چويلا توپ

چويلا توپ: نەپىسلىك، ئىستراتېگىيە ۋە ئۆمۈرلۈك ساغلاملىق ئۈچۈن ياخشى تەنھەرىكەت تاللىشى

چويلا توپ ( تېننىس توپ ) — نەپىس ھەرىكەت، ئەقىل-پاراسەتلىك ئىستراتېگىيە ۋە جىسمانىي كۈچنى ئۆزىدە بىرلەشتۈرگەن، دۇنيا مىقياسىدا ئالقىشقا ئېرىشكەن تەنھەرىكەت تۈرى. ئۇ پەقەت ئىككى ياكى تۆت كىشىنىڭ تورنىڭ ئىككى تەرىپىدە تۇرۇپ،  چويلا پالىقى بىلەن توپ ئۇرۇش ئويۇنىلا ئەمەس، بەلكى «يۇقىرى سۈرئەتتىكى شاھمات» دەپ تەرىپلەنگەن، ئۆمۈر بويى شۇغۇللانغىلى بولىدىغان ساغلاملىق پائالىيىتىدۇر. ئۇنىڭ ھەر بىر زەربىسىدە كۈچ ۋە گۈزەللىك، ھەر بىر قەدىمىدە چاققانلىق ۋە تەڭپۇڭلۇق نامايان بولىدۇ.

چويلا توپ دىگەن نېمە؟ قانداق تەنھەرىكەت؟

چويلا توپ ( تېننىس توپ )  تور بىلەن ئايرىلغان مەيداندا، يۇمىلاق توپنى پالاق بىلەن ئۇرۇپ ئوينايدىغان نەپىس تەنھەرىكەت تۈرىدۇر. ئۇنىڭ ئاساسلىق مەقسىتى توپنى تورنىڭ ئۈستىدىن ئاشۇرۇپ، قارشى تەرەپ مەيدانىغا ئۇلار قايتۇرالمىغۇدەك قىلىپ چۈشۈرۈش ئارقىلىق نومۇر ئېلىشتىن ئىبارەت. بۇ ئويۇن جىسمانىي كۈچ، چاققانلىق، چىداملىق ۋە ئەقىل-پاراسەتلىك ئىستراتېگىيەنى ئۆزىدە مۇكەممەل بىرلەشتۈرگەن بولۇپ، يەككە ھالەتتىمۇ ياكى جۈپ بولۇپمۇ ئوينىلىدۇ.

ئۇيغۇرچە / Uyghurche : چويلا توپ ، تېننىس توپ
ئىنگىلىزچە / English : Tennis
تۈركچە / Türkçe : Tenis
خەنزۇچە / 汉语 : 网球

ئۇيغۇرچە باشقا ئاتىلىشلىرى: ، تەننىس توپ ، تېنىس توپ ، تەنىس توپ

چويلا توپىنىڭ كېلىپ چىقىشى ۋە زامانىۋى تەرەققىياتى

چويلا توپ ( تېننىس توپ ) نىڭ ئەڭ دەسلەپكى شەكلى 12-ئەسىردە فرانسىيەدە بارلىققا كەلگەن بولۇپ، ئەينى ۋاقىتتا كىشىلەر توپنى قولى بىلەن ئوينايتتى. ھازىرقى زامان چويلا توپى 19-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدا ئەنگىلىيەدە شەكىللەنگەن ۋە تېز سۈرئەتتە دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا تارقالغان. 1896-يىلىدىكى تۇنجى نۆۋەتلىك ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنىدىلا رەسمىي مۇسابىقە تۈرىگە كىرگۈزۈلۈپ، ئۇنىڭ دۇنياۋى تەنتەربىيەدىكى مۇھىم ئورنىنى تىكلىگەن.

ئويۇننىڭ ئاساسىي قائىدىسى ۋە مەقسىتى

• مەقسەت: ئاساسلىق مەقسەت — تور پالاق بىلەن توپنى تورنىڭ ئۈستىدىن ئاشۇرۇپ، قارشى تەرەپ مەيدانىنىڭ چېگرا سىزىقى ئىچىگە چۈشۈرۈش، ھەمدە قارشى تەرەپ توپنى قائىدە بويىچە قايتۇرالمىغۇدەك قىلىش ئارقىلىق نومۇر ئېلىش.
• ئويۇن شەكلى: چويلا توپى يەككە ئويناش (بىرەيلەن بىرەيلەنگە قارشى) ۋە جۈپ ئويناش (ئىككى كىشى ئىككى كىشىگە قارشى) شەكلىدە ئوينىلىدۇ.
• نومۇر ھېسابلاش: چويلا توپىنىڭ نومۇر ھېسابلاش ئۇسۇلى ئۆزگىچە: 0 نومۇر «Love» دەپ ئاتالسا، بىرىنچى نومۇر «15»، ئىككىنچى «30»، ئۈچىنچى «40» دەپ ئاتىلىدۇ. ئەگەر ئىككى تەرەپ 40-40 تەڭلەشسە، بۇ «Deuce» (تەڭلىشىش) دەپ ئاتىلىدۇ. بۇنىڭدىن كېيىن، بىر تەرەپ ئۇدا ئىككى نومۇر ئالالىسا ئاندىن بىر مەيدان غەلىبە قىلىدۇ. ئالتە مەيدان ئۇتقان تەرەپ بىر تۈر ئۇتقان بولىدۇ، مۇسابىقە ئادەتتە ئۈچ تۈرنىڭ ئىككىسىدە ياكى بەش تۈرنىڭ ئۈچىدە غەلىبە قىلىش بويىچە ئېلىپ بېرىلىدۇ.

ئاساسىي تېخنىكا ماھارەتلىرى

چويلا ( تېننىس توپ ) توپى بىر قانچە ئاساسلىق زەربە بېرىش تېخنىكىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇلارنى پىششىق ئىگىلەش ئويۇن سەۋىيەسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشنىڭ ئاچقۇچى.

1. توپ باشلاش : ئويۇننى باشلايدىغان ئەڭ مۇھىم ھەرىكەت. توپچى توپنى ھاۋاغا تاشلاپ، پالاق بىلەن قارشى تەرەپنىڭ توپ بېرىش رايونىغا ئۇرۇپ كىرگۈزىدۇ. ئۇ تەكشى، كېسىلمە (slice) ۋە ئۈستىدىن ئايلاندۇرما (topspin) قاتارلىق تۈرلەرگە ئايرىلىدۇ.
2. ئوڭ قول زەربىسى (Forehand): پالاق تۇتقان قول تەرەپتىن توپنى ئۇرۇش. بۇ كۆپىنچە توپچىلارنىڭ ئەڭ كۈچلۈك ۋە ئەڭ ئىشەنچلىك زەربىسى ھېسابلىنىدۇ.
3. سول قول زەربىسى (Backhand): پالاق تۇتقان قولنىڭ ئەكسىچە تەرىپىدىن توپنى ئۇرۇش. بۇنى بىر قول ياكى ئىككى قول بىلەن ئۇرغىلى بولىدۇ.
4. تور ئالدىدا توسۇپ ئۇرۇش (Volley): قارشى تەرەپتىن كەلگەن توپ يەرگە تەگمەستىن، تورغا يېقىن جايدا تۇرۇپ بىۋاسىتە ھاۋادىن ئۇرۇش. بۇ تېز ھۇجۇم قىلىش ۋە رەقىبىنى بېسىم ئاستىدا قويۇشنىڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇلى.
5. يۇقىرىدىن قاتتىق ئۇرۇش (Smash): رەقىبى ئېگىز ئېتىپ بەرگەن توپنى، تور ئالدىدا خۇددى توپ بەرگەنگە ئوخشاش ھەرىكەت بىلەن يۇقىرىدىن قاتتىق ئۇرۇش. بۇ ئادەتتە نومۇر ئېلىشنىڭ كاپالەتلىك ھەرىكىتى ھېسابلىنىدۇ.
6. يەردىن قاڭقىتىپ ئۇرۇش (Groundstroke): ئوڭ قول ۋە سول قول زەربىلىرىنىڭ ئومۇمىي نامى بولۇپ، توپ يەرگە بىر قېتىم تەگكەندىن كېيىن ئۇرۇلغان زەربىنى كۆرسىتىدۇ.

توپ ۋە پالاق  شەكلى، ئۆلچىمى

چويلا توپى:

• شەكلى ۋە ماتېرىيالى: ئىچى بوش كاۋچۇكتىن ياسىلىپ، سىرتى كىگىز يۇڭ (felt) بىلەن قاپلانغان شار شەكىلدە بولىدۇ ۋە قاتتىق بولىدۇ. رەڭگى ئادەتتە يېشىل سېرىق بولۇپ، مۇسابىقىدە ئاسان كۆرۈنۈشى ئۈچۈندۇر.
• ئۆلچىمى: دىئامېتىرى 6.54-6.86 سانتىمېتىر (cm) ئارىلىقىدا.
• ئېغىرلىقى: 56.0-59.4 گرام (g) ئارىلىقىدا.

چويلا پالىقى ئۆلچىمى:

• تۈزۈلۈشى: تۇتقۇچ (grip)، رامكا (frame) ۋە تور (strings) دىن تەركىب تاپىدۇ. ھازىرقى زامان پالاقلار ( راكېتكا ) ئاساسلىقى گرافىت، كاربون تالاسى، تىتان قېتىشمىسى قاتارلىق يېنىك ۋە مۇستەھكەم ماتېرىياللاردىن ياسىلىدۇ.
• ئۆلچىمى: كەسپىي مۇسابىقىلەردە راكېتكىنىڭ ئومۇمىي ئۇزۇنلۇقى 73.7 سانتىمېتىردىن، كەڭلىكى 31.7 سانتىمېتىردىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك. ئېغىرلىقى، چوڭ-كىچىكلىكى ۋە تورىنىڭ تارىقلىقى توپچىنىڭ ئويناش ئۇسلۇبى ۋە ئادىتىگە قاراپ تاللىنىدۇ.

مۇسابىقە مەيدانى تۈزۈلۈشى ۋە ئۆلچىمى

• ئومۇمىي ئۆلچىمى: ئۇزۇنلۇقى 23.77 مېتىر (78 فۇت)، كەڭلىكى يەككە ئويناش ئۈچۈن 8.23 مېتىر (27 فۇت)، جۈپ ئويناش ئۈچۈن 10.97 مېتىر (36 فۇت) بولغان تىك تۆتبۇلۇڭ.
• تور: مەيداننى دەل ئوتتۇرىدىن ئىككىگە بۆلۈپ تۇرىدۇ. تورنىڭ ئوتتۇرىسىنىڭ ئېگىزلىكى 0.914 مېتىر (3 فۇت)، ئىككى يېنىدىكى تۈۋرۈكنىڭ ئېگىزلىكى 1.07 مېتىر (3.5 فۇت).
• مەيدان سىزىقلىرى: ئارقا سىزىق (Baseline)، توپ بېرىش سىزىقى (Service Line)، ئوتتۇرا بەلگە (Center Mark) ۋە يان سىزىقلار (Sidelines) دىن تەركىب تاپىدۇ. بۇ سىزىقلار ئويۇننىڭ چېگراسىنى ۋە توپ بېرىش رايونىنى بەلگىلەيدۇ.
• مەيدان يۈزى: ئاساسلىقى ئۈچ خىل بولىدۇ: قاتتىق يەر (Hard Court)، توپا مەيدان (Clay Court) ۋە چىمەنلىك مەيدان (Grass Court). ھەر بىر يۈزنىڭ توپنىڭ قاڭقىش سۈرئىتى ۋە ئېگىزلىكىگە بولغان تەسىرى ئوخشاش بولمايدۇ.

نومۇر ھېسابلاش ۋە جازالاش

• نومۇر ھېسابلاش: ئالدىنقى جاۋابتا تەپسىلىي چۈشەندۈرۈلگەندەك، «Love (0), 15, 30, 40» سىستېمىسى قوللىنىلىدۇ. بىر مەيدان (Game)، بىر تۈر  ۋە بىر مۇسابىقە (Match) ئۇقۇملىرى ئارقىلىق غەلىبە-مەغلۇبىيەت بەلگىلىنىدۇ.
• جازالاش (قائىدىگە خىلاپلىق):
  • پۇت خاتالىقى (Foot Fault): توپ بېرىۋاتقاندا، توپچىنىڭ پۇتى ئارقا سىزىقنى بېسىۋالسا ياكى مەيدان ئىچىگە كىرىپ كەتسە.
  • قوش خاتالىق (Double Fault): بىر نومۇر ئۈچۈن بېرىلگەن ئىككى قېتىملىق توپ بېرىش پۇرسىتىنىڭ ھەر ئىككىلىسىدە خاتالىق ئۆتكۈزسە، قارشى تەرەپ بىر نومۇر ئالىدۇ.
  • ۋاقىت قائىدىسىگە خىلاپلىق قىلىش: ھەر بىر نومۇر ئارىلىقىدا بەلگىلەنگەن ۋاقىتتىن (ئادەتتە 25 سېكۇنت) ئېشىپ كەتسە.
  • قائىدىگە خىلاپلىق قىلىش (Code Violation): پالاقنى چېقىۋېتىش، توپنى خەتەرلىك ھالدا ئۇرۇش، رېپىر ياكى رەقىبىگە ھۆرمەتسىزلىك قىلىش قاتارلىق تەنتەربىيە ئەخلاقىغا ئۇيغۇن بولمىغان ھەرىكەتلەر ئاگاھلاندۇرۇش، نومۇر جازاسى ياكى مۇسابىقىدىن چېكىندۈرۈش جازاسىغا ئۇچرايدۇ.

چويلا توپ ئوينىغاندا دىققەت قىلىدىغان ئىشلار

1. توغرا جابدۇق تاللاش: ئۆزىڭىزنىڭ سەۋىيەسىگە ۋە ئويناش ئۇسلۇبىغا ماس كېلىدىغان پالاق ۋە چويلا توپى ئايىغىنى تاللاش زەخىملىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى بىرىنچى قەدەم.
2. بەدەن ئىسسىنىش ۋە ئارام ئالدۇرۇش: ھەر قېتىملىق ئويۇندىن بۇرۇن بەدەننى تولۇق قىزىتىش، ئويۇندىن كېيىن مۇسكۇللارنى سوزۇش ئارقىلىق بوشىتىش زۆرۈر.
3. « چويلا توپچى جەينىكى كېسىلى » نىڭ ئالدىنى ئېلىش: توغرا زەربە بېرىش تېخنىكىسىنى ئىگىلەش، بىلەك مۇسكۇللىرىنى كۈچەيتىش ۋە ھەددىدىن زىيادە چېنىقىشتىن ساقلىنىش بۇ كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
4. سۇ تولۇقلاش ۋە قۇياشتىن مۇداپىئەلىنىش: بولۇپمۇ ياز كۈنلىرى سىرتتا ئوينىغاندا، يېتەرلىك سۇ ئىچىپ بەدەننىڭ سۇسىزلىنىپ قېلىشىدىن ساقلىنىش، ھەمدە قۇياش مەلھىمى، باش كىيىم ۋە كۆزەينەك ئىشلىتىپ تېرىنى قوغداش كېرەك

چويلا توپىنىڭ سالامەتلىككە بولغان ھەر تەرەپلىمە پايدىسى

دوختۇرلار تور بېكىتىنىڭ ئوقۇرمەنلىرى ئۈچۈن، چويلا توپىنىڭ ساغلاملىققا ئېلىپ كېلىدىغان پايدىسىنى چۈشىنىش ئىنتايىن مۇھىم:

1. يۈرەك ۋە ئۆپكە ئىقتىدارىنى كۈچەيتىدۇ: چويلا توپى توختاۋسىز قىسقا ئارىلىققا تېز يۈگۈرۈش، توختاش ۋە يۆنىلىش ئۆزگەرتىشنى تەلەپ قىلىدىغان يۇقىرى شىددەتلىك ئارىلىقتا ئېلىپ بېرىلىدىغان ھەرىكەت. بۇ يۈرەك سوقۇشىنى ئاشۇرۇپ، قان ئايلىنىشنى ياخشىلايدۇ ۋە يۈرەك-قان تومۇر سىستېمىسىنى چېنىقتۇرىدۇ.
2. پۈتۈن بەدەننى ماس ھالدا چېنىقتۇرىدۇ: توپ ئۇرۇش ھەرىكىتى قول، مۈرە، دۈمبە ۋە قورساق مۇسكۇللىرىنى ئىشلەتسە، يۈگۈرۈش ۋە تەڭپۇڭلۇقنى ساقلاش پۇت ۋە بەل مۇسكۇللىرىنى كۈچەيتىدۇ. ئۇ پۈتۈن بەدەننىڭ كۈچى ۋە ماسلىشىشچانلىقىنى ئۆستۈرىدۇ.
3. سۆڭەك ساغلاملىقىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ: ئېغىرلىق كۆتۈرىدىغان تەنھەرىكەت بولۇش سۈپىتى بىلەن، دائىملىق تېننىس توپى چېنىقىشى سۆڭەك زىچلىقىنى ئاشۇرۇشقا ياردەم بېرىپ، ياشانغاندا كۆرۈلىدىغان سۆڭەك شالاڭلىشىش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ.
4. روھىي ساغلاملىق ۋە ئەقىلنى ئۆستۈرىدۇ: تېنىس توپى ھەر بىر زەربىدىن بۇرۇن ئىستراتېگىيە تۈزۈشنى تەلەپ قىلىدۇ. بۇ فوكۇسلىنىش، مەسىلە ھەل قىلىش ۋە تاكتىكىلىق تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرىدۇ. چېنىقىش جەريانىدا بەدەن ئاجرىتىپ چىقارغان ئېندورفىن روھىي بېسىمنى يېنىكلىتىپ، كەيپىياتنى كۆتۈرىدۇ.
5. ئۆمۈرنى ئۇزارتىشقا ياردەم بېرىدۇ: بىر قانچە چوڭ تىپتىكى تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، چويلا توپى قاتارلىق پالاق  تۈردىكى تەنھەرىكەت تۈرلىرى بىلەن دائىم شۇغۇللىنىدىغان كىشىلەرنىڭ ئۆمرى باشقا كىشىلەرگە قارىغاندا ئۇزۇنراق بولىدىكەن.

چويلا توپ ساھەدىكى داڭلىق دۆلەتلەر ۋە كىشىلەر

• داڭلىق دۆلەتلەر: ئامېرىكا، ئىسپانىيە، شىۋېتسارىيە، سېربىيە، ئاۋىسترالىيە، فرانسىيە ۋە روسىيە قاتارلىق دۆلەتلەر تارىختىن بۇيان نۇرغۇنلىغان داڭلىق چويلا توپ ماھىرلىرىنى يېتىشتۈرۈپ چىققان.
• داڭلىق ئەر چويلا توپچىلار : روژې فېدېرېر (Roger Federer)، رافائېل نادال (Rafael Nadal)، نوۋاك جوكوۋىچ (Novak Djokovic) «چوڭ ئۈچلۈك» دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇلاردىن باشقا پېت سامپراس (Pete Sampras)، ئاندرې ئاگاسسى (Andre Agassi) قاتارلىقلار تارىختىكى ئۇلۇغ توپچىلاردۇر.
• داڭلىق ئايال چويلا توپچىلار : سېرېنا ۋىللىيامىس (Serena Williams)، ستېففى گراف (Steffi Graf)، مارىيا شاراپوۋا (Maria Sharapova)، لى نا (Li Na) ۋە ھازىرقى ئەۋلادتىن ئىگا شۋىيوتېك (Iga Świątek) قاتارلىقلار دۇنيا تېننىس توپى سەھنىسىدە زور تەسىرگە ئىگە.

سىز بىلىشكە تېگىشلىك مۇھىم نۇقتىلار

• تۆت چوڭ مۇسابىقە (Grand Slam): بۇلار چويلا توپى دۇنياسىدىكى ئەڭ نوپۇزلۇق تۆت مۇسابىقە بولۇپ، ئاۋىسترالىيە ئوچۇق مۇسابىقىسى (قاتتىق مەيدان)، فرانسىيە ئوچۇق مۇسابىقىسى (توپا مەيدان)، ۋېمبلېدون مۇسابىقىسى (چىمەنلىك مەيدان) ۋە ئامېرىكا ئوچۇق مۇسابىقىسى (قاتتىق مەيدان)نى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئوخشىمىغان مەيدان يۈزى توپنىڭ سۈرئىتى ۋە قاڭقىشىغا تەسىر كۆرسىتىپ، ئويۇنغا كۆپ خىللىق بېغىشلايدۇ.
• ئەس (Ace) – مۇكەممەل توپ بېرىش: توپ بەرگۈچى ئۇرغان توپ تورنى ئېشىپ، قارشى تەرەپنىڭ توپ بېرىش رايونىغا چۈشۈپ، قارشى تەرەپنىڭ پالىقىغا تەگمىسە، بۇ «ئەس» دەپ ئاتىلىپ، بىۋاسىتە بىر نومۇرغا ئېرىشىدۇ. بۇ تېننىس توپىدىكى ئەڭ ھاياجانلىق مەنزىرىلەرنىڭ بىرى.
• ئاساسلىق زەربە تۈرلىرى: چويلا توپىدا ئوڭ قول زەربىسى (Forehand)، سول قول زەربىسى (Backhand)، تور ئالدىدا توسۇپ ئۇرۇش (Volley) ۋە يۇقىرىدىن قاتتىق ئۇرۇش (Smash) قاتارلىق بىر قانچە ئاساسلىق زەربە تۈرى بار.
• « چويلا توپچى جەينىكى » (Tennis Elbow): بۇ چويلا توپ تەنھەرىكەتچىلىرىدە كۆپ كۆرۈلىدىغان بىر خىل زەخىملىنىش بولۇپ، بېلەكنىڭ تاشقى تەرىپىدىكى مۇسكۇل پەيلىرىنىڭ ياللۇغلىنىشىنى كۆرسىتىدۇ. بۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن، توغرا تېخنىكا، ئۇيغۇن بولغان پالاق ۋە يېتەرلىك ئىسىنىش ئىنتايىن مۇھىم.

چويلا توپ تەنھەرىكىتىنىڭ ئەھمىيىتى

چويلا توپىنىڭ ئەھمىيىتى پەقەت جىسمانىي ساغلاملىق بىلەنلا چەكلەنمەيدۇ. ئۇ يەنە:

• ئەقلىي چېنىقىش: رەقىبىنىڭ ئاجىزلىقىنى تېپىش، ئۆز تاكتىكىسىنى تۈزۈش ۋە ھەر بىر نومۇر ئۈچۈن تېز قارار چىقىرىش مېڭىنى چېنىقتۇرىدۇ.
• روھىي كۈچنى يېتىلدۈرۈش: يەككە ئويناش جەريانىدا بارلىق مەسئۇلىيەتنى ئۆز ئۈستىگە ئېلىش، بېسىمغا بەرداشلىق بېرىش ۋە مەغلۇبىيەتتىن قايتا ئورنىدىن تۇرۇش ئىنساننىڭ روھىي ئىرادىسىنى تاۋلايدۇ.
• ئىجتىمائىي ئالاقە: دوستلار ياكى ئائىلە ئەزالىرى بىلەن بىللە ئويناش ئۆزئارا مۇناسىۋەتنى كۈچەيتىدىغان ياخشى بىر ئىجتىمائىي پائالىيەت.

تېخىمۇ كۆپ تەنتەربىيە چېنىقىش تۈرلىرىنى ساپ ئۇيغۇر تىلىمىزدا چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسقا قاراڭ:

تەنھەرىكەتلەر تۈرلىرى ئۇيغۇرچە، ئىنگىلىزچە ۋە خەنزۇچە ئىسىملىرى سېلىشتۇرمىسى ۋە چۈشەندۈرۈلۈشى

https://dohturlar.com/tenheriketler-turliri-uyghurche-ingilizche-we-xenzuche-isimliri-selishturmisi/

تەنھەرىكەتلەر تۈرلىرى ئۇيغۇرچە، ئىنگىلىزچە ۋە خەنزۇچە ئىسىملىرى سېلىشتۇرمىسى ۋە چۈشەندۈرۈلۈشى