ئوزەمپىك داۋالىرى كۆلىمى كېڭىيىپ 2 مىليارد دوللاردىن ئاشتى

ئوزەمپىك داۋاسى : 2 مىليارد دوللارلىق سوت داۋاسى ۋە ئېغىر ئەگەشمە كېسەللىكلەر

دانىيەنىڭ داڭلىق دورا شىركىتى Novo Nordisk ئىشلەپچىقارغان «ئەسىر بۆسۈش دورىسى» دەپ ئاتالغان ئوزەمپىك (Ozempic)، ھازىر يېقىنقى تارىختىكى ئەڭ چوڭ دورا داۋالىرىنىڭ بىرىگە سەۋەبچى بولماقتا. ئامېرىكىدا 1,800 دىن ئارتۇق كىشى بۇ دورىنى ئىشلەتكەندىن كېيىن ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىنى يوقىتىش، ئۈچەي توسۇلۇش ۋە كۆرۈش قۇۋۋىتىنى يوقىتىش قاتارلىق ئېغىر ئەگەشمە ئەھۋاللار كۆرۈلگەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، شىركەت ئۈستىدىن ئەرز سۇندى. بۇ داۋالار فېدېراتسىيە كۆپ رايونلۇق دەۋا (MDL) سىستېمىسىغا كىرگۈزۈلگەن بولۇپ، قانۇن مۇتەخەسسىسلىرى شىركەتنىڭ ئومۇمىي تۆلەمنىڭ 2 مىليارد دوللاردىن ئېشىپ كېتىشى مۇمكىنلىكىنى، ھەمدە داۋا قىلغۇچىلار سانىنىڭ داۋاملىق كۆپىيىۋاتقانلىقىنى مۆلچەرلىمەكتە.

داۋا قىلغۇچىلارنىڭ ئاساسلىق ئوتتۇرىغا قويغان نۇقتىسى شۇكى، Novo Nordisk شىركىتى ئوزەمپىكنىڭ بۇ ئېغىر دەرىجىدىكى يوشۇرۇن خەۋپ-خەتەرلىرىنى ئىستېمالچىلار ۋە داۋالاش خادىملىرىغا يېتەرلىك دەرىجىدە ئاگاھلاندۇرمىغان. بۇ داۋالار پەقەت ئوزەمپىك بىلەنلا چەكلىنىپ قالماي، ئوخشاش تۈردىكى باشقا دورىلار، مەسىلەن Wegovy، Rybelsus (بۇلارمۇ Novo Nordisk ئىشلەپچىقارغان) ۋە Eli Lilly شىركىتىنىڭ Mounjaro دورىسىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

داۋادا تىلغا ئېلىنغان ئاساسلىق ئەگەشمە كېسەللىك ئەھۋاللار:

• ئاشقازان پالەچلىنىش (Gastroparesis): ئاشقازان مۇسكۇللىرىنىڭ نورمال ھەرىكىتى ئاجىزلاپ، يېمەكلىكنىڭ ھەزىم بولۇشى ئاستىلايدۇ ۋە ئاشقازاندا ئۇزۇن تۇرۇپ قېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

• ئۈچەي توسۇلۇش  : ئۈچەي ھەرىكىتىنىڭ توختاپ قېلىشى سەۋەبىدىن يېمەكلىك ۋە سۇيۇقلۇقلارنىڭ ئۈچەيدىن ئۆتەلمەسلىكى.

• كۆرۈش قۇۋۋىتىنى يوقىتىش : كۆرۈش نېرۋىسىغا قان يېتىشمەسلىك سەۋەبىدىن كېلىپ چىقىدىغان، تۇيۇقسىز ۋە ئاغرىقسىز كۆرۈش قۇۋۋىتىنىڭ يوقىلىشى.

• ئۆت خالتىسى كېسەللىكلىرى: ئۆت خالتىسى ياللۇغى ۋە ئۆتتە تاش پەيدا بولۇش.

• باشقا ئەگەشمە ئەھۋاللار: ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىنى يوقىتىش، قۇسۇش، بەدەن سۇسىزلىنىش، ئاشقازان ئاستى بېزى ياللۇغى ۋە بۆرەك زەخىملىنىش قاتارلىقلار.

ئوزەمپىك (Ozempic) دورىسى دىگەن نىمە؟ كىشىلەر نىمە ئۈچۈن ئىشلىتىدۇ؟ 

ئوزەمپىك (ئومۇمىي ئىسمى: سېماگلۇتىد) ئەسلىدە 2-تىپلىق دىئابېت كېسىلىنى داۋالاش ئۈچۈن تەتقىق قىلىپ ياسالغان، GLP-1 (گلوكاگانغا ئوخشاش پېپتىد-1) رېتسېپتورىنى غىدىقلىغۇچى دورا تۈرىگە كىرىدۇ. ئۇ دانىيەدىكى Novo Nordisk شىركىتى تەرىپىدىن ئىشلەپچىقىرىلغان بولۇپ، 2017-يىلى ئامېرىكا يېمەكلىك ۋە دورا نازارەت قىلىش ئىدارىسى (FDA) تەرىپىدىن تەستىقلانغان.

بۇ دورا ئىنسان بەدىنىدىكى GLP-1 ھورمۇنىغا تەقلىد قىلىش ئارقىلىق ئىشلەيدۇ. ئۇ بىر تەرەپتىن ئاشقازان ئاستى بېزىنىڭ ئىنسۇلىن ئاجرىتىپ چىقىرىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، قاندىكى قەنت مىقدارىنى تۆۋەنلەتسە، يەنە بىر تەرەپتىن چوڭ مېڭىگە تەسىر قىلىپ، ئىشتىھانى كۆرۈنەرلىك دەرىجىدە باستۇرىدۇ ۋە توقلۇق ھېسسىياتىنى ئۇزارتىدۇ.

ئۇنىڭ بۇ ئالاھىدىلىكى، يەنى ئورۇقلىتىش ئۈنۈمى بايقالغاندىن كېيىن، ئوزەمپىك دىئابېت كېسىلى بولمىغان نۇرغۇن كىشىلەر تەرىپىدىن «ئىجازەتسىز» (off-label) ھالدا مۇشۇ يېقىنقى بىرقانچە يىلدا ئورۇقلاش مەقسىتىدە كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلىشكە باشلانغان. كېيىنچە، Novo Nordisk ئوخشاش تەركىبلىك ئەمما مىقدارى تېخىمۇ يۇقىرى بولغان Wegovy دورىسىنى مەخسۇس ئورۇقلاشنى داۋالاش ئۈچۈن بازارغا سېلىپ، 2021-يىلى FDA نىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزدى.

داۋانىڭ كەلگۈسى ۋە يۈزلىنىشى

ھازىر، ئوزەمپىك دەۋاسى يەنىلا دەسلەپكى تەكشۈرۈش ۋە دەلىل-ئىسپات توپلاش باسقۇچىدا تۇرماقتا. مۆلچەرلىنىشىچە، 2026-يىلىنىڭ بېشىدا تۇنجى «سىناق سوت» (bellwether trials) لار باشلىنىدىغان بولۇپ، بۇ سوتلارنىڭ نەتىجىسى كەلگۈسىدىكى مىڭلىغان دەۋالارنىڭ يۆنىلىشى ۋە يارىشىش مۇمكىنچىلىكىگە بىۋاسىتە تەسىر كۆرسىتىدۇ. Novo Nordisk شىركىتى ئۆزلىرىنىڭ دورىسىنىڭ كۆرسەتمە بويىچە ئىشلىتىلگەندە بىخەتەر ئىكەنلىكىنى، ئەگەشمە ئەھۋاللارنىڭ دورا بەلگىسىدە ئاللىقاچان ئاگاھلاندۇرۇلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئەيىبلەشلەرنى رەت قىلماقتا. قانداق بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، بۇ دەۋا پۈتكۈل دورىگەرلىك ساھەسىگە چوڭقۇر تەسىر كۆرسىتىدىغانلىقى ۋە دورىلارنىڭ بىخەتەرلىكىنى نازارەت قىلىشتا يېڭى مۇنازىرىلەرنى قوزغايدىغانلىقى ئېنىق.