سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى مېدىتسىنادا بىمارلارنىڭ بەدەن ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ياكى ساقلاشقا ياردەم بېرىدىغان كەسپىي بۆلۈم، بولۇپمۇ كېسەللىك، جاراھەت ياكى ئوپېراتسىيە سەۋەبىدىن ئىقتىدارى چەكلىمىگە ئۇچرىغاندا. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىنىڭ نىشانى بىمارنىڭ بەدەن ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپلا قالماستىن، يەنە تۇرمۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ، ئۇلارنى ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە مۇستەقىل ھالدا كۈندىلىك پائالىيەتلەرنى ئېلىپ بېرىش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىشنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئادەتتە كۆپ خىل پەنلەر ھەمكارلىقى ئارقىلىق، فىزىكىلىق داۋالاش دوختۇرى، مەشغۇلات ئارقىلىق داۋالاش ئۇستىسى ، دىئاگلوگ ئارقىلىق داۋالاش ئۇستىسى ۋە دوختۇر قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ۋە بۇ كوللىكتىپ ئەترەت بىلەن بىرلىكتە بىمارلارنى ئومۇميۈزلۈك داۋالاش پىلانى بىلەن تەمىنلەيدۇ.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئاستا خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنى داۋالاش، جاراھەت ۋە ئوپېراتسىيىدىن كېيىنكى ئەسلىگە كەلتۈرۈشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ، مەسىلەن، سەكتە، يىلىك زەخىملىنىش، ھەرىكەتتىن زەخىملىنىش قاتارلىقلار. بۇنىڭدىكى مەقسەت سىستېمىلىق فىزىكىلىق، بىلىش ۋە پىسخىكىلىق ئارىلىشىش ئارقىلىق، بىمارنىڭ ئىقتىدارىنى ئەڭ ياخشى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىشتىن ئىبارەت. بۇ سەۋەپلىك، كۆپىنچە رايونلاردا فىزىكىلىق داۋالاش، سۆڭەك كېسەللىكلىرى بۆلۈمى ۋەيا نېرۋا كېسەللىكلىرى بۆلۈمىنىڭ تارماق بۆلۈمى شەكلىدە ئېچىلىدۇ. كۆپىنچە دوختۇرخانىلاردا، « فىزىلىكىق داۋالاش ۋە ئەسلىگە كېلىش بۆلۈمى » نامىدا مەۋجۇت تۇرماقتا. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسى ياشانغانلار جەمئىيىتىنىڭ ئېھتىياجىنىڭ ئېشىشىغا ئەگىشىپ، داۋالاش سىستېمىسىنىڭ كەم بولسا بولمايدىغان بىر قىسمىغا ئايلاندى.
ئۇيغۇرچە ئىسمى: سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى، ئەسلىگە كېلىش بۆلۈمى
ئىنگىلىزچە ئىسمى: Rehabilitation department
تۈركچە ئىسمى: Rehabilitasyon bölümü
خەنزۇچە ئىسمى: 康复科
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىدە دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىكلەر
سەكتە ( Stroke ) : سەكتە بىر خىل مېڭە قان تومۇر كېسەللىكى بولۇپ، ئادەتتە چوڭ مېڭىدىكى قان ئېقىمىنىڭ توسۇلۇشى ياكى يېرىلىشىدىن كېلىپ چىقىدۇ. بىماردا يېرىم پالەچ بولۇش، گەپ – سۆزى توسالغۇغا ئۇچراش، يۇتۇش قىيىنلىشىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلۈشى مۇمكىن. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاشنىڭ مەقسىتى فىزىكىلىق داۋالاش ۋە تىل ئارقىلىق داۋالاش ئارقىلىق بىمارنىڭ ھەرىكەت ئىقتىدارى ۋە تىل ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىپ، نېرۋىنىڭ قايتا شەكىللىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈشتىن ئىبارەت.
يىلىك زەخمىلىنىش ( Spinal Cord Injury ) : يىلىكنىڭ زەخىملىنىشى قىسمەن ياكى پۈتۈنلەي پالەچ بولۇپ قېلىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، بىمارنىڭ ھەرىكەت ئىقتىدارى ۋە تۇرمۇش سۈپىتىگە ئېغىر تەسىر يەتكۈزىدۇ. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش ئاساسلىقى مۇسكۇللارنىڭ كۈچىنى كۈچەيتىش، كۈندىلىك تۇرمۇش ماھارىتىنى مەشىق قىلدۇرۇش ۋە ئەگەشمە كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، مەسىلەن، ياتاق يارىسى ياكى مۇسكۇل يىگىلەش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. نىشان بولسا بىمارنىڭ بەدەن ئىقتىدارىنى ئەڭ زور چەكتە ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىش.
سۇنۇقتىن كېيىنكى ئىقتىدارى توسالغۇغا ئۇچراش ( Post-Fracture Functional Impairment ) : سۆڭەك سۇنغاندىن كېيىنكى بىمارلار دائىم ئىقتىدارىنى يوقىتىش ياكى چەكلىمىگە ئۇچراشنى باشتىن كەچۈرىدۇ، بولۇپمۇ بوغۇم ياكى سۆڭەكنىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە بىر قەدەر ئۇزۇن ۋاقىت كېتىدىغان ئەھۋال ئاستىدا. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى فىزىكىلىق داۋالاش ۋە ھەرىكەت مەشىقى ئارقىلىق، بىمارنىڭ بوغۇملىرىنىڭ ھەرىكەتلىنىش دەرىجىسى ۋە مۇسكۇل كۈچىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىپ، ئىقتىدار توسالغۇسىنى ئازايتىدۇ.
بوغۇم ئالماشتۇرۇش ئوپېراتسىيىسىدىن كېيىن سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ( Post-Joint Replacement Rehabilitation ) : يانپاش بوغۇمى ياكى تىز بوغۇمىنى ئالماشتۇرۇش ئوپېراتسىيىسىدىن كېيىن، بىمار سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش ئارقىلىق بوغۇمنىڭ جانلىقلىقى ۋە مۇسكۇل كۈچىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش جەريانى فىزىكىلىق داۋالاش، ھەرىكەت مەشىقى ۋە مۇسكۇللارنى كۈچەيتىش، بىمارنىڭ مېڭىش ۋە نورمال ھەرىكەت ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
باشقا كېسەللىكلەر ۋە ئالامەتلەر…
قايسى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلگەندە سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىگە كۆۈنۈشى كېرەك؟
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئاساسلىقى كېسەللىك، ئوپېراتسىيە ياكى يارىلىنىشتىن كېيىن ئىقتىدارى تەسىرگە ئۇچرىغان كىشىلەرگە قارىتىلغان. دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىك ئالامەتلىرى پۇت – قول ماغدۇرسىزلىنىش، ھەرىكەت قىلىش قولايسىز بولۇش، بوغۇملار قېتىپ قېلىش، ئاغرىش، يۇتۇش قىيىنلىشىش، تىل توسالغۇسى ۋە بىلىش ئىقتىدارى تۆۋەنلەش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئەگەر بىر ئادەم سالامەتلىك ئەھۋالى سەۋەبىدىن كۈندىلىك پائالىيىتىنى مۇستەقىل تاماملىيالمىسا ياكى ئۇزاق مۇددەت ئورۇن تۇتۇپ يېتىپ قالغاندىن كېيىن ھەرىكەت ئىقتىدارىنى يوقاتسا، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى كەسپىي ياردەم بىلەن تەمىنلەيدۇ.
بەزى ئالاھىدە ئەھۋاللار، مەسىلەن، سەكتىدىن كېيىنكى ھەرىكەت ئىقتىدارىنى يوقىتىش، سۆڭەك سۇنغاندىن كېيىنكى پۇت – قول ئىقتىدارى توسقۇنلۇققا ئۇچراش، ئاستا خاراكتېرلىك ئاغرىق كەلتۈرۈپ چىقارغان تۇرمۇش سۈپىتى تۆۋەنلەش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىنىڭ ئاساسلىق داۋالاش ئوبيېكتىدۇر. بۇنىڭدىن باشقا، ئوپېراتسىيەدىن كېيىن ھەرىكەت ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ياردەم بېرىشكە تېگىشلىك بىمارلارمۇ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش ئارقىلىق ئەسلىگە كېلىش جەريانىنى تېزلەتسە بولىدۇ. ئومۇمىي جەھەتتىن ئېيتقاندا، نورمال ئىقتىدارغا تەسىر كۆرسىتىدىغان ياكى مۇستەقىللىقنى يوقىتىدىغان ھەرقانداق ئەھۋال سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىنىڭ ئارىلىشىشىغا مۇھتاج بولۇشى مۇمكىن.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئامبۇلاتورىيە مەسئۇلىيەتلىرى
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئامبولاتورىيەسىنىڭ مەسئۇلىيىتى ئاساسلىقى بىمارنىڭ ئىقتىدارىنىڭ توسالغۇغا ئۇچراش دەرىجىسىنى باھالاش ھەمدە خاسلاشقان سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانىنى تۈزۈشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. فىزىكىلىق داۋالاش ئۇستىسى، مەشغۇلات داۋالاش ئۇستىسى ۋە باشقا سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئەترىتى بىلەن ھەمكارلىشىش ئارقىلىق، ئامبولاتورىيە دوختۇرى بىمارنىڭ كېسەللىك ئەھۋالىغا ئاساسەن مۇۋاپىق داۋالاش لايىھەسى بىلەن تەمىنلەپ، بىمارنىڭ ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئامبۇلاتورىيەسى يەنە قەرەللىك ھالدا بىمارلارنىڭ داۋالاش ئەھۋالىنى ئىز قوغلاپ تەكشۈرۈشكە مەسئۇل بولىدۇ ھەمدە داۋالاش ئۈنۈمىگە ئاساسەن سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانىنى تەڭشەيدۇ.
ئامبولاتورىيە يەنە بىمارلارغا تەربىيە ۋە يېتەكچىلىك قىلىشقا مەسئۇل بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئۆزىنى باشقۇرۇش ۋە ئىقتىدارىنىڭ ناچارلىشىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۇسۇلىنى ئۆگىنىشىگە ياردەم بېرىدۇ. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئامبولاتورىيەسى دوختۇرلىرى ئادەتتە بىمارنىڭ كونكرېت ئەھۋالىغا ئاساسەن، ئائىلىدە داۋالاش لايىھەسىنى تەۋسىيە قىلىدۇ ياكى كەسپىي سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەركىزىگە يۆتكىلىپ، تېخىمۇ مەركەزلىك سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەشىقى ئېلىپ بارىدۇ. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ئامبولاتورىيەسى نۆۋەتتىكى داۋالاشقا كۆڭۈل بۆلۈپلا قالماي، يەنە قايتا قوزغىلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇزۇن مۇددەت ئىقتىدارىنى ئاسراشنى تەكىتلەيدۇ.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى تارىخى ۋە ئاساسچىلىرى
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسى مۇستەقىل مېدىتسىنا تارمىقى بولۇش سۈپىتى بىلەن،2 – دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن بارلىققا كەلگەن، ئەينى ۋاقىتتا نۇرغۇن مېيىپ ئەسكەرلەر سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش ئارقىلىق جەمئىيەتكە قايتىدىن سىڭىپ كىرىشكە مۇھتاج ئىدى. ھازىرقى زامان سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسىغا ئاساس سالغۇچىلارنىڭ بىرى خوۋارد راسك ( Howard A.Rusk ) بولۇپ ، ئۇ «سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسىنىڭ ئاتىسى» دەپ تەرىپلىنىدۇ. راسك 2 – دۇنيا ئۇرۇشى مەزگىلىدە يارىلانغان ئەسكەرلەرنى سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاپ، ئۇنىۋېرسال سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۇقۇمىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، بەدەن، پىسخىكا ۋە ئىجتىمائىي ئىقتىدارنىڭ ئومۇميۈزلۈك ئەسلىگە كېلىشىنى تەكىتلىگەن.
شۇنىڭدىن كېيىن، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسى تەدرىجىي تەرەققىي قىلىپ ھازىرقى زامان مېدىتسىناسىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمىغا ئايلاندى، بولۇپمۇ ياشانغانلار مېدىتسىناسى ۋە تەنھەرىكەت مېدىتسىناسىدا بارغانسېرى مۇھىم رول ئوينىماقتا.
20 – ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدا، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ، مەسىلەن، نېرۋىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە يالغان پۇت – قول تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىلىپ، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى بىمارلارنىڭ ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، تۇرمۇشىنى قايتا قۇرۇشىغا ياردەم بېرىش جەھەتتە كۆرۈنەرلىك نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈردى.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىدە دائىم ئېلىپ بېرىلىدىغان تەكشۈرۈش تۈرلىرى
ئىقتىدار باھالاش ( Functional Assessment ) : ئىقتىدارىنى باھالاش سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىنىڭ ئاساسىي تەكشۈرۈشى بولۇپ، بىمارنىڭ بەدەن ھەرىكەت ئىقتىدارى، بوغۇم ھەرىكەت دائىرىسى، مۇسكۇل كۈچى ۋە تەڭپۇڭلۇق ئىقتىدارىنى باھالاشقا ئىشلىتىلىدۇ. ئىقتىدارىنى باھالاش دوختۇرنىڭ بىمارنىڭ ئىقتىدارىنىڭ چەكلىمىگە ئۇچراش دەرىجىسىنى چۈشىنىشىگە ياردەم بېرىدۇ ھەمدە مۇناسىپ سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانىنى تۈزۈپ چىقىدۇ.
ئېلېكترومىئوگرامما ( Electromyography ،EMG ) : ئېلېكترومىئوگرامما نېرۋا ۋە مۇسكۇللارنىڭ ئىقتىدارىنى باھالاشقا ئىشلىتىلىدۇ، نېرۋا سىستېمىسى ياكى مۇسكۇل سىستېمىسىدىكى كېسەللىكلەرگە دىئاگنوز قويۇشقا ياردەم بېرىدۇ. دوختۇر مۇسكۇل ھەرىكەتلەنگەندىكى ئېلېكتىر سىگنالىنى خاتىرىلەش ئارقىلىق، نېرۋا ياكى مۇسكۇللارنىڭ زەخىملىنىشىنىڭ ئېغىرلىق دەرىجىسىگە ھۆكۈم قىلالايدۇ ھەم مۇناسىپ داۋالاش پىلانىنى تۈزۈپ چىقالايدۇ.
تەنھەرىكەت سىناقلىرى ( Exercise Testing ) : سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى دائىم ھەرىكەت تەجرىبىسى ئارقىلىق بىمارنىڭ يۈرەك، ئۆپكە ئىقتىدارى ۋە چىدامچانلىق سەۋىيىسىنى باھالايدۇ. ھەرىكەت تەجرىبىسى بىمارنىڭ ئالاھىدە سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەشىقى قىلىشقا ماس كېلىدىغان – كەلمەيدىغانلىقىنى بېكىتىشكە ياردەم بېرىدۇ ھەمدە سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش جەريانىدىكى مەركىزىي ئۆپكە ئىقتىدارىنىڭ ياخشىلىنىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىدۇ.
باشقا تەكشۈرۈشلەر…
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى كۆپ ئۇچرايدىغان داۋالاش ئۇسۇللىرى
فىزىكىلىق داۋالاش ( Physical Therapy ) : فىزىكىلىق داۋالاش سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىدە ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان داۋالاش ئۇسۇلى بولۇپ، ھەرىكەت قىلىش، قول بىلەن داۋالاش ۋە فىزىكىلىق فاكتورلۇق داۋالاش ( مەسىلەن، ئىسسىق ئۆتكۈزۈپ داۋالاش، سوغۇق ئۆتكۈزۈپ داۋالاش، ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنى قاتارلىقلار ) ئارقىلىق بىمارنىڭ بەدەن ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى مەقسەت قىلىدۇ. فىزىكىلىق داۋالاش سەكتىدىن كېيىنكى سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، سۆڭەك سۇنۇشنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، ھەرىكەتتىن زەخىملىنىشنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.
مەشغۇلات بىلەن داۋالاش ( Occupational Therapy ) : مەشغۇلات ئارقىلىق داۋالاش بىمارنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى ئىقتىدارىنىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە كۆڭۈل بۆلۈپ، ئۇلارنىڭ كىيىم كىيىش، تاماق يېيىش، مېڭىش قاتارلىق ئاساسىي تۇرمۇش ماھارەتلىرىنى قايتىدىن ئۆگىنىشىگە ياردەم بېرىدۇ. مەشغۇلات ئارقىلىق داۋالاش ئۇستىسى خاس پائالىيەتلەرنى لايىھەلەش ئارقىلىق، بىمارنىڭ مۇستەقىللىقىنى تەدرىجىي ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ.
تىل بىلەن داۋالاش ( Speech Therapy ) : تىل بىلەن داۋالاش نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكى ياكى ئوپېراتسىيەدىن كېيىن تىل، تىل ياكى يۇتۇش قىيىنلاشقان بىمارلارغا ياردەم بېرىشكە ئىشلىتىلىدۇ. داۋالىغۇچى مەخسۇس مەشىق قىلىش ئارقىلىق، بىمارنىڭ سۆزلەش ئىقتىدارىنى ياخشىلاپ، باشقىلار بىلەن پىكىر ئالماشتۇرۇش ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرىدۇ.
يۈرەك – ئۆپكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ( Cardiopulmonary Rehabilitation ) : يۈرەك، ئۆپكىنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئاساسلىقى يۈرەك كېسىلى ياكى ئۆپكە كېسىلى بىمارلىرىغا ئىشلىتىلىدۇ، ئۇلارنىڭ ھەرىكەت ۋە نەپەسلىنىش مەشىقى ئارقىلىق يۈرەك، ئۆپكىنىڭ ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ. يۈرەك، ئۆپكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانى ئادەتتە ئوكسىگېنلىق مەشىق، سۈمۈرۈش ماھارىتى ۋە ساغلاملىق تەربىيەسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، بۇنىڭدىكى مەقسەت بىمارنىڭ يۈرەك، ئۆپكىنىڭ چىدامچانلىقى ۋە تۇرمۇش سۈپىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشتىن ئىبارەت.
باشقا داۋالاشلار…
دۇنيادىكى داڭلىق سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى دوختۇرخانىلىرى
مايو شىپاخانىسى ( Mayo Clinic ،USA ) : مايو ئامبولاتورىيەسىنىڭ سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسى ئىلمى پۈتۈن دۇنياغا داڭلىق بولۇپ، كۆپ خىل پەنلەر ھەمكارلاشقان ئومۇميۈزلۈك سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش داۋالاش بىلەن تەمىنلەيدۇ، بۇ نېرۋىنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، يۈرەك – ئۆپكىنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە تەنھەرىكەت مېدىتسىناسى قاتارلىق ساھەلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. دوختۇرخانىنىڭ سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش داۋالاش لايىھىسى ئەڭ يېڭى تەتقىقات ۋە كلىنىكىلىق ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈلگەن.
سېدىر سايناي داۋالاش مەركىزى ( Cedars-Sinai Medical Center ،USA ) : بۇ دوختۇرخانا سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مېدىتسىناسى جەھەتتە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان داۋالاش تېخنىكىسىغا ئىگە، بولۇپمۇ نېرۋا سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، تەنھەرىكەت ئارقىلىق سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە ئوپېراتسىيەدىن كېيىن سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ساھەسىدە سېدىر سايناي پۈتۈن دۇنيادىكى بىمارلارنى ئىلغار سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەيدۇ.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش تەتقىقات يۇرتى ( Rehabilitation Institute of Chicago ،USA ) : سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش تەتقىقات يۇرتى يەر شارى بويىچە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش دوختۇرخانىلىرىنىڭ بىرى، ئۇ يېڭىلىق ياراتقان سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش لايىھەسى ۋە تەتقىقاتى بىلەن داڭلىق، بولۇپمۇ يىلىك زەخىملىنىش ۋە مېڭە زەخىملىنىشنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ساھەسىدە شۆھرەت قازانغان.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى ھەققىدە باشقا تونۇشتۇرۇلۇشلىرى
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى بىمارلارنىڭ بەدەن ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىپلا قالماي، يەنە پىسخىكىلىق سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە ئىجتىمائىي ئىقتىدارىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ئەھمىيەت بېرىدۇ. سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ داۋالاش جەريانىدا، بىمارنىڭ پىسخىكىلىق ھالىتى ۋە ئائىلىسىنىڭ قوللىشى سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈنۈمى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. شۇڭا، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمى دائىم پىسخىكىلىق داۋالاش دوختۇرى ۋە ئىجتىمائىي خىزمەتچىلەر بىلەن ھەمكارلىشىپ، بىمارلارنىڭ پىسخىكىلىق توسالغۇنى يېڭىشىگە ھەمدە جەمئىيەتكە قايتىدىن سىڭىشىگە ياردەم بېرىدۇ.
سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش بۆلۈمىنىڭ كەلگۈسى تەرەققىيات يۆنىلىشىنىڭ بىرى مەۋھۇم سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ( Virtual Rehabilitation ) بولۇپ، مەۋھۇم رېئاللىق تېخنىكىسى ۋە كومپيۇتېر قوشۇمچە ۋاسىتىسى ئارقىلىق بىمارلارنىڭ تېخىمۇ توغرا ۋە خاسلاشقان مەشىق قىلىشىغا ياردەم بېرىدۇ. مەۋھۇم سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش رېئال تۇرمۇشتىكى پائالىيەت مەنزىرىسىنى تەقلىد قىلىپ، بىمارنىڭ بىخەتەر مۇھىتتا ئىقتىدار مەشىقى ئېلىپ بېرىشىغا ياردەم بېرىدۇ.
ئۇنىڭدىن باشقا ، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ماشىنا ئادىمى ( Rehabilitation Robotics ) نىڭ ئىشلىتىلىشىمۇ سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ساھەسىدە تېز تەرەققىي قىلدى. مېخانىك بىلەك ۋە باشقا ئەقلىي ئىقتىدارلىق ئۈسكۈنىلەر ئارقىلىق، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ماشىنا ئادىمى بىمارلارنىڭ ئىنچىكە ھەرىكەت مەشىقىنى تاماملىشىغا ياردەم بېرىدۇ، بولۇپمۇ سەكتە ۋە يىلىك زەخىملىنىش بىمارنىڭ سالامەتلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش
