تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىشى تەم سەزگۈسىنى يوقىتىش كېسىلى ياكى تەم سەزگۈسىنىڭ ئاجىزلىشىشى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، بۇ بىمار تاماق يېگەندە يېمەكلىكنىڭ تەمىنى نورمال ھېس قىلالماسلىقنى كۆرسىتىدۇ. بۇ بەلكىم كۆپ خىل سەۋەبلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن، فىزىئولوگىيە، پاتولوگىيە ۋە دورا قاتارلىق ئامىللارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىش سەۋەبىنى چۈشىنىش توغرا دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش لايىھىسىنى تۈزۈشتە ئىنتايىن مۇھىم.
سەۋەبى:
1. فىزىيولوگىيەلىك سەۋەبلەر:مەسىلەن، ياشنىڭ چوڭىيىشى، چارچاش، ئاچلىق قاتارلىقلار، بۇ خىل ئەھۋالدىكى تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىشى ئادەتتە ۋاقىتلىق بولىدۇ.
2. دورا ئامىلى:بەزى دورىلار تەم سېزىمىنى يوقىتىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن، مەسىلەن، ئانتىبىئوتىك، خامۇشلۇققا قارشى دورىلار، يۇقىرى قان بېسىمغا قارشى دورىلار قاتارلىقلار.
3. ئېغىز بوشلۇقى كېسەللىكلىرى:چىش ئەتراپى كېسىلى، ئېغىز بوشلۇقى يۇقۇملىنىش، ئېغىز بوشلۇقى يارىسى قاتارلىق ئېغىز بوشلۇقى كېسەللىكلىرى تەم سەزگۈسىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.
4. نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكلىرى:مەسىلەن:پاركىنسون كېسىلى، مېڭە سەكتىسى، كۆپ قوزغىلىشچان قېتىشىش كېسىلى قاتارلىق نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكلىرى تەم سەزگۈسىنىڭ يەتكۈزۈلۈشىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.
5. ئىچكى ئاجراتما سىستېمىسى كېسەللىكلىرى:مەسىلەن:دىئابېت كېسىلى، قالقانسىمان بەز ئىقتىدارى چېكىنىش قاتارلىق ئىچكى ئاجراتما سىستېمىسى كېسەللىكلىرى تەم سەزگۈسىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.
6. ئوزۇقلۇق يېتىشمەسلىك:بەزى ۋىتامىنلار ( مەسىلەن، ۋىتامىن B12 ) كەمچىل بولسا، تەم سېزىمىنى يوقىتىشى مۇمكىن.
7. پىسخىكىلىق ئامىل:تەشۋىشلىنىش، خامۇشلۇق قاتارلىق پىسخىكىلىق ئامىللار تەم سەزگۈسىگە تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن.
8. باشقا سەۋەبلەر:مەسىلەن، بۇرۇن كاۋىكى ياللۇغى، زىيادە سەزگۈرلۈك بۇرۇن ياللۇغى قاتارلىق يۇقىرىقى نەپەس يولى كېسەللىكلىرى تەم سەزگۈسىگە تەسىر يەتكۈزۈشى مۇمكىن.
تەكشۈرۈش ۋە دىئاگنوز قويۇش ئۇسۇلى:
1. كېسەللىك تارىخىنى سوراش:بىمارنىڭ كېسەللىك تارىخى، دورا ئىشلىتىش تارىخى، جەمەت تارىخى قاتارلىقلارنى ئىگىلەپ، مۇمكىن بولغان سەۋەبلەرگە دەسلەپكى قەدەمدە ھۆكۈم قىلىشقا قولايلىق يارىتىش كېرەك.
2. بەدەن تەكشۈرۈش:ئېغىز بوشلۇقى، بۇرۇن بوشلۇقى، يۇتقۇنچاق قاتارلىق ئورۇنلارنى تەكشۈرۈپ، يەرلىك ئورۇندىكى كېسەللىك ئۆزگىرىشىنى چىقىرىپ تاشلاش.
3. لابوراتورىيىلىك تەكشۈرۈش:قان تەكشۈرۈش، سۈيدۈك تەكشۈرۈش، بىئوخىمىيىلىك تەكشۈرۈش قاتارلىقلار ئارقىلىق بىمارنىڭ ئىچكى ئاجراتما، ئوزۇقلىنىش ئەھۋالى قاتارلىقلارنى باھالايدۇ.
4. تەسۋىر ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش:مەسىلەن:X نۇرى ،CT ،MRI قاتارلىقلار ئارقىلىق بىمارنىڭ نېرۋا سىستېمىسىنىڭ ئەھۋالى باھالىنىدۇ.
5. تەم سەزگۈسىنى سىناش:بىمارغا قويۇقلۇقى ۋە تۈرى ئوخشاش بولمىغان ئېرىتمىلەرنى تېتىتىش ئارقىلىق تەم سەزگۈسىنىڭ ئىقتىدارى باھالىنىدۇ.
6. پۇراش سېزىمىنى سىناش:بىمارنىڭ پۇراش ئىقتىدارىنى باھالايدۇ، چۈنكى پۇراش سېزىمى بىلەن تەم سېزىمى زىچ مۇناسىۋەتلىك.
7. پىسخىكىلىق باھالاش:بىمارنىڭ پىسخىكىلىق ئەھۋالىنى باھالاپ، پىسخىكىلىق ئامىل كەلتۈرۈپ چىقارغان تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىشىنى چىقىرىپ تاشلاش.
داۋالاش ئۇسۇلى:
1. فىزىيولوگىيەلىك سەۋەب بولغان تەم سەزگۈسىنى يوقىتىشقا قارىتا، ئادەتتە ئالاھىدە داۋالاش ھاجەتسىز، تۇرمۇش ئادىتىنى تەڭشىسىلا ئەسلىگە كېلىدۇ.
2. دورا مەنبەلىك تەم سېزىمىنى يوقىتىشتا، دورىنى ئالماشتۇرۇش ياكى مىقدارىنى تەڭشەشنى ئويلىشىشقا بولىدۇ. دورا ئالماشتۇرۇشتىن بۇرۇن، چوقۇم دوختۇردىن مەسلىھەت سوراڭ.
3. ئېغىز بوشلۇقى كېسەللىكلىرى كەلتۈرۈپ چىقارغان تەم سەزگۈسىنى يوقىتىشقا قارىتا، ئېغىز بوشلۇقى كېسەللىكلىرىنى، مەسىلەن، چىش ئەتراپى كېسىلى، ئېغىز بوشلۇقى يۇقۇملىنىش قاتارلىقلارنى داۋالاشقا توغرا كېلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ياخشى بولغان ئېغىز بوشلۇقى تازىلىق ئادىتىنى ساقلاش كېرەك.
4. نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكلىرى كەلتۈرۈپ چىقارغان تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىشىغا قارىتا، نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكلىرىنى قاراتمىلىق ھالدا داۋالاشقا توغرا كېلىدۇ، مەسىلەن، دورا بىلەن داۋالاش، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەشىقى قاتارلىقلار.
5. ئىچكى ئاجراتما سىستېمىسى كېسەللىكلىرى كەلتۈرۈپ چىقارغان تەم سەزگۈسىنى يوقىتىشقا قارىتا، ھورمۇن سەۋىيەسىنى تەڭشەش، ئوزۇقلۇق تولۇقلاش قاتارلىق ئىچكى ئاجراتما سىستېمىسى كېسەللىكلىرىنى قاراتمىلىق ھالدا داۋالاش كېرەك.
6. پىسخىكىلىق ئامىل كەلتۈرۈپ چىقارغان تەم سەزگۈسىنىڭ يوقىلىشىغا قارىتا، پىسخىكىلىق مەسلىھەت بېرىش ۋە پىسخىكىلىق داۋالاش ئېلىپ بېرىش كېرەك، مەسىلەن، بىلىش ھەرىكىتىنى داۋالاش ئۇسۇلى، ئۆزىنى ئەركىن قويۇۋېتىش مەشىقى قاتارلىقلار.
قىسقىسى، تەم سېزىمىنى يوقىتىشنى داۋالاشتا كونكرېت سەۋەبلەرگە قارىتا ئۇنىۋېرسال داۋالاش ئېلىپ بېرىش كېرەك. داۋالاش جەريانىدا، بىمار ئاكتىپ روھىي ھالەتنى ساقلاپ، دوختۇرنىڭ داۋالاش تەكلىپىگە ماسلىشىپ، تەم سەزگۈسىنىڭ ئىقتىدارىنى بالدۇرراق ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك.
