بىلەك ئۇرۇلغاندىن كېيىن ئىششىش بىر خىل دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىك ئالامىتى بولۇپ، كۆپ خىل سەۋەبلەر كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. بۇ خىل ئىششىق يارىلانغان ئورۇندىكى توقۇلمىلارنىڭ زەخىملىنىشى، ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى ياكى بەدەن سۇيۇقلۇقىنىڭ يىغىلىپ قېلىشىدىن كېلىپ چىققان بولۇشى مۇمكىن. ئىششىقنىڭ سەۋەبى ۋە مۇۋاپىق دىئاگنوز قويۇش ئۇسۇلىنى چۈشىنىش ئۈنۈملۈك داۋالاش پىلانى تۈزۈشتە ئىنتايىن مۇھىم.
ئۇيغۇرچە: قول بىلەك زەربىدىن كېيىن ئىششىش
ئىنگىلىزچە: arm swelling after trauma
خەنزۇچە: 手臂创伤后肿胀
تۈركچە: travma sonrası kol şişmesi
سەۋەبى:
1. توقۇلمىلارنىڭ زەخىملىنىشى:بىلەك ئۇرۇلۇش جەريانىدا زەخىملەنسە، مۇسكۇل، پەي، سىڭىر ياكى باشقا يۇمشاق توقۇلمىلارنىڭ زەخىملىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. بۇ زەخىملەر ياللۇغلىنىش رېئاكسىيىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، يەرلىك ئورۇندىكى توقۇلمىلارنىڭ ئىششىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
2. ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى:بەدەن زەخىملەنگەندە، ئىممۇنىتېت سىستېمىسى خىمىيەلىك ماددىلارنى قويۇپ بېرىپ زەخىملەنگەن توقۇلمىلارنى ئەسلىگە كەلتۈرىدۇ. بۇ خىمىيەلىك ماددىلار ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى پەيدا قىلىپ، يەرلىك ئورۇندىكى توقۇلمىلارنىڭ ئىششىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
3. بەدەن سۇيۇقلۇقى يىغىلىش:يارىلانغان ئورۇندا قان تومۇرلار يېرىلىپ، قان ۋە باشقا بەدەن سۇيۇقلۇقلىرىنىڭ ئەتراپتىكى توقۇلمىلارغا سىرغىپ چىقىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئىششىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
4. يۇقۇملىنىش:بەزى ئەھۋاللاردا، بىلەك ئۇرۇلغاندىن كېيىن ئىششىش يۇقۇملىنىشتىن كېلىپ چىققان بولۇشى مۇمكىن. يۇقۇملىنىش ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى ۋە بەدەن سۇيۇقلۇقىنىڭ يىغىلىپ قېلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئىششىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
تەكشۈرۈش ۋە دىئاگنوز قويۇش ئۇسۇلى:
1. بەدەن تەكشۈرۈش:دوختۇر ئالدى بىلەن تەپسىلىي بەدەن تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ، بىلەكنىڭ سىرتقى كۆرۈنۈشى، ئىششىش دەرىجىسى، ئاغرىش ۋە باشقا بىنورمال ئىپادىلىرىنى باھالايدۇ.
2. سۆرەتلەش ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش:مەسىلەن:X نۇرى، MRI نۇرى ياكى CT نۇرىنى چۈشۈرۈش ئارقىلىق سۆڭەك سۇنۇش، دەز كېتىش ياكى باشقا قۇرۇلمىلىق زەخمە بار – يوقلۇقىنى بېكىتىشكە ياردىمى بولىدۇ.
3. تەجرىبىخانىدا تەكشۈرۈش:بەزى ئەھۋاللاردا، قان تەكشۈرۈش ئارقىلىق يۇقۇملىنىش ياكى باشقا سىستېمىلىق كېسەللىكلەرنى چىقىرىپ تاشلاشقا توغرا كېلىشى مۇمكىن.
4. ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنى ئارقىلىق تەكشۈرۈش:ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنى يارىلانغان ئورۇننىڭ توقۇلما قۇرۇلمىسى ۋە قان ئېقىش ئەھۋالىنى باھالاشقا ياردەم بېرىدۇ.
داۋالاش ئۇسۇلى:
1. ئارام ئېلىش:يارىلانغان بىلەكنى تولۇق ئارام ئالدۇرۇپ، يەنىمۇ زەخىملىنىشتىن ساقلىنىش كېرەك.
2. سوغۇق ئۆتكۈزۈش:يارىلانغاندىن كېيىنكى تۇنجى 24 – 48 سائەت ئىچىدە، مۇز خالتىسى بىلەن سوغۇق ئۆتكۈزۈش ئىششىق ۋە ئاغرىقنى ئازايتىشقا ياردەم بېرىدۇ. ھەر قېتىم سوغۇق ئۆتكۈزۈش 15-20 مىنۇت داۋاملىشىدۇ، ھەر كۈنى 3-4 قېتىم تەكرارلىنىدۇ.
3. بېسىپ تېڭىش:ئېلاستىكىلىق بىنت بىلەن يارىلانغان ئورۇننى يېنىك تېڭىپ قويسا، ئىششىقنى ئازايتىشقا ياردىمى بولىدۇ. لېكىن قان ئايلىنىشقا تەسىر يېتىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن، بەك چىڭ بولۇپ كەتمەسلىككە دىققەت قىلىش كېرەك.
4. يۇقىرى كۆتۈرۈش:بىلەكنى يۈرەكنىڭ سەۋىيەسىدىن يۇقىرى كۆتۈرگەندە، ئىششىقنى ئازايتىشقا ياردىمى بولىدۇ.
5. رېتسېپسىز ئاغرىق توختىتىش دورىسى:مەسىلەن، برۇفېن ياكى ئاتسېتامىنوفېنول ئاغرىقنى پەسەيتىش ۋە ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسىنى يېنىكلىتىشكە ياردەم بېرىدۇ. لېكىن ئىشلىتىشتىن بۇرۇن دوختۇردىن مەسلىھەت سوراش كېرەك.
6. فىزىكىلىق داۋالاش:يارا ئېغىزى ساقايغاندىن كېيىن، فىزىكىلىق داۋالاش ئۇستىسى بىر قاتار ھەرىكەت ۋە سوزۇلۇشلارغا يېتەكچىلىك قىلىپ، بىلەكنىڭ ئىقتىدارى ۋە كۈچىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ياردەم بېرىدۇ.
7. ئوپېراتسىيە:ئېغىر دەرىجىدىكى سۆڭەك سۇنۇش ياكى يىرتىلىشنى ئوپېراتسىيە قىلىپ داۋالاشقا توغرا كېلىشى مۇمكىن.
ئومۇمەن، بىلەك ئۇرۇلغاندىن كېيىن ئىششىپ قېلىشنى كۆپ خىل سەۋەبلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن، شۇڭا مۇھىمى ۋاقتىدا داۋالاش ياردىمى ئىزدەپ توغرا دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش تەكلىپىگە ئېرىشىش كېرەك.
