ئىنسان بەدىنىنىڭ ئالدى يۈز مۇسكۇللىرى ئاناتومىيىسى

ئىنسان بەدىنىنىڭ ئالدى يۈز مۇسكۇللىرى: ھاياتلىق ھەرىكىتىنىڭ ئاساسى

ئىنسان بەدىنىدىكى مۇسكۇل سىستېمىسى 600 دىن ئارتۇق مۇسكۇلدىن تەشكىل تاپقان مۇرەككەپ ۋە ھاياتىي ئەھمىيەتكە ئىگە تور بولۇپ، ئۇ ھەرىكەتنى ئىشقا ئاشۇرۇش، بەدەن قىياپىتىنى ساقلاش، بوغۇملارنى مۇقىملاشتۇرۇش ۋە تەن تېمپېراتۇرىسىنى تەڭشەش قاتارلىق نۇرغۇنلىغان مۇھىم فۇنكسىيەلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ. ھەر بىر مۇسكۇل ئۆزگىچە قۇرۇلما ۋە ۋەزىپىگە ئىگە بولۇپ، نېرۋا سىستېمىسىنىڭ كونتروللۇقىدا ماسلىشىپ ئىشلەش ئارقىلىق، ئىنساننىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىدىكى ئاددىي قول ئىشارىسىدىن تارتىپ مۇرەككەپ تەنتەربىيە ھەرىكەتلىرىگىچە بولغان بارلىق پائالىيەتلىرىنى مۇمكىن قىلىدۇ.

بۇ ماقالىدە، ئىنسان بەدىنىنىڭ ئالدى تەرىپىدىن كۆرۈنىدىغان ئاساسلىق يۈزەكى مۇسكۇللارنى ئاناتومىيىلىك رەسىمگە بىرلەشتۈرۈپ تونۇشتۇرىمىز. يۈزدىكى ئىپادە مۇسكۇللىرىدىن تارتىپ، كۆكرەك، قورساق، قول ۋە پۇتتىكى مۇھىم مۇسكۇللارغىچە بولغان بۇ قۇرۇلمىلارنى چۈشىنىش، پەقەت تىببىي خادىملار ياكى تەنتەربىيەچىلەر ئۈچۈنلا ئەمەس، بەلكى ئۆز بەدىنىنىڭ ئىقتىدارى ۋە ساغلاملىقىغا كۆڭۈل بۆلىدىغان ھەر بىر شەخس ئۈچۈنمۇ زور ئەھمىيەتكە ئىگە. بۇ مۇسكۇللارنىڭ ئورنى، قۇرۇلمىسى ۋە فۇنكسىيەسىنى بىلىش، چېنىقىش ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇش، تەنھەرىكەت زەخىملىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە بەدەن ساغلاملىقىنى ئومۇميۈزلۈك ئۆستۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ.

رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەلىمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى

بەدەننىڭ ئالدى يۈزىدىكى ئاساسلىق مۇسكۇللار

رەسىمنىڭ ئوڭ تەرەپتىكى قىسىمنىڭ چۈشەندۈرۈلۈشى:

• گەجگە پىشانە مۇسكۇلى پىشانە قورسىقى (Occipitofrontalis muscle, frontal belly; 枕额肌额腹)
  بۇ مۇسكۇل پىشانىگە جايلاشقان بولۇپ، ئادەتتە «پىشانە مۇسكۇلى» دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ قاشنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ۋە پىشانىدە گورىزونتال قورۇقلارنى پەيدا قىلىش ئارقىلىق، ھەيران قېلىش، دىققەت قىلىش قاتارلىق يۈز ئىپادىلىرىنى شەكىللەندۈرىدىغان ئاساسلىق مۇسكۇل ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ تارىيىشى كۆزنى چوڭ ئېچىشقىمۇ ياردەم بېرىپ، كۆرۈش دائىرىسىنى كېڭەيتىدۇ. بۇ مۇسكۇلنىڭ فۇنكسىيەسى ئىنسانلارنىڭ ھېسسىيات ئالاقىسىدە ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• كۆز ئايلانما مۇسكۇلى (Orbicularis oculi; 眼轮匝肌)
  بۇ مۇسكۇل كۆزنى ئوراپ تۇرىدىغان ھالقىسىمان مۇسكۇل بولۇپ، كۆزنى چىڭ يۇمۇش، كۆز قاپىقىنى ئاستا يېپىش ۋە كۆزنى پىرىلدىتىش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى كونترول قىلىدۇ. ئۇ كۆزنى تاشقى غىدىقلاشلاردىن قوغداش ۋە كۆز يېشىنى تارقىتىشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• يۇقارىقى كالپۇكنى كۆتۈرگۈچى مۇسكۇل (Levator labii superioris; 提上唇肌)
  بۇ مۇسكۇل يۇقىرىقى كالپۇكنى يۇقىرىغا كۆتۈرۈپ، كۈلۈمسىرەش ۋە يىرکىنىش قاتارلىق يۈز ئىپادىلىرىنى شەكىللەندۈرۈشكە قاتنىشىدۇ. ئۇ يەنە بۇرۇن قېنىتىنى كېڭەيتىشكىمۇ ياردەم بېرىدۇ.
• ئېغىز ئايلانما مۇسكۇلى (Orbicularis oris; 口轮匝肌)
  ئېغىزنى ئوراپ تۇرىدىغان بۇ مۇرەككەپ مۇسكۇل، كالپۇكنى ئومۇش، چۈچەيتىش ۋە گەپ قىلىش، ئۈمبۈلەش قاتارلىق ھەرىكەتلەرنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ. ئۇ يېمەكلىكنى ئېغىزدا تۇتۇپ تۇرۇش ۋە سۇيۇقلۇق ئىچىشتە ھالقىلىق رول ئوينايدۇ.
• چىشلەش مۇسكۇلى (Masseter; 咬肌)
  ئىككى مەڭزىگە جايلاشقان بۇ كۈچلۈك مۇسكۇل، تۆۋەنكى ئېڭەكنى يۇقىرىغا كۆتۈرۈپ، ئېغىزنى يۇمۇش ۋە چىشلەش ھەرىكىتىنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ. ئۇ چاينىغاندا ئەڭ كۈچلۈك كۈچ ھاسىل قىلىدىغان مۇسكۇللارنىڭ بىرى.
• ئېغىز بۇرجىكىنى تۆۋەنگە چۈشۈرگۈچى مۇسكۇل (Depressor anguli oris; 降口角肌)
  بۇ مۇسكۇل ئېغىزنىڭ ئىككى بۇرجىكىنى تۆۋەنگە تارتىپ، قايغۇ، نارازىلىق قاتارلىق ئىپادىلەرنى شەكىللەندۈرىدۇ. ئۇ دائىم يۇمىلاق مۇسكۇل بىلەن ماسلىشىپ ئىشلەيدۇ.
• قىيپاش چاسا مۇسكۇل (Trapezius; 斜方肌)
  بۇ چوڭ، ئۈچبۇلۇڭ شەكىللىك مۇسكۇل بوينىڭ ئارقىسىدىن مۈرىگىچە سوزۇلغان بولۇپ، مۈرىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، ئارقىغا تارتىش ۋە ئايلاندۇرۇشقا مەسئۇل. ئۇ قولنىڭ ھەرىكىتى ۋە باش-بويۇننىڭ تۇراقلىقلىقىدا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• تۆش ئوقۇرەك ئەمچەكسىمان ئۆسۈك مۇسكۇلى (Sternocleidomastoid; 胸锁乳突肌)
  بويۇننىڭ ئىككى يېنىغا جايلاشقان بۇ كۆرۈنەرلىك مۇسكۇل، باشنى ئالدىغا ئېگىش، يانغا قايرىش ۋە قارشى تەرەپكە ئايلاندۇرۇش فۇنكسىيەسىنى ئورۇندايدۇ. ئۇ نەپەس ئېلىشقا ياردەم بېرىدىغان قوشۇمچە مۇسكۇللارنىڭمۇ بىرى.
• ئۈچ بۇرجەك مۇسكۇل (Deltoid; 三角肌)
  مۈرىنىڭ يۇمىلاق شەكلىنى ھاسىل قىلىدىغان بۇ مۇسكۇل، قولنى ئالدىغا، يانغا ۋە ئارقىغا كۆتۈرۈشتىكى ئاساسلىق مۇسكۇل ھېسابلىنىدۇ. ئۇ مۈرە بوغۇمىنىڭ ھەرىكەتچانلىقى ۋە تۇراقلىقلىقى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.
• كۆكرەك چوڭ مۇسكۇل (Pectoralis major; 胸大肌)
  كۆكرەكنىڭ ئۈستۈنكى قىسمىنى قاپلاپ تۇرىدىغان بۇ چوڭ يەلپۈگۈچ شەكىللىك مۇسكۇل، قولنى ئالدىغا ۋە ئىچىگە تارتىش (قۇچاقلاش ھەرىكىتى) ۋە ئىچىگە ئايلاندۇرۇشقا مەسئۇل.
• يۇقارىقى بىلەك 2 باشلىق مۇسكۇل (Biceps brachii; 肱二头肌)
  بىلەكنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، جەينەكنى پۈكۈش ۋە بىلەكنى سىرتقا ئايلاندۇرۇش (ئالقاننى يۇقىرى قىلىش)تىكى ئاساسلىق مۇسكۇل.
• قورساق سىرتقى قىيپاش مۇسكۇل (External oblique; 腹外斜肌)
  قورساقنىڭ ئىككى يېنىغا جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، بەلنى ئېگىش، يانغا قايرىش ۋە ئايلاندۇرۇشقا ياردەم بېرىدۇ. ئۇ يەنە قورساق بوشلۇقىدىكى ئەزالارنى قوغداش ۋە قورساق بېسىمىنى ساقلاشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• يۇقارىقى بىلەك يان بىلەك مۇسكۇل (Brachioradialis; 肱桡肌)
  بىلەكنىڭ يان تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، جەينەكنى كۈچلۈك پۈكۈشتە، بولۇپمۇ باش بارماق يۇقىرىغا قارىغاندا، مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• يان بىلەك تەرەپ بىلەيزۈك پۈككۈچى مۇسكۇل (Flexor carpi radialis; 桡侧腕屈肌)
  بىلەكنىڭ ئالدى-يان تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، بىلەيزۈكنى پۈكۈش ۋە يان تەرەپكە قايرىش (ئابۇكتسىيە) فۇنكسىيەسىنى ئورۇندايدۇ.
• بىلەك تەرەپ بىلەيزۈك پۈككۈچى مۇسكۇل (Flexor carpi ulnaris; 尺侧腕屈肌)
  بىلەكنىڭ ئالدى-ئىچكى تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، بىلەيزۈكنى پۈكۈش ۋە ئىچكى تەرەپكە قايرىش (ئادۇكتسىيە) ھەرىكىتىنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ.
• ئالقان ئۇزۇن مۇسكۇل (Palmaris longus; 掌长肌)
  بىلەكنىڭ ئالدى يۈزىگە جايلاشقان بۇ نېپىز مۇسكۇل، بىلەيزۈكنى پۈكۈشكە ياردەم بېرىدۇ (بۇ مۇسكۇل بەزى كىشىلەردە تۇغما بولمايدۇ).
• كەڭ سېرىقئەتنى تەرەڭلىگۈچى مۇسكۇل (Tensor fasciae latae; 阔筋膜张肌)
  يوتا سۆڭىكىنىڭ يان تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، يوتىنى پۈكۈش، ئىچىگە ئايلاندۇرۇش ۋە يان تەرەپكە كۆتۈرۈشكە قاتنىشىدۇ. ئۇ يەنە تىز بوغۇمىنى مۇقىملاشتۇرۇشقىمۇ ياردەم بېرىدۇ.
• يانپاش بەل مۇسكۇل (Iliopsoas; 髂腰肌)
  چوڭقۇرغا جايلاشقان بۇ كۈچلۈك مۇسكۇل، يوتىنى پۈكۈشتىكى (تىزنى كۆكرەككە يېقىنلاشتۇرۇش) ئاساسلىق مۇسكۇل بولۇپ، مېڭىش ۋە يۈگۈرۈشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• تىككۈچى مۇسكۇل (Sartorius; 缝匠肌)
  بەدەندىكى ئەڭ ئۇزۇن مۇسكۇل بولۇپ، يوتىنىڭ ئالدى تەرىپىنى قىيپاش كېسىپ ئۆتىدۇ. ئۇ يوتا ۋە تىز بوغۇملىرىنى پۈكۈش ۋە يوتىنى سىرتقا ئايلاندۇرۇش (چارداش ئولتۇرۇش ھەرىكىتى) فۇنكسىيەسىنى ئورۇندايدۇ.
• يوتا 4 باشلىق مۇشكۇل (Quadriceps femoris; 股四头肌)
  يوتىنىڭ ئالدى قىسمىدىكى تۆت مۇسكۇلدىن (يوتا توغرا مۇسكۇلى، يوتا سىرتقى تەرەپ مۇسكۇلى، يوتا ئىچكى تەرەپ مۇسكۇلى، ئارىلىق مۇسكۇل) تەركىب تاپقان كۈچلۈك مۇسكۇللار توپى. ئۇنىڭ ئاساسلىق ۋەزىپىسى تىز بوغۇمىنى يېزىش (پۇتنى توغرىلاش).
• لىپەك سۆڭىكى (Patella; 髌骨)
  ئادەتتە «تىز كۆزى» دەپ ئاتىلىدىغان بۇ سۆڭەك، يوتا 4 باشلىق مۇسكۇلىنىڭ پېيى ئىچىگە جايلاشقان بولۇپ، تىز بوغۇمىنى قوغداش ۋە مۇسكۇل كۈچىنىڭ ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇش رولىنى ئوينايدۇ.
• لىپەك تارىمۇشى (Patellar ligament; 髌韧带)
  لىپەك سۆڭىكىنى پاقالچاق سۆڭىكىگە تۇتاشتۇرىدىغان كۈچلۈك تارىمۇش. بۇ ئەمەلىيەتتە يوتا 4 باشلىق مۇسكۇلى پېيىنىڭ داۋامى ھېسابلىنىدۇ.
• يان پاقالچەك ئۇزۇن مۇسكۇل (Fibularis longus / Peroneus longus; 腓骨长肌)
  پاقالچاقنىڭ سىرتقى تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، پۇتنى سىرتقا ئاغدۇرۇش ۋە پۇت ئۇچىنى تۆۋەنگە بېسىشقا ياردەم بېرىدۇ. ئۇ پۇت تېگى ئەگمىسىنى تىرەشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• پاقالچەك سۆڭىكى ئالدى مۇسكۇل (Tibialis anterior; 胫骨前肌)
  پاقالچاق سۆڭىكىنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، پۇتنى يۇقىرىغا كۆتۈرۈش (دورسىفلېكسىيە) ۋە ئىچىگە ئاغدۇرۇشتىكى ئاساسلىق مۇسكۇل ھېسابلىنىدۇ.
• پۇت بارمىقىنى تۈزگۈچى ئۇزۇن مۇسكۇل (Extensor digitorum longus; 趾长伸肌)
  پاقالچاقنىڭ ئالدى-يان تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، 2-5 بارماقلارنى يۇقىرىغا كۆتۈرۈش ۋە پۇتنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ.
• يان پاقالچەك قىسقا مۇسكۇل (Fibularis brevis / Peroneus brevis; 腓骨短肌)
  يان پاقالچاق ئۇزۇن مۇسكۇلىنىڭ ئاستىغا جايلاشقان بولۇپ، پۇتنى سىرتقا ئاغدۇرۇشقا ياردەم بېرىدۇ.
• پۇت بارمىقىنى تۈزلىگۈچى ئۇزۇن مۇسكۇل پېيى (Tendon of extensor digitorum longus; 趾长伸肌腱)
  بۇ پۇت بارمىقىنى تۈزگۈچى ئۇزۇن مۇسكۇلنىڭ پۇتنىڭ ئۈستىدىن ئۆتۈپ، بارماقلارغا تۇتىشىدىغان پەيلىرىدۇر.

رەسىمنىڭ سول تەرەپتىكى ئورۇنلارنىڭ تونۇشتۇرۇلۇشلىرى:

• تۆش ئوقۇرەك ئەمچەكسىمان ئۆسۈكچە مۇسكۇلى (Sternocleidomastoid, 胸锁乳突肌)
  بويۇننىڭ ئىككى تەرىپىدە ياتقان بۇ كۈچلۈك ۋە كۆرۈنەرلىك مۇسكۇل، باشنىڭ ھەرىكىتىدىكى ئاساسلىق رولچى ھېسابلىنىدۇ. ئۇ بىر تەرەپتىن تارىيغاندا باشنى شۇ تەرەپكە ئېگىپ، يۈزنى قارشى تەرەپكە ئايلاندۇرىدۇ؛ ئىككى تەرەپتىن تەڭ تارىيغاندا بولسا باشنى ئالدىغا ئېگىپ، بويۇننى پۈكىدۇ. بۇ مۇسكۇل يەنە كۈچەپ نەپەس ئالغاندا قابۇرغا قەپىسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ياردەم بېرىدىغان قوشۇمچە نەپەس مۇسكۇلى رولىنىمۇ ئوينايدۇ. ئۇنىڭ جىددىيلىشىشى ياكى زەخىملىنىشى بويۇن ئاغرىقى ۋە باش قېيىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
• ئوقۇرەك ئۈستى چوڭ ئويمىنى (Supraclavicular fossa, 锁骨上大窝)
  بۇ ئوقۇرەك سۆڭىكىنىڭ دەل ئۈستىدىكى ئويمانلىق بولۇپ، بەزى لىمفا تۈگۈنلىرى ۋە قان تومۇرلار بۇ يەردىن ئۆتىدۇ. بۇ رايوندىكى ئىششىق ياكى ئۆزگىرىشلەر بەزى كېسەللىكلەردىن دېرەك بېرىشى مۇمكىن.
• ئوقۇرەك سۆڭەك (Clavicle, 锁骨)
  ئادەتتە «كۆۋرۈك سۆڭەك» دەپ ئاتىلىدىغان بۇ S شەكىللىك سۆڭەك، تۆش سۆڭىكى بىلەن مۈرە سۆڭىكىنى تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدۇ. ئۇ قولنىڭ ھەرىكەت دائىرىسىنى كېڭەيتىش ۋە مۈرىنى تىرەشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• ئۈچ بۇرجەك مۇسكۇل (Deltoid, 三角肌)
  مۈرىنىڭ يۇمىلاق شەكلىنى ھاسىل قىلىدىغان بۇ كۈچلۈك مۇسكۇل، قولنى ھەر تەرەپكە كۆتۈرۈشتىكى ئاساسلىق مۇسكۇل ھېسابلىنىدۇ. ئۇ ئالدى، ئوتتۇرا ۋە ئارقا تالالاردىن تەركىب تاپقان.
• كۆكرەك چوڭ مۇسكۇل (Pectoralis major, 胸大肌)
  كۆكرەكنىڭ ئۈستى قىسمىنى قاپلايدىغان بۇ چوڭ مۇسكۇل، قولنى ئىچىگە ۋە ئالدىغا تارتىش ھەرىكىتىنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ. ئۇ كۈچ مەشىقىدە دائىم چېنىقتۇرۇلىدىغان مۇھىم مۇسكۇللارنىڭ بىرى.
• يۇقىرىقى بىلەك ئىككى باشلىق مۇسكۇل (Biceps brachii, 肱二头肌)
  بىلەكنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، جەينەكنى پۈكۈش ۋە ئالقاننى يۇقىرىغا قايرىشتىكى ئاساسلىق كۈچ مەنبەسى.
• ئالدىنقى ھەرىسىمان مۇسكۇل (Serratus anterior, 前锯肌)
  قابۇرغىنىڭ يان تەرىپىگە جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، كۈرەك سۆڭىكىنى ئالدىغا تارتىپ، كۆكرەك دىۋارىغا چاپلاشتۇرۇپ تۇرىدۇ. ئۇ قولنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ۋە مۇштلاش ھەرىكەتلىرىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• پەي بۆلگۈچى (Tendinous intersection, 腱划)
  بۇ قورساق تۈز مۇسكۇلىنى توغرىسىغا بۆلۈپ تۇرىدىغان پېيلىك بەلۋاغلار بولۇپ، «ئالتە قورساق مۇسكۇلى» نىڭ كۆرۈنۈشىنى شەكىللەندۈرىدۇ. ئۇلار مۇسكۇلنىڭ كۈچىنى ئاشۇرۇش ۋە تۇراقلاشتۇرۇش رولىغا ئىگە.
• جەينەك ئوتتۇرا ۋىنا تومۇر (Median cubital vein, 肘窝正中静脉)
  جەينەك ئويمىنىدا يۈزەكى جايلاشقان بۇ ۋېنا تومۇرى، قاندىكى تومۇردىن قان ئېلىش ۋە ئوكۇل ئۇرۇشتا ئەڭ كۆپ ئىشلىتىلىدىغان ئورۇن ھېسابلىنىدۇ.
• جەينەك ئويمىنى (Cubital fossa, 肘窝)
  جەينەكنىڭ ئالدى تەرىپىدىكى ئۈچبۇلۇڭ شەكىللىك ئويمانلىق بولۇپ، مۇھىم نېرۋا ۋە قان تومۇرلار بۇ يەردىن ئۆتىدۇ.
• قورساق تۈز مۇسكۇلى (Rectus abdominis, 腹直肌)
  قورساقنىڭ ئوتتۇرىسىغا تىك جايلاشقان بۇ مۇسكۇل، بەلنى ئالدىغا ئېگىش ۋە قورساق بېسىمىنى ساقلاشتا ئاساسلىق رول ئوينايدۇ.
• چات يېرىق (Inguinal region / Groin, 腹股沟)
  قورساق بىلەن يوتىنىڭ تۇتاشقان يېرى بولۇپ، ئەرلەردە ئۇرۇقدان بېغى، ئاياللاردا بالىياتقۇ يۇمىلاق بېغى بۇ يەردىن ئۆتىدۇ. بۇ جاي چاتلىق يىrtىق (грыжа) كۆپ يۈز بېرىدىغان ئورۇن.
• يان بىلەك تەرەپ بىلەيزۈك پۈككۈچى مۇسكۇل پىيى (Tendon of flexor carpi radialis, 桡侧腕屈肌腱)
  بىلەكنىڭ ئالدى تەرىپىدە كۆرۈنۈپ تۇرىدىغان بۇ پېي، بىلەيزۈكنى پۈكۈش ۋە يان تەرەپكە قايرىشقا مەسئۇل مۇسكۇلغا تەۋە.
• بېلىق قورسىقى (Thenar eminence, 鱼际)
  باش بارماقنىڭ تۈۋىدىكى گۆشلۈك دۆڭچە بولۇپ، باش بارماقنىڭ ھەرىكىتىنى كونترول قىلىدىغان بىر گۇرۇپپا كىچىك مۇسكۇللاردىن تەركىب تاپقان.
• ئالقان ئۇزۇن مۇسكۇل پىيى (Tendon of palmaris longus, 掌长肌腱)
  بىلەيزۈكنى پۈككەندە ئالقاننىڭ ئوتتۇرىسىدا كۆرۈنىدىغان بۇ پېي، ھەممە ئادەمدە بولماسلىقى مۇمكىن.
• كىچىك بېلىق قورسىقى (Hypothenar eminence, 小鱼际)
  چېقان بارماقنىڭ تۈۋىدىكى گۆشلۈك دۆڭچە بولۇپ، چېقان بارماقنىڭ ھەرىكىتىگە مەسئۇل مۇسكۇللاردىن تەركىب تاپقان.
• تىككۈچى مۇسكۇل (Sartorius, 缝匠肌)
  بەدەندىكى ئەڭ ئۇزۇن بۇ مۇسكۇل يوتىنىڭ ئالدى تەرىپىنى قىيپاش كېسىپ ئۆتۈپ، چارداش ئولتۇرۇش ھەرىكىتىنى ئىشقا ئاشۇرۇشقا ياردەم بېرىدۇ.
• يوتا تۈز مۇسكۇلى (Rectus femoris, 股直肌)
  يوتا تۆت باشلىق مۇسكۇلىنىڭ بىر قىسمى بولۇپ، تىزنى يېزىش بىلەن بىرگە يوتىنى پۈكۈش فۇنكسىيەسىنىمۇ ئورۇندايدۇ.
• يوتا سىرتقى تەرەپ مۇسكۇلى (Vastus lateralis, 股外侧肌)
  يوتا تۆت باشلىق مۇسكۇلىنىڭ سىرتقى تەرىپىنى تەشكىل قىلىدىغان ئەڭ چوڭ قىسمى بولۇپ، تىزنى كۈچلۈك يېزىشقا مەسئۇل.
• يوتا ئىچكى تەرەپ مۇسكۇلى (Vastus medialis, 股内侧肌)
  يوتا تۆت باشلىق مۇسكۇلىنىڭ ئىچكى تەرىپىدىكى قىسمى بولۇپ، تىز بوغۇمىنى مۇقىملاشتۇرۇش ۋە تىزنى يېزىشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
• لىپەك سۆڭەك (Patella, 髌骨)
  تىز بوغۇمىنىڭ ئالدىغا جايلاشقان بۇ سۆڭەك، يوتا تۆت باشلىق مۇسكۇلىنىڭ كۈچىنى ئاشۇرۇش ۋە تىزنى قوغداش رولىنى ئوينايدۇ.
• لىپەك تارىمۇشى (Patellar ligament, 髌韧带)
  لىپەك سۆڭىكىنى پاقالچاق سۆڭىكىگە تۇتاشتۇرىدىغان كۈچلۈك بېغ بولۇپ، يوتا تۆت باشلىق مۇسكۇلى كۈچىنى يەتكۈزىدىغان ئاخىرقى قۇرۇلما.
• پاقالچەك سۆڭەك ئالدى مۇسكۇلى (Tibialis anterior, 胫骨前肌)
  پاقالچاق سۆڭىكىنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، پۇتنى يۇقىرىغا كۆتۈرۈشتىكى ئاساسلىق مۇسكۇل ھېسابلىنىدۇ.
• پاقالچەك سۆڭەك ئالدى گىرۋىكى (Anterior border of tibia, 胫骨前缘)
  پاقالچاق سۆڭىكىنىڭ ئالدىدىكى ئۆتكۈر گىرۋەك بولۇپ، تېرىنىڭ ئاستىدىن ئاسانلا سىلاپ sezgili bolidu.
• سىرتقى ئوشۇق (Lateral malleolus, 外踝)
  يان پاقالچاق سۆڭىكىنىڭ تۆۋەنكى ئۇچىدىكى سۆڭەكلىك دۆڭچە بولۇپ، ئوشۇق بوغۇمىنىڭ سىرتقى تەرىپىنى شەكىللەندۈرىدۇ ۋە مۇقىملاشتۇرىدۇ.

مۇسكۇل ساغلاملىقىنى قوغداش

مۇسكۇل سىستېمىسىنىڭ ساغلاملىقى ئومۇمىي تەن ساغلاملىقىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى. مۇسكۇللارنى ساغلام ۋە كۈچلۈك ساقلاش ئۈچۈن، تۆۋەندىكى نۇقتىلارغا دىققەت قىلىش كېرەك:

• مۇنتىزىم چېنىقىش: كۈچ مەشىقى (ئېغىرلىق كۆتۈرۈش)، چىدامچانلىق مەشىقى (يۈگۈرۈش، سۇ ئۈزۈش) ۋە جانلىقلىق مەشىقى (سوزۇلۇش، يوگا) نى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر تەرەپلىمە چېنىقىش پىلانى تۈزۈش كېرەك.
• تەڭپۇڭ ئوزۇقلۇق: يېتەرلىك ئاقسىل (مۇسكۇلنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە ئۆستۈرۈش ئۈچۈن)، كاربونhidrat (ئېنېرگىيە ئۈچۈن) ۋە ۋىتامىن-مىنېرال ماددىلارنى قوبۇل قىلىش ئىنتايىن مۇھىم.
• يېتەرلىك ئارام ئېلىش: مۇسكۇللار چېنىقىش جەريانىدا ئەمەس، بەلكى ئارام ئالغاندا ئۆسىدۇ ۋە ئەسلىگە كېلىدۇ. شۇڭا يېتەرلىك ئۇيقۇغا كاپالەتلىك قىلىش زۆرۈر.
• سۇ تولۇقلاش: بەدەندە سۇ يېتىشمەسلىك مۇسكۇلنىڭ ئىقتىدارىنى تۆۋەنلىتىپ، تارتىشىپ قېلىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ. چېنىقىشتىن ئىلگىرى، چېنىقىش جەريانىدا ۋە كېيىن يېتەرلىك سۇ ئىچىش كېرەك.
• توغرا قىياپەتنى ساقلاش: ئولتۇرغاندا، تۇرغاندا ۋە ھەرىكەت قىلغاندا توغرا قىياپەتنى ساقلاش، بەزى مۇسكۇللارغا ھەددىدىن زىيادە بېسىم چۈشۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، ئاغرىق ۋە زەخىملىنىشتىن ساقلايدۇ.

مۇسكۇللار پەقەت ھەرىكەت ئەزاسى بولۇپلا قالماي، يەنە مېتابولىزم ساغلاملىقىنىڭ مۇھىم كۆرسەتكۈچى. كۈچلۈك مۇسكۇللار قاندىكى قەنتنى تېخىمۇ ئۈنۈملۈك ئىشلىتىپ، 2-تىپلىق دىئابېت كېسىلىنىڭ خەۋپىنى ئازايتىدۇ. شۇڭا، ئۆزىڭىزنىڭ مۇسكۇللىرىنى چۈشىنىش ۋە ئۇلارغا كۆيۈنۈش، ئۇزۇن مۇددەتلىك ساغلام ۋە ھەرىكەتچان تۇرمۇش كەچۈرۈشنىڭ ئاچقۇچىدۇر.