋەندىكىسى مولىبدېننىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى ئاساسلىق رولى:
1. سۆڭەك ساغلاملىقى:مولىبدېن سۆڭەكنىڭ شەكىللىنىشى ۋە ئاسرىلىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، سۆڭەك شالاڭلىشىش كېسىلى قاتارلىق سۆڭەك كېسەللىكلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاشتا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.
2. يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقى:مولىبدېن قاندىكى خولېستېرىن سەۋىيىسىنى تۆۋەنلىتىپ، ئارتېرىيە قېتىشىش خەۋپىنى ئازايتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن يۈرەك قان تومۇر ساغلاملىقىغا پايدىلىق.
3. ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرۇش رولى:مولىبدېن ناھايىتى كۈچلۈك ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرۇش ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇپ، بەدەندىكى ئەركىن رادىكاللارنى تازىلاشقا ياردەم بېرىپ، ھۈجەيرىلەرنى ئوكسىدلىنىپ زەخىملىنىشتىن ساقلايدۇ.
4. ئىممۇنىتېت ئىقتىدارى:مولىبدېن ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇپ، قارشىلىق كۈچىنى ئاشۇرۇپ، يۇقۇملىنىش ۋە كېسەللىك يۈز بېرىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
5. راكقا قارشى تۇرۇش رولى:بەزى تەتقىقاتلاردا مولىبدېننىڭ راكقا قارشى تۇرۇشتا بەلگىلىك رولى بارلىقى، ئۆسمە ھۈجەيرىلىرىنىڭ ئۆسۈشى ۋە كېڭىيىشىنى تىزگىنلەيدىغانلىقى ئىسپاتلاندى.
6. باشقا رولى:مولىبدېن يەنە ئادەم بەدىنىدىكى كۆپ خىل ئېنزىملارنىڭ ئاكتىپ مەركىزىگە قاتنىشىپ، نورمال مېتابولىزم ۋە ئۆسۈپ يېتىلىشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، مولىبدېننىڭ مېدىتسىنا ساھەسىدىكى رولى ئاساسلىقى ئۇنىڭ سۆڭەك، يۈرەك قان تومۇر، ئىممۇنىتېت سىستېمىسى ۋە راكقا قارشى تۇرۇش قاتارلىق جەھەتلەرگە ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىشىدە ئىپادىلىنىدۇ. لېكىن، دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى شۇكى، مولىبدېننى زىيادە كۆپ قوبۇل قىلىش سالامەتلىككە سەلبىي تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن، شۇڭا مولىبدېن تەركىبلىك دورا ياكى قۇۋۋەت يېمەكلىكلىرىنى ئىشلەتكەندە، دوختۇرنىڭ تەكلىپىگە ئەمەل قىلىش ھەمدە قوبۇل قىلىش مىقدارىنى كونترول قىلىش كېرەك.
