قول بوغۇمىنىڭ ئالقان تەرەپ ئاناتومىيەلىك كۆرۈنۈشى

قول بوغۇمى، ئادەم بەدىنىدىكى ئەڭ مۇرەككەپ ۋە ھەرىكەتچان بوغۇملارنىڭ بىرى بولۇپ، بىزنىڭ كۈندىلىك ھاياتىمىزدىكى نۇرغۇن ھەرىكەتلەرنى ئىجرا قىلىشىمىزغا ياردەم بېرىدۇ. ئۇ بىلەك سۆڭەكلىرى (رادىئوس ۋە ئۇلنا) بىلەن بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنى تۇتاشتۇرۇپ، قولنىڭ ئېگىلىش، يېيىلىش، ياندىن ھەرىكەت قىلىش قاتارلىق كۆپ خىل ھەرىكەتلىرىنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ. بۇ بوغۇم سۆڭەك، باغلام (تارىمۇش) ۋە مۇسكۇل پەيلىرىنىڭ ماس ھەرىكىتى ئارقىلىق قولنىڭ كۈچ، چاققانلىق ۋە جانلىقلىقىنى تەمىنلەيدۇ.

بۇ ماقالىدە، قول بوغۇمىنىڭ ئالقان تەرەپتىكى مۇھىم قۇرۇلمىلىرىنى تەپسىلىي تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمىز. بولۇپمۇ، رەسىمدە كۆرسىتىلگەن ھەربىر ئەزانىڭ ئۇيغۇرچە، ئىنگلىزچە ۋە خەنزۇچە ئاتىلىشلىرى بىلەن بىرلىكتە، ئۇلارنىڭ ۋەزىپىلىرى ۋە ئاناتومىيىلىك ئەھمىيىتىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىمىز. بۇ، تېببىي ساھەدىكى ئوقۇغۇچىلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئادەتتىكى كىشىلەرنىڭ قول بوغۇمى قۇرۇلمىسىنى تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشىنىشىگە ياردەم بېرىشنى مەقسەت قىلىدۇ.

رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەىلمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى

قول بوغۇمى ئالقان تەرەپتىن كۆزۈتۈش (Wrist Joint, palmar view / 手关节掌面观)
بۇ، قول بوغۇمىنىڭ ئالقان تەرەپتىن كۆرۈنۈشىنى كۆرسىتىدىغان ئاناتومىيىلىك رەسىم بولۇپ، قولنىڭ ئېگىلىش ھەرىكىتىگە قاتنىشىدىغان مۇسكۇل پەيلىرى، سۆڭەكلەر ۋە باغلاملارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. قول بوغۇمى بىلەك بىلەن قولنى تۇتاشتۇرۇپ، ئۇنىڭ ھەرىكەتچانلىقىنى ۋە فۇنكسىيەسىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ. ئۇ ئىنچىكە ھەرىكەتلەرنى ئىجرا قىلىشتا ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ.

بارماق پۈككۈچى چوڭقۇر مۇسكۇل پېيى (Deep Flexor Tendon of Finger / 指深屈肌腱)
بۇ پەي قول بارماقلىرىنىڭ ئىچكى بوغۇملىرىنى ئېگىشكە مەسئۇل بولۇپ، قولنىڭ تۇتۇش ۋە تۇماقلاش ھەرىكەتلىرىدە ئاساسلىق رول ئوينايدۇ. ئۇ ئالقاننىڭ چوڭقۇر قىسمىدىن ئۆتۈپ، ھەربىر بارماقنىڭ ئەڭ ئۈستۈنكى سۆڭىكىگە تۇتىشىدۇ.

قول بارماق پەينىڭ تالالىق غىلاپى (Fibrous Sheath of Finger Tendon / 手指腱纤维鞘)
بۇ غىلاپ بارماق پەيلىرىنى قورشاپ تۇرۇپ، ئۇلارنىڭ سۆڭەككە يېقىن تۇرىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ ۋە ھەرىكەت جەريانىدا سۈركىلىشنى ئازايتىدۇ. ئۇ پەينىڭ بىمالال سىيرىلىشىنى تەمىنلەيدىغان، قوغدىغۇچى رولىنى ئوينايدۇ.

بارماق پۈككۈچى يۈزەكى مۇسكۇل پەيى (Superficial Flexor Tendon of Finger / 指浅屈肌腱)
بۇ پەي بارماقلارنىڭ ئوتتۇرا بوغۇملىرىنى ئېگىشكە مەسئۇل بولۇپ، چوڭقۇر پۈككۈچى پەينىڭ ئۈستىدە ياتىدۇ. ئۇ قولنىڭ تۇتۇش ۋە بوشراق ھەرىكەتلەردە مۇھىم رول ئوينايدۇ.

بىلەيزۈك – ئالقان ئالقان تەرەپ تارىمۇشى (Palmar Carpal Ligament / 腕掌掌侧韧带)
بۇ تارىمۇش بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنى ئالقان سۆڭەكلىرىگە تۇتاشتۇرۇپ، قول بوغۇمىنىڭ ئالقان تەرەپتىكى مۇقىملىقىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ قولنىڭ ئېگىلىش ھەرىكەتلىرىدە قوللاپ-قۇۋۋەتلەش رولىنى ئوينايدۇ.

بىلەيزۈك نۇرسىمان تارىمۇشى (Radiate Carpal Ligament / 腕辐状韧带)
بۇ تارىمۇش بىلەيزۈك سۆڭەكلىرى ئارىسىدا نۇرسىمان ھالەتتە تارقىلىپ، بوغۇمنىڭ مۇقىملىقىنى ئاشۇرىدۇ. ئۇ ئوخشىمىغان بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنى بىر-بىرىگە باغلاپ تۇرىدۇ.

يان بىلەك – بىلەيزۈك ئالقان تەرەپ تارىمۇشى (Radiocarpal Palmar Ligament / 桡腕掌侧韧带)
بۇ تارىمۇش يان بىلەك سۆڭىكىنى بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىگە تۇتاشتۇرۇپ، قول بوغۇمىنىڭ ئالدى تەرەپتىكى مۇقىملىقىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ. ئۇ قولنىڭ ئېگىلىش ۋە باشقا ھەرىكەتلىرىدە كۈچنى تارقىتىشقا ياردەم بېرىدۇ.

بىلەيزۈك يان بىلەك تەرەپ قوشۇمچە تارىمۇشى (Ulnar Collateral Ligament of Wrist / 腕尺侧副韧带)
بۇ تارىمۇش بىلەك سۆڭىكى بىلەن بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنى تۇتاشتۇرۇپ، قول بوغۇمىنىڭ يان تەرەپ مۇقىملىقىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ قول بوغۇمىنىڭ يانغا ئېگىلىشىنى چەكلەپ، زەخىملىنىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

ئايسىمان سۆڭەك (Lunate Bone / 月骨)
ئايسىمان سۆڭەك بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنىڭ ئوتتۇرا قىسمىغا جايلاشقان بولۇپ، شەكلى ئايغا ئوخشايدۇ. ئۇ قول بوغۇمىنىڭ ھەرىكىتىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ ۋە دائىم زەخىملىنىشقا ئۇچرايدىغان سۆڭەكلەرنىڭ بىرى.

يان بىلەك سۆڭىكى (Radius / 桡骨)
يان بىلەك سۆڭىكى بىلەكنىڭ تاشقى تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، قول بوغۇمىنىڭ ئاساسلىق سۆڭەكلىرىنىڭ بىرىدۇر. ئۇ قول بوغۇمى بىلەن بىۋاسىتە ئۇلىنىپ، قولنىڭ ھەرىكىتىنى باشقۇرىدۇ.

ئالقان سۆڭەك چوڭقۇر كۆندىلەڭ تارامۇشى (Deep Transverse Metacarpal Ligament / 掌骨深横韧带)
بۇ تارىمۇش ئالقان سۆڭەكلىرىنىڭ باش قىسمىنى بىر-بىرىگە تۇتاشتۇرۇپ، بارماقلارنىڭ بىرلىكتە ھەرىكەت قىلىشىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ ئالقاننىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاپ، بارماقلارنىڭ ئېگىلىشىگە ياردەم بېرىدۇ.

ئالقان سۆڭەكلىرى ئارىلىقىدىكى تارىمۇش (Interosseous Metacarpal Ligament / 掌骨间韧带)
بۇ تارىمۇش ئالقان سۆڭەكلىرى ئوتتۇرىسىغا جايلاشقان بولۇپ، ئۇلارنى بىر-بىرىگە باغلاپ، ئالقاننىڭ مۇقىملىقىنى ئاشۇرىدۇ. ئۇ قولنىڭ كۈچ بىلەن تۇتۇش ھەرىكەتلىرىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ.

باشسىمان سۆڭەك (Capitate Bone / 头状骨)
باشسىمان سۆڭەك بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنىڭ ئەڭ چوڭى بولۇپ، ئوتتۇرا قىسمىغا جايلاشقان. ئۇ قول بوغۇمىنىڭ ھەرىكەت ئوقىنى شەكىللەندۈرۈپ، ئۇنىڭ ھەرىكەتچانلىقىغا ھەسسە قوشىدۇ.

ئىلمەك سۆڭەك (Hamate Bone / 钩骨)
ئىلمەك سۆڭەك بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنىڭ ئىچكى تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، ئۆزىگە خاس ئىلمەك شەكىللىك ئۆسۈكى بار. بۇ ئۆسۈك بىلەيزۈك سۆڭەك تونېلنىڭ(*ئېرىقىنىڭ) شەكىللىنىشىگە قاتنىشىدۇ ۋە بەزى مۇسكۇللارغا تۇتىشىدۇ.

پۇرچاق – ئىلمەك تارىمۇشى (Pisohamate Ligament / 豆钩韧带)
بۇ تارىمۇش پۇرچاقسىمان سۆڭەك بىلەن ئىلمەك سۆڭەكنى تۇتاشتۇرۇپ، بۇ ئىككى سۆڭەكنىڭ مۇقىملىقىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ ئالقاننىڭ ئىچكى قىسمىدىكى قۇرۇلمىلارنى قوللاپ تۇرىدۇ.

پۇرچاق – ئالقان تارىمۇشى (Pisometacarpal Ligament / 豆掌韧带)
بۇ تارىمۇش پۇرچاقسىمان سۆڭەك بىلەن بەشىنچى ئالقان سۆڭىكىنى تۇتاشتۇرۇپ، بىلەيزۈك بوغۇمىنىڭ مۇقىملىقىنى ئاشۇرىدۇ. ئۇ قولنىڭ ئالقان تەرەپتىكى كۈچىنى تارقىتىشقا ياردەم بېرىدۇ.

پۇرچاقسىمان سۆڭەك (Pisiform Bone / 豌豆骨)
پۇرچاقسىمان سۆڭەك بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنىڭ ئەڭ كىچىكى بولۇپ، پۇرچاققا ئوخشايدۇ ۋە بىلەك سۆڭىكى تەرەپكە جايلاشقان. ئۇ بىلەك قىسمى مۇسكۇلىنىڭ پەيى ئىچىگە ئورۇنلاشقان بولۇپ، كۈچنى يەتكۈزۈش ۋە مۇسكۇلنىڭ كۈچىنى ئاشۇرۇش رولىنى ئوينايدۇ.

بىلەيزۈك بىلەك تەرەپ قوشۇمچە تارىمۇشى (Ulnar Collateral Ligament of Wrist / 腕尺侧副韧带)
بۇ تارىمۇش بىلەك سۆڭىكىنى بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىگە تۇتاشتۇرۇپ، قول بوغۇمىنىڭ ئىچكى يان تەرەپ مۇقىملىقىنى تەمىنلەيدۇ. ئۇ قولنىڭ يانغا ئېگىلىش ھەرىكىتىنى چەكلەيدۇ.

بىلەك سۆڭىكى (Ulna / 尺骨)
بىلەك سۆڭىكى بىلەكنىڭ ئىچكى تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، يان بىلەك سۆڭىكى بىلەن بىرلىكتە بىلەكنى تەشكىل قىلىدۇ. ئۇ قول بوغۇمىغا بىۋاسىتە قاتناشمىسىمۇ، ئۇنىڭ ھەرىكىتىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ.

قول بوغۇمىنىڭ فىزىئولوگىيىلىك رولى

قول بوغۇمى ئادەم بەدىنىدىكى ئەڭ جانلىق ۋە مۇرەككەپ بوغۇملارنىڭ بىرى بولۇپ، كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى نۇرغۇن ھەرىكەتلەرنى ئىجرا قىلىشتا ھالقىلىق رول ئوينايدۇ. ئۇنىڭ قۇرۇلمىسى سۆڭەك، باغلام (تارىمۇش) ۋە مۇسكۇل پەيلىرىدىن تەشكىل تاپقان بولۇپ، ھەر بىر زاپچاس قولنىڭ بىر پۈتۈن ھەرىكەتچانلىقى ۋە كۈچىنى تەمىنلەيدۇ.

• سۆڭەكلەر: قول بوغۇمى سەككىز دانە بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىدىن تەشكىل تاپقان بولۇپ، ئۇلار يان بىلەك سۆڭىكى ۋە بىلەك سۆڭىكى بىلەن تۇتىشىدۇ. بۇ سۆڭەكلەرنىڭ ئۆز-ئارا ماسلىشىشى قولنىڭ ئېگىلىش، يېيىلىش، ياندىن ھەرىكەت قىلىش ۋە ئايلاندۇرۇش قاتارلىق ھەرىكەتلىرىنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ. باشسىمان سۆڭەك بىلەيزۈكنىڭ مەركىزىدە بولۇپ، ئايسىمان، ئىلمەك ۋە پۇرچاقسىمان سۆڭەكلەر بىلەن بىرلىكتە ھەرىكەتنىڭ مۇقىملىقىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.
• مۇسكۇل پەيلىرى: قول بوغۇمىنىڭ ھەرىكىتى ئۈچۈن نۇرغۇن مۇسكۇل پەيلىرى مۇھىم رول ئوينايدۇ. مەسىلەن، بارماق پۈككۈچى چوڭقۇر ۋە يۈزەكى مۇسكۇل پەيلىرى بارماقلارنى ئېگىشكە مەسئۇل بولسا، باشقا پەيلەر قول بوغۇمىنى ئېگىش ۋە يېيىش ھەرىكەتلىرىنى كونترول قىلىدۇ. بۇ پەيلەرنىڭ تالالىق غىلاپلىرى ئۇلارنىڭ ئاستا-ئاستا سىيرىلىپ، زەخىملىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ياردەم بېرىدۇ.
• باغلاملار (تارىمۇشلار): باغلاملار سۆڭەكلەرنى بىر-بىرىگە تۇتاشتۇرۇپ، بوغۇمنىڭ مۇقىملىقىنى تەمىنلەيدۇ. بىلەيزۈك – ئالقان ئالقان تەرەپ تارىمۇشى، بىلەيزۈك نۇرسىمان تارىمۇشى ۋە يان بىلەك – بىلەيزۈك ئالقان تەرەپ تارىمۇشى قاتارلىقلار قول بوغۇمىنىڭ ئالدى تەرەپ مۇقىملىقىنى ساقلايدۇ. يان بىلەك تەرەپ قوشۇمچە تارىمۇشلىرى بولسا بوغۇمنىڭ يان تەرەپتىكى ھەرىكەتلىرىنى چەكلەپ، ئۇنى زەخىملىنىشتىن ساقلايدۇ. ئالقان سۆڭەك چوڭقۇر كۆندىلەڭ تارامۇشى ۋە ئالقان سۆڭەكلىرى ئارىلىقىدىكى تارىمۇشلار ئالقان سۆڭەكلىرىنى بىرلىككە كەلتۈرۈپ، بارماقلارنىڭ ماس ھەرىكەت قىلىشىغا ياردەم بېرىدۇ.

قول بوغۇمىنىڭ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسىنى چۈشىنىش، ئۇنىڭ فۇنكسىيەسىنى ۋە كېسەللىكلىرىنى چۈشىنىش ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. مەسىلەن، بىلەيزۈك سۆڭەكلىرى تونىلى(*ئېرىقى) ئۇنىۋېرسال كېسەللىكى، بىلەيزۈك سۆڭەكلىرىنىڭ سۇنۇشى ياكى باغلاملارنىڭ يېرىلىشى قاتارلىق كېسەللىكلەر قول بوغۇمى فۇنكسىيەسىگە كۆرسىتىدىغان تەسىرىنى چۈشىنىش ئۈچۈن، بۇ قۇرۇلمىلارنى چوڭقۇر بىلىش لازىم. تېببىي جەھەتتىن ئېيتقاندا، قول بوغۇمىنىڭ مۇشۇنداق مۇرەككەپ ۋە ئىنچىكە قۇرۇلمىسى بىزنىڭ قولىمىزنىڭ ھەر خىل ھەرىكەتلىرىنى بىمالال ئىجرا قىلالايدىغانلىقىمىزغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.