پەرقلەندۈرۈپ بوياش
鉴别染色法
Differential stains
پەرقلەندۈرۈپ بوياش ئوخشاش بولمىغان تىپتىكى باكتېرىيەلەرنى پەرقلەندۈرۈشتە ئىشلىتىلىدىغان سېلىشتۇرۇپ بوياش ئۇسۇلىدۇر.
پەرقلەندۈرۈپ بوياش ئادەتتە مىكرو بىئولوگىيەدە، ئالاھىدە خىمىيەلىك رېئاكتىۋ ۋە بوياش تېخنىكىسىدىن پايدىلىنىپ، باكتېرىيە ھۈجەيرىسىدىكى بەزى قۇرۇلما ياكى تەركىبلەرنى ئالاھىدە رەڭگە بوياپ، باكتېرىيە تۈرىنى كۆزىتىش ۋە پەرقلەندۈرۈشكە قولايلىق يارىتىشنى كۆرسىتىدۇ. تۆۋەندىكىسى دائىم كۆرۈلىدىغان پەرقلەندۈرۈپ بوياش ئۇسۇللىرى:
1. گرام بويىقى:بۇ ئەڭ كۆپ قوللىنىلىدىغان پەرقلەندۈرۈپ بوياش ئۇسۇللىرىنىڭ بىرى بولۇپ، دەسلەپكى بوياش، ۋاسىتىلىك بوياش، رەڭسىزلەندۈرۈش ۋە قايتا بوياش قاتارلىق تۆت باسقۇچ ئارقىلىق، باكتېرىيەلەر گرام مۇسبەت باكتېرىيەسى ( Gram – positive ) ۋە گرام مەنپىي باكتېرىيەسى ( Gram – negative ) دەپ ئايرىلىدۇ. گرام مۇسبەت باكتېرىيە رەڭسىزلەندۈرۈش جەريانىدا كرىستال بىنەپشە رەڭگىنى ساقلاپ قېلىپ، سۆسۈن رەڭگە كىرىدۇ؛ گرام مەنپىي باكتېرىيە بولسا رەڭگىنى يوقىتىپ، ئەڭ ئاخىرىدا قايتا بوياش دورىسى تەرىپىدىن قىزىل رەڭگە بويىلىدۇ.
2. كىسلاتاغا قارشى بوياش:ئاچىماق تاياقچە باكتېرىيە قاتارلىق كىسلاتاغا قارشى باكتېرىيەلەرنى تەكشۈرۈشكە ئىشلىتىلىدۇ. بۇ خىل باكتېرىيەلەرنىڭ ھۈجەيرە دىۋارىدا ماي ماددىسى بىرقەدەر كۆپ بولۇپ، ئاسانلىقچە رەڭ بەرمەيدۇ، ئەمما رەڭ بېرىلگەن ھامان كىسلاتالىق رەڭسىزلەندۈرگۈچى دورىلار رەڭسىزلەندۈرەلمەيدۇ، شۇڭا كىسلاتاغا قارشى باكتېرىيەلەر بويىغاندىن كېيىن قىزىل رەڭگە كىرىدۇ، كۆك رەڭلىك ئارقا كۆرۈنۈش ئاستىدا قىزىل رەڭلىك لېنتىسىمان باكتېرىيەلەرنى كۆزەتكىلى بولىدۇ.
3. سپورا بوياش ئۇسۇلى:بەزى باكتېرىيەلەر سپورا ھاسىل قىلالايدۇ، بۇ سپورىلار ئادەتتىكى بوياش سۇيۇقلۇقىغا تاقابىل تۇرالايدۇ. ئىسپورا بوياش ئۇسۇلى ئىسپورا بىلەن زەمبۇرۇغ تېنىنى ئوخشاش بولمىغان رەڭدە كۆرسىتىپ، كۆزىتىشكە قولايلىق يارىتىدۇ.
4. قامچا تۈكنى بوياش ئۇسۇلى:باكتېرىيەنىڭ قامچا تۈكىنىڭ قۇرۇلمىسىنى كۆزىتىشكە ئىشلىتىلىدۇ، چۈنكى قامچا تۈك ناھايىتى ئىنچىكە ھەم ئادەتتىكى ئۇسۇل بىلەن كۆزىتىش تەس.
پەرقلەندۈرۈپ بوياش بىئولوگىيە تەتقىقاتى، تېببىي دىئاگنوز قويۇش ۋە مۇھىت كۆزىتىش قاتارلىق ساھەلەردە كەڭ قوللىنىلىدۇ، ئۇ ئالىملارنىڭ باكتېرىيەنىڭ ئالاھىدىلىكىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنىشىگە ياردەم بېرىدۇ ھەمدە كېسەلگە دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشنى مۇھىم ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەيدۇ.
