گېرمانىي Ge ئېلېمېنتى – خىمىيە ئېلېمېنتلار جەدۋىلىنىڭ 32 نومۇرلۇق يېرىدە ئورۇن ئالماقتا بولۇپ، بۇ بەتتە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى تاپالايسىز.
گېرمانىي ( Germanium ،خىمىيەلىك بەلگىسى Ge ) بىر خىل خىمىيەلىك ئېلېمېنت بولۇپ ،ياخشى يېرىم ئۆتكۈزگۈچ خۇسۇسىيىتىگە ئىگە. ئۇنىڭ تەپسىلىي تونۇشتۇرۇلۇشى تۆۋەندىكىچە:
فىزىكىلىق خۇسۇسىيىتى:گېرمانىي بىر خىل كۈلرەڭ ئاق رەڭلىك مېتال بولۇپ، پارقىراق ۋە بەلگىلىك قاتتىقلىققا ئىگە. ئۇنىڭ ئېرىش نۇقتىسى 937.4 ℃، قايناش نۇقتىسى 2830 ℃، زىچلىقى تەخمىنەن 5.35 g/cm، قاتتىقلىقى 6 دىن 6.5 كىچە.
خىمىيەلىك خۇسۇسىيىتى:خىمىيەدە گېرمانىي سۇ، تۇز كىسلاتاسى ۋە سۇيۇق ئىشقار ئېرىتمىسىدە ئېرىمەيدۇ، لېكىن پادىشاھ ھارىقى، قويۇق نىترات كىسلاتاسى ياكى سۇلفات كىسلاتاسىدا ئېرىيدۇ. ئۇ ئىككى ياقلىمىلىق ئالاھىدىلىككە ئىگە، شۇڭا ئېرىگەن ئىشقار، پېروكسىد، ئىشقارلىق مېتال نىترات كىسلاتا تۇزلىرى ياكى كاربوناتلاردا ئېرىيدۇ. يۇقىرى تېمپېراتۇرىدا گېرمانىي ئوكسىگېن بىلەن بىرىكىپ گېرمانىي دىئوكسىد ( GeO2 ) ھاسىل قىلىدۇ ھەمدە 1000 سېلسىيە گىرادۇستىن ئېشىپ كەتكەندە ھىدروگېن بىلەن رېئاكسىيەلىشىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، گېرمانىي ئۇۋاقلىرى خلور ياكى برومدا كۆيىدۇ.
ئىشلىتىلىشى:گېرمانىي ئاساسلىقى يېرىم ئۆتكۈزگۈچ سانائىتىدە ئىشلىتىلىدۇ. ئۈچ ۋالېنتلىق ئېلېمېنتلار، مەسىلەن، ئىندىي، گاللىي، بورلارنى يۇقىرى ساپلىقتىكى گېرمانىي ئىچىگە ئارىلاشتۇرۇش ئارقىلىق P تىپلىق گېرمانىي يېرىم ئۆتكۈزگۈچكە ئېرىشكىلى بولىدۇ؛ بەش ۋالېنتلىق ئېلېمېنتلار، مەسىلەن، سۈرمە، ئارسېن، فوسفور قاتارلىقلارنى ئارىلاشتۇرۇش ئارقىلىق N تىپلىق گېرمانىي يېرىم ئۆتكۈزگۈچكە ئېرىشكىلى بولىدۇ. بۇ يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ماتېرىياللار ئېلېكترونلۇق زاپچاسلاردا كەڭ قوللىنىلىدۇ، مەسىلەن، كرىستال لامپا ۋە توپلاشتۇرۇلغان توك يولى. گېرمانىي يېرىم ئۆتكۈزگۈچتىن باشقا يەنە ئىنفرا قىزىل نۇرلۇق ئوپتىكىلىق ماتېرىيال، نازۇك ئەسۋاب ۋە كاتالىزاتور قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردىمۇ ئىشلىتىلىدۇ.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، گېرمانىي بىر خىل مۇھىم يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ئېلېمېنت بولۇپ، ئۇ ھازىرقى زامان ئېلېكترون تېخنىكىسى ۋە خەۋەرلىشىش ئۈسكۈنىلىرىدە ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ. گېرمانىي ئۆزگىچە فىزىكىلىق ۋە خىمىيەلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە بولغاچقا، نۇرغۇن ساھەلەردە باشقىلار ئورنىنى باسالمايدىغان دەرىجىدە ئىشلىتىلىدۇ.
گېرمانىي ( Ge ) تىببىي ساھەسىدە ئىشلىتىلىشى
گېرمانىي ( Ge ) مېدىتسىنا ساھەسىدە يوشۇرۇن ئىشلىتىلىش ئىستىقبالىغا ئىگە ،بولۇپمۇ بىئومېدىتسىنا ماتېرىياللىرى ۋە بەزى داۋالاش تېخنىكىلىرىدا. كونكرېت تۆۋەندىكىچە:
يېرىم ئۆتكۈزگۈچلۈك ماتېرىياللارنىڭ ئىشلىتىلىشى:گېرمانىي ئۆزىنىڭ يېرىم ئۆتكۈزگۈچلۈك خۇسۇسىيىتى ياخشى بولغاچقا، داۋالاش ئېلېكترونلۇق ئۈسكۈنىلىرىدە رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ. مەسىلەن، ئۇ يۇقىرى چاستوتىلىق توكنىڭ دولقۇن تاسقىغۇچىسى ۋە ئۆزگىرىشچان توكنىڭ توك توغرىلىغۇچىسىنى ياساشقا ئىشلىتىلىدۇ، بۇ ئۈسكۈنىلەر داۋالاش ساھەسىدە ھەر خىل داۋالاش ئەسۋابلىرى ۋە كۆزىتىش ئۈسكۈنىلىرىگە ئىشلىتىلىدۇ.
ئىنفرا قىزىل نۇر ئوپتىكىسىنىڭ قوللىنىلىشى:گېرمانىي ناھايىتى ياخشى ئىنفرا قىزىل نۇر ئۆتكۈزۈشچانلىققا ئىگە، بۇ ئۇنىڭ ئىنفرا قىزىل نۇر ئوپتىكىسىدا مۇھىم قوللىنىلىشىنى، جۈملىدىن ئىنفرا قىزىل نۇرلۇق تەسۋىر ھاسىل قىلىش تېخنىكىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. تېببىي دىئاگنوزدا، ئىنفىرا قىزىل نۇرلۇق تەسۋىر ھاسىل قىلىش دوختۇرلارنىڭ ئادەم بەدىنىدىكى توقۇلمىلارنىڭ ئىسسىقلىق خەرىتىسىنى كۆزىتىشىگە ياردەم بېرىپ، ياللۇغ ياكى باشقا بىنورمال ئەھۋاللارنى پەرقلەندۈرەلەيدۇ.
ئوپتىك تالالىق خەۋەرلىشىشنىڭ قوللىنىلىشى:گېرمانىي ئارىلاشتۇرۇلغان ئوپتىك تالا كۆپ خىل ئېسىل ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە، مەسىلەن، چوڭ سىغىملىق، تۆۋەن نۇر زىيىنى، تۆۋەن دىسپېرسىيە قاتارلىقلار، ئۇلار ئوپتىكىلىق خەۋەرلىشىش تورىنىڭ ئاساسىي گەۋدىسى. داۋالاش ساھەسىدە، بۇ خىل ئوپتىك تالانى ئېنىقلىق دەرىجىسى يۇقىرى بولغان ئىچكى بوشلۇق ئەينىكى ۋە باشقا داۋالاش ئۈسكۈنىلىرىگە ئىشلىتىپ، دىياگنوز قويۇش ۋە داۋالاشنىڭ توغرىلىقىنى يۇقىرى كۆتۈرگىلى بولىدۇ.
خىمىيەلىك كاتالىزاتورنىڭ ئىشلىتىلىشى:گېرمانىي بىرىكمىسىنى خىمىيەلىك رېئاكسىيەدە كاتالىزاتور قىلىشقا بولىدۇ، بۇ دورىلارنى بىرىكتۈرۈش ۋە بەزى داۋالاش، تەكشۈرۈشلەردە مۇھىم رول ئوينىشى مۇمكىن.
گېرمانىي گەرچە مېدىتسىنا ساھەسىدە تەدرىجىي ئىشلىتىلىۋاتقان بولسىمۇ، لېكىن نۆۋەتتە ئۇنىڭ بىئولوگىيىلىك ئېففېكتى ۋە مېخانىزمىغا بولغان چۈشەنچىسى يەنىلا چەكلىك. شۇڭا، كەلگۈسىدىكى تەتقىقاتلار گېرمانىينىڭ كېسەللىكلەرنى داۋالاشتىكى ئىقتىدارى ۋە تەسىر قىلىش مېخانىزمىغا تېخىمۇ سىستېمىلىق باھا بېرىشكە موھتاج.
ئومۇمەن ئېيتقاندا، گېرمانىي بىر خىل ماتېرىيال بولۇش سۈپىتى بىلەن مېدىتسىنا ساھەسىدە تەدرىجىي قېزىلماقتا، بولۇپمۇ بىئومېدىتسىنا ماتېرىياللىرى ۋە داۋالاش تېخنىكىسى جەھەتتە. تەتقىقاتنىڭ چوڭقۇرلىشىشىغا ئەگىشىپ گېرمانىي مېدىتسىنا ساھەسىدە تېخىمۇ كۆپ ئىشلىتىلىش يوشۇرۇن كۈچىنى نامايان قىلىشى مۇمكىن.
