ئادەم ھاياتىنىڭ 1 3 ئۈلۈشكە يېقىن بۆلىكى ئۇخلاش بىلەن ئۆتىدۇ، چۈنكى يېتەرلىك ئۇيقۇ ساغلاملىقنىڭ كاپالىتى، بىراق ئۇخلىغان چاغدىكى كىچىككىنە بىر ئادەتنىڭ قىلچە پايدىسى يوقلۇقىنى، بۇ ئادەتنىڭ چىراغنى ئۆچۈرمەي ئۇخلاش ئىكەنلىكىنى بىلىدىغانلار يوق بولسا كېرەك
ئامېرىكىلىق مۇتەخەسسىسلەر يېقىندا مۇنداق دېيىشتى:«ھۇجرىنىڭ چىرىغى يېنىق بولسا ھەمدە ئادەم قاراڭغۇدا ئۇخلىيالمىسا، ئۇنداقتا بۇ ئادەت ئادەمنى سەمرىتىۋېتىدۇ، قېنىدىكى ياغنى كۆپەيىتىۋېتىدۇ، ھەتتا قېنىپ ئۇخلاش مەقسىتىگە يەتكۈزمەيدۇ، بۇلارنىڭ ھەممىسى يۈرەكنىڭ ساغلاملىقىغا بىۋاستە زىيان سالىدىغان ئامىللار».
ئۇنداق بولسا جۇڭگولۇق دوختۇرلار بۇ ھەقتە نېمە دەيدۇ؟ دۆلىتىمىزدىكى دوختۇرلارنىڭ يەكۈنىدە مۇنداق قۇرلار بار: ئادەمنىڭ چوڭ مېڭىسىدە ئىچكى ئاجرالما ئاجرىتىدىغان بىر ئەزا بار، ئۇنىڭ ئىسمى مېڭە ئۈستى بېزى. ئۇنىڭ ئاساسلىق رولى ئادەمنىڭ بەدىنى ئۇيقۇ ھالىتىگە كىرگەندىن كېيىن، ئىنتايىن كۆپ مىقداردا مېلانىن ئىشلەپچىقىرىش. مېلانىن دېگەن بۇ نەرسە ئادەم بەدىنىدىكى سىمپاتىك نېرۋىلارنىڭ زىيادە جانلىنىشىنى تىزگىنلەپ، يۈرەكنىڭ خاتىرجەم ئارام ئېلىشىغا شارائىت ھازىرلايدۇ، شۇنداقلا راك ھۈجەيرىسىنى ئۆلتۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ.
مېڭە ئۈستى بېزىنىڭ ئەڭ چوڭ ئالاھىدىلىكى شۇكى، پەقەت كۆز نۇرنى كۆرسىلا، مېلانىن ئاجرىتىش خىزمىتىنى توختىتىدۇ، مېلانىنمۇ رولىنى جارى قىلدۇرمايدۇ. قاپاقنىڭ نۇرنى توسۇش رولى دېگەندەك تولۇق ئەمەس، شۇڭا چىراغ ياندۇرۇلسىلا كۆز يەنىلا بۇ نۇرنى سېزەلەيدۇ. شۇڭا چىراغنى ياندۇرۇپ ئۇخلاش مېلانىننىڭ ئاجرىلىشىنى توسقانغا باراۋەر، بۇنىڭ نەتىجىسى ئۇيقۇ سۈپىتىگە زىيان سېلىش بولىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بەدەننىڭ ئىممۇنىتېت كۈچى زىيادە تۆۋەنلەپ كېتىدۇ. بىراق چىراغنى ياندۇرۇپ ئۇخلاشنىڭ زىيىنى پەقەت بۇلا ئەمەس، بۇنى مۇنۇ نۇقتىلاردىن كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ:
ئۇيقۇ سۈپىتىنى تۆۋەنلىتىۋېتىدۇ: چىراغنى ياندۇرۇپ ئۇخلاش ئەمەلىيەتتە نۇر بېسىمى پەيدا قىلغانغا باراۋەر، بۇ بېسىم ئۇزاق داۋام قىلسا كەيپىيات مۇقىم بولمايدۇ، ئۇخلاش ۋاقتى قىسقىراپ، قېنىپ ئۇخلاشتىن سۆز ئاچقىلى بولمايدۇ.
كۆرۈش قۇۋۋىتىگە زىيان سالىدۇ: چىراغنى ياندۇرۇپ ئۇخلاش يىراقنى كۆرەلمەسلىك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ھەسسىلەپ كۈچەيتىدۇ، بولۇپمۇ بالىلارنىڭ كۆز تور پەردىسىنى جانلاندۇرىدىغان سىستېمىنىڭ قوزغىلىشىغا توسالغۇ بولۇپ، كۆرۈش تور پەردىسىگە زىيان سالىدۇ. چىراغ نۇرى قانچە كۈچلۈك بولسا، بۇ زىيان شۇنچە ئېغىر بولىدۇ.
بالىلارنىڭ بويى ئۆسمەيدۇ: بالىلار ئۇخلاۋاتقان چاغدا بەدەن ئۆسۈش ھورمۇنى ئاجرىتىدۇ، چىراغ يانغان ھامان بۇ خىل ھورمۇن ئاجرىلىشتىن توختايدۇ، بۇنىڭ بىلەن بالىلارنىڭ بويىمۇ ئۆسۈشتىن توختايدۇ.
ئاخىرىدا ئەسكەرتىشكە تېگىشلىك نۇقتا شۇكى، بىز دەۋاتقان چىراغ ئادەتتە ياندۇرىدىغان چىراغ بولۇپلا قالماستىن، بەلكى ئاشۇ ئىنتايىن ئاجىز يانىدىغان چىراغلارنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، يەنى كارىۋات بېشى چىرىغى دېگەندەك، يەنە سافادا تېلېۋىزورنى ئۆچۈرمەيلا ئۇخلاپ قالغاننىڭ زىيىنى تېخىمۇ ئېغىر بولىدۇ. بۇنداق نۇر ئاستىدا ئۇخلاش ساغلاملىققا زىيان سالغان بىلەن باراۋەر.