ھەر يىلى 17-ئاپرېل «دۇنيا قاناشقا مايىللىق كېسىلى (گېموفىلىيە) كۈنى» بولۇپ، بۇ كۈن دۇنيا قاناشقا مايىللىق كېسىلى فېدېراتسىيەسى (WFH) تەرىپىدىن تەسىس قىلىنغان خەلقئارالىق خاتىرە كۈنى ھېسابلىنىدۇ. بۇ كۈننى 17-ئاپرېل قىلىپ بېكىتىشنىڭ سەۋەبى، فېدېراتسىيەنىڭ قۇرغۇچىسى فرانك شنابېل (Frank Schnabel) نىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى خاتىرىلەشتۇر. بۇ كۈننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا جامائەتچىلىكىنىڭ قاناشقا مايىللىق كېسىلى ۋە باشقا ئىرسىيەت خاراكتېرلىك قاناش قالايمىقانچىلىقىغا بولغان تونۇشىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، بىمارلار ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا بولغان قوللاشنى كۈچەيتىش، شۇنداقلا بىمارلارنىڭ تېخىمۇ ياخشى داۋالاش ۋە پەرۋىشكە ئېرىشىشى ئۈچۈن خەلقئارالىق ھەمكارلىقنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت.
دۇنيا قاناشقا مايىللىق كېسىلى كۈنى
World Hemophilia Day
世界血友病日
قاناشقا مايىللىق كېسىلى قانداق كېسەللىك؟
قاناشقا مايىللىق كېسىلى (گېموفىلىيە) قاننىڭ نورمال ئۇيۇش ئىقتىدارىغا تەسىر كۆرسىتىدىغان، ئاساسەن ئىرسىيەت ئارقىلىق ئۆتىدىغان بىر خىل كەم ئۇچرايدىغان قان كېسەللىكىدۇر. بۇ كېسەلگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ قېنىدا قان ئۇيۇش ئامىلى (clotting factor) يېتىشمەيدۇ ياكى نورمال ئىشلىمەيدۇ. شۇ سەۋەبتىن، ئۇلار ئازراق زەخىملەنگەندىمۇ ئاسانلا قاناشقا مايىل بولۇپ، قاناش ۋاقتى ئۇزۇنغا سوزۇلىدۇ. تېخىمۇ خەتەرلىك بولغىنى، ئۇلاردا تاشقى زەخىملىنىش بولمىسىمۇ، بوغۇم ۋە مۇسكۇللاردا ئۆزلۈكىدىن ئىچكى قاناش يۈز بېرىشى مۇمكىن.
قاناشقا مايىللىق كېسىلىنىڭ ئاساسلىقى ئىككى چوڭ تۈرى بار: A تىپلىق قاناشقا مايىللىق كېسىلى (VIII ئامىلى يېتىشمەسلىك) ۋە B تىپلىق قاناشقا مايىللىق كېسىلى (IX ئامىلى يېتىشمەسلىك). بۇ كېسەللىك X خروموسومى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغاچقا، ئاساسلىقى ئەرلەردە كۆرۈلىدۇ، ئاياللار بولسا ئادەتتە كېسەللىك ئالامىتى كۆرۈلمەيدىغان گېن ئېلىپ يۈرگۈچىلەر ھېسابلىنىدۇ.
بىلىشكە تىگىشلىك ئىشلار
قاناشقا مايىللىق كېسىلى بىمارلىرى نۇرغۇن قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كېلىدۇ. قايتا-قايتا يۈز بېرىدىغان بوغۇم قېنىشى ئاغرىق پەيدا قىلىپلا قالماي، ئۇزۇن مۇددەتتە بوغۇملارنىڭ شەكلى ئۆزگىرىپ، مېيىپ بولۇپ قېلىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ. شۇڭا، بۇ بىمارلار ئۈچۈن ۋاقتىدا ۋە توغرا داۋالاش ھاياتىي ئەھمىيەتكە ئىگە. ھازىرقى زامان داۋالاش ئۇسۇللىرى ئاساسلىقى يېتىشمەيدىغان قان ئۇيۇش ئامىلىنى بىمارنىڭ تومۇرىغا ئوكۇل قىلىپ تولۇقلاشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ خىل ئالماشتۇرۇش ئۇسۇلى قاناشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاشتا ئىنتايىن ئۈنۈملۈك.
دۇنيا قاناشقا مايىللىق كېسىلى فېدېراتسىيەسى ھەر يىلى بىر شۇئار ئوتتۇرىغا قويۇپ، شۇ يىللىق پائالىيەتلەرنىڭ يۆنىلىشىنى بەلگىلەيدۇ. مەسىلەن، يېقىنقى يىللاردىكى شۇئارلار «ھەممە ئادەم ئۈچۈن باراۋەر پۇرسەت: بارلىق قاناش كېسەللىكلىرىنى تونۇپ يېتىش» قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولۇپ، بۇ پەقەت A ۋە B تىپلىق گېموفىلىيەگىلا ئەمەس، بەلكى ۋون ۋىللېبراند كېسىلى قاتارلىق باشقا كەم ئۇچرايدىغان قاناش قالايمىقانچىلىقى بار بىمارلارغىمۇ كۆڭۈل بۆلۈشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ.
ھەر يىلى 17-ئاپرېل كۈنى دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى نۇرغۇنلىغان داڭلىق ئىمارەتلەر ۋە كۆۋرۈكلەر قىزىل رەڭلىك چىراغلار بىلەن يورۇتۇلۇپ، «قىزىل چىراقنى يورۇتۇش» (Light It Up Red) پائالىيىتى ئۆتكۈزۈلىدۇ. بۇ پائالىيەت ئارقىلىق ئاممىنىڭ دىققىتى بۇ كېسەللىككە مەركەزلەشتۈرۈلۈپ، بىمارلارغا بولغان ھېسداشلىق ۋە قوللاش ئىپادىلىنىدۇ.
تېخنىكىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ، قاناشقا مايىللىق كېسىلىنى داۋالاش ساھەسىدىمۇ زور ئىلگىرىلەشلەر بولماقتا. گېن ئارقىلىق داۋالاش قاتارلىق يېڭى ئۇسۇللار تەتقىق قىلىنىۋاتقان بولۇپ، كەلگۈسىدە بىمارلارنى بىر قېتىملىق داۋالاش ئارقىلىق بۇ كېسەللىكتىن پۈتۈنلەي قۇتۇلدۇرۇش ئۈمىدى بار.
مۇۋاپىق داۋالاش ۋە پەرۋىش ئارقىلىق، قاناشقا مايىللىق كېسىلىگە گىرىپتار بولغان كىشىلەرمۇ نورمال، ئاكتىپ ۋە مەنىلىك ھايات كەچۈرەلەيدۇ. جەمئىيەتتىكى ھەر بىر ئەزانىڭ بۇ كېسەللىككە بولغان چۈشەنچىسىنى ئۆستۈرۈش، بىمارلارغا ئىجابىي مۇھىت يارىتىپ بېرىش ۋە ئۇلارنىڭ داۋالىنىشىغا كاپالەتلىك قىلىش ھەممىمىزنىڭ ئورتاق مەسئۇلىيىتىدۇر.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 كۈنى» بولۇپ، بۇ كۈن دۇنيا قاناشقا مايىللىق كېسىلى فېدېراتسىيەسى (WFH) تەرىپىدىن تەسىس قىلىنغان خەلقئارالىق خاتىرە كۈنى ھېسابلىنىدۇ. بۇ كۈننى 17-ئاپرېل قىلىپ بېكىتىشنىڭ سەۋەبى، فېدېراتسىيەنىڭ قۇرغۇچىسى فرانك شنابېل (Frank Schnabel) نىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى خاتىرىلەشتۇر. بۇ كۈننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا جامائەتچىلىكىنىڭ قاناشقا مايىللىق كېسىلى ۋە باشقا ئىرسىيەت خاراكتېرلىك قاناش قالايمىقانچىلىقىغا بولغان تونۇشىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، بىمارلار ۋە ئۇلارنىڭ ئائىلە-تاۋابىئاتلىرىغا بولغان قوللاشنى كۈچەيتىش، شۇنداقلا بىمارلارنىڭ تېخىمۇ ياخشى داۋالاش ۋە پەرۋىشكە ئېرىشىشى ئۈچۈن خەلقئارالىق ھەمكارلىقنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت.){kind=link}