تۆرەلمەشۇناسلىق

تۆرەلمەشۇناسلىق

ئۇيغۇرچە باشقا ئاتىلىشلىرى: ئىمبرىئولوگىيە, ئېمبرىئولوگىيە

Embryology

胚胎学

Embriyoloji

ئادەم تۇغۇلۇشتىن بۇرۇنقى 40 ھەپتىلىك تۆرەلمە ۋاقتىدىكى پەيدا بولۇش، تەرەققىي قىلىشنى تەتقىق قىلىدىغان بىر پەن.  بۇ پەندە ئاساسلىقى تۆۋەندىكى مەزمونلارنى تەتقىق قىلىدۇ

ئېمبرىئولوگىيە ھايۋانات، ئۆسۈملۈكلەر ۋە ئادەم بەدىنىدىكى تۆرەلمىلەرنىڭ شەكىللىنىشى ۋە يېتىلىش جەريانىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن. ئۇ كۆپىيىش ھۈجەيرىلىرىنىڭ پەيدا بولۇشى، ئۇرۇقلىنىشى، تۆرەلمىنىڭ تەرەققىياتى ۋە ئۇنىڭ ئانا تېنى بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى، شۇنداقلا تۇغما غەيرىيلىكنىڭ پەيدا بولۇش سەۋەبى قاتارلىق مۇھىم مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان نۇرغۇن ساھەدىكى بىلىملەرنى ئۆزىگە مۇجەسسەملىگەن. بىئولوگىيە ۋە مېدىتسىنا ساھەسىدە، تۆرەلمىشۇناسلىق ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ.

1. ئاساسىي ئۇقۇم
ئېمبرىئولوگىيە ئاساسلىقى ھايۋانات، ئۆسۈملۈكلەر ۋە ئادەم بەدىنىدىكى ھاياتلىقنىڭ پەيدا بولۇشى ۋە دەسلەپكى يېتىلىش باسقۇچىنى تەتقىق قىلىدۇ. ئۇ ئۇرۇقلانغان تۇخۇمدىن باشلاپ تۆرەلمە شەكىللەنگەنگە قەدەر، ھەتتا يېڭى يەككە تەن پەيدا بولغانغا قەدەر بولغان بارلىق جەرياننى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

2. تەتقىقات مەزمۇنى
كۆپىيىش ھۈجەيرىسى:بۇ تارماق كۆپىيىش ھۈجەيرىسى ( ئۇرۇق ۋە تۇخۇم ) نىڭ پەيدا بولۇش ۋە يېتىلىش جەريانىنى مۇھاكىمە قىلىدۇ.
ئۇرۇقلىنىش:ئۇرۇق بىلەن تۇخۇمنىڭ قانداق بىرىكىپ ئۇرۇقلانغان تۇخۇمنى ھاسىل قىلىش جەريانىنى تەتقىق قىلىدۇ.
تۆرەلمىنىڭ يېتىلىشى:ئۇرۇقلانغان تۇخۇمنىڭ قانداق بۆلۈنۈشى، بۆلۈنۈشى ھەمدە ئەڭ ئاخىرىدا بىر مۇكەممەل كۆپ ھۈجەيرىلىك تۆرەلمە شەكىللىنىش جەريانىغا چېتىلىدۇ.
تۆرەلمە بىلەن ئانا تېنىنىڭ مۇناسىۋىتى:تۆرەلمىنىڭ ئانا تېنىدە ئوزۇقلۇققا قانداق ئېرىشىشى ھەمدە ئىككىسى ئوتتۇرىسىدىكى ئۆزئارا تەسىر ئۈستىدە مۇھاكىمە ئېلىپ بېرىلىدۇ.
تۇغما غەيرىيلىك:بەزى تۇغما غەيرىيلىكنىڭ پەيدا بولۇش سەۋەبى ۋە ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى تەتقىق قىلىدۇ.

3. باسقۇچ ئالاھىدىلىكى
ئۇرۇقلانغان تۇخۇمدىن خالتىلىق تۆرەلمە مەزگىلىگىچە:ئۇرۇقلانغان تۇخۇم كۆپ قېتىم بۆلۈنۈش ئارقىلىق، كۆپ ھۈجەيرىدىن تەركىب تاپقان شارسىمان شەكىلنى، يەنى خالتىلىق تۆرەلمىنى شەكىللەندۈرىدۇ.
خالتىلىق تۆرەلمىدىن ئىپتىدائىي ئۈچەي تۆرەلمە مەزگىلىگىچە:خالتىلىق تۆرەلمە داۋاملىق يېتىلىپ، ئىپتىدائىي ئۈچەي تۆرەلمىسىنى شەكىللەندۈرىدۇ، بۇ ۋاقىتتا ئۈچ تۆرەلمە قەۋىتىنىڭ قۇرۇلمىسى پەيدا بولۇشقا باشلايدۇ.
بەدەن بوغۇمى مەزگىلى:بۇ باسقۇچتا، سىرتقى، ئوتتۇرا، ئىچكى ئۈچ تۆرەلمە قەۋىتىنىڭ ئۆزگىرىشىنى كۆرگىلى بولىدۇ، مەسىلەن، نېرۋا نەيچىسىنىڭ شەكىللىنىشى قاتارلىقلار.

4. ئەمەلىي قوللىنىش
مېدىتسىنا ساھەسى:كىلىنىكىلىق داۋالاشتا، تۆرەلمىشۇناسلىق بىلىملىرى بىر قاتار مۇناسىۋەتلىك كېسەللىكلەرگە دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.
بىئو پەن – تېخنىكىسى:بىئو تېخنىكا ساھەسىدە، تۆرەلمىشۇناسلىق تەتقىقاتى كلون تېخنىكىسى، غول ھۈجەيرە تەتقىقاتى قاتارلىق ئالدىنقى قاتاردىكى پەنلەرنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشكە پايدىلىق.
كۆپىيىش ساغلاملىقى:تۆرەلمە ئىلمىنى چۈشىنىش كىشىلەرنىڭ تۇغۇت ساغلاملىقىنى تېخىمۇ ياخشى تونۇشىغا، تۇغما كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە باشقۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ.

5. تەتقىقات ئۇسۇلى
كۆزىتىش ئۇسۇلى:مىكروسكوپ ئارقىلىق تۆرەلمىنىڭ ئوخشاش بولمىغان باسقۇچتىكى شەكىل ئۆزگىرىشىنى كۆزىتىمىز.
تەجرىبە ئۇسۇلى:تەجرىبە ۋاسىتىسى ئارقىلىق تۆرەلمىنىڭ يېتىلىش جەريانىدىكى ئىرسىيەت ئامىلى ۋە مۇھىت ئامىلى تەتقىق قىلىنىدۇ.
مودېل تەقلىدى:كومپيۇتېردا تەقلىد قىلىش تېخنىكىسىدىن پايدىلىنىپ تۆرەلمىنىڭ يېتىلىش جەريانىنى تەقلىد قىلىپ، ئۇنىڭ ئىچكى مېخانىزمىنى ئېچىپ بېرىش.

6. پەنلەرنى گىرەلەشتۈرۈش
ئېمبرىئولوگىيە بىلەن مولېكۇلا بىئولوگىيىسى، ئىرسىيەتشۇناسلىق، بىئوخىمىيە قاتارلىق نۇرغۇن پەنلەر گىرەلىشىپ، ھاياتلىق ئىلمى ئۈستىدە چوڭقۇر ئىزدىنىشنى ئورتاق ئىلگىرى سۈرىدۇ.

7. كەلگۈسىگە نەزەر
پەن – تېخنىكىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ، تۆرەلمىشۇناسلىق سۈنئىي كۆپىيىش تېخنىكىسى، تۆرەلمە غول ھۈجەيرىسى تەتقىقاتى قاتارلىق جەھەتلەردە تېخىمۇ زور رول ئوينايدۇ.

يۇقىرىقىلارنى يىغىنچاقلىغاندا، تۆرەلمىشۇناسلىق ئۇنىۋېرساللىقى كۈچلۈك، ئىشلىتىلىشى كەڭ پەن بولۇش سۈپىتى بىلەن، كىشىلەرنىڭ ھاياتلىقنىڭ پەيدا بولۇشى ۋە تەرەققىيات قانۇنىيىتىگە بولغان چۈشەنچىسىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇپلا قالماي، يەنە مېدىتسىنا، بىئوتېخنىكا قاتارلىق ساھەلەردە مۇھىم رولىنى جارى قىلدۇرماقتا. مۇناسىۋەتلىك تەتقىقات ۋە خىزمەت بىلەن شۇغۇللىنىشقا ئىرادە باغلىغان كىشىلەر ئۈچۈن ئېيتقاندا، تۆرەلمىشۇناسلىقنىڭ ئاساسىي بىلىملىرى ۋە ئەڭ يېڭى ئىلگىرىلەشلىرىنى چوڭقۇر چۈشىنىش ئىنتايىن زۆرۈر.