يۈرەكنىڭ مۇكەممەل تۈزۈلۈشى ۋە قان تومۇرلىرى سىستېمىسى

كىرىش سۆز

يۈرەك، ئىنسان بەدىنىدىكى ئەڭ مۇھىم ئەزالارنىڭ بىرى بولۇپ، ئۇ ئۈزلۈكسىز پومپىلاش ئارقىلىق قاننى پۈتۈن بەدەن سىستېمىسىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بۇ جەريان ئارقىلىق بەدەندىكى ھۈجەيرىلەرنىڭ ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇققا بولغان ئېھتىياجى قاندۇرۇلىدۇ، شۇنداقلا ماددا ئالماشتۇرۇش نەتىجىسىدە ھاسىل بولغان كېرەكسىزلەرنىڭ بەدەندىن چىقىرىلىشغا ياردەم بېرىدۇ. يۈرەكنىڭ مۇكەممەل تۈزۈلۈشى ۋە ئۇنىڭ بىلەن مۇناسىۋەتلىك قان تومۇرلارنىڭ سىستېمىلىق يۈرۈشۈشى ھاياتلىق پائالىيەتلىرىنىڭ نورمال داۋاملىشىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

بۇ ماقالىدە، بىز يۈرەكنىڭ سىرتقى شەكلى ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك ئاساسلىق قان تومۇرلارنى ئالدى ۋە ئارقا كۆرۈنۈشتىن تەپسىلىي تونۇشتۇرىمىز. رەسىمدە كۆرسىتىلگەن ھەربىر قىسىمنىڭ ئۇيغۇرچە، ئىنگلىزچە ۋە خەنزۇچە ناملىرى بىلەن بىللە، ئۇلارنىڭ فۇنكسىيەسى ۋە ئەھمىيىتى قىسقىچە بايان قىلىنىدۇ. بۇ ئارقىلىق ئوقۇرمەنلەرنىڭ يۈرەك ۋە قان ئايلىنىش سىستېمىسى ھەققىدىكى چۈشەنچىسىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشنى مەقسەت قىلىمىز.

يۈرەك ۋە قان تومۇرلىرىنىڭ تەپسىلىي تونۇشتۇرۇشى

1. ئائورتا يايى (Aortic Arch, 主动脉弓)
   ئائورتا يايى يۈرەكتىن چىققان ئەڭ چوڭ ئارتېرىيە بولغان ئائورتانىڭ يۇقىرىغا كۆتۈرۈلۈپ ئاندىن كەينىگە پۈكۈلگەن قىسمىدۇر. ئۇ بەدەننىڭ يۇقىرى قىسمىغا (باش، بويۇن، قوللارغا) قان يەتكۈزۈپ بېرىدىغان ئۈچ چوڭ شاخنى تارىتىدۇ. بۇ قىسىم يۈرەكتىن چىققان ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى پۈتۈن بەدەنگە تارقىتىشنىڭ ئاساسلىق تومۇرى بولۇپ، ئۇنىڭ ساغلاملىقى ئومۇمىي قان ئايلىنىش سىستېمىسى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. ئۇ ئوڭ يۈرەك دالانچىسىدىن چىقىپ، كېيىن كۆكرەك ۋە قورساققا قاراپ تۈز تارتىلىدۇ.

2. ئارتېرىيە تارىمۇشى (Arterial Ligament, 动脉韧带)
   ئارتېرىيە تارىمۇشى ئۆپكە ئارتېرىيەسى بىلەن ئائورتا يايىنى تۇتاشتۇرىدىغان تالا توقۇلمىسىدۇر. بۇ قۇرۇلما تۇغۇتتىن بۇرۇنقى بالىلاردىكى ئارتېرىيە قانىلىنىڭ قالدۇقى بولۇپ، تۇغۇلغاندىن كېيىن تاقىلىپ، تارىمۇشقا ئايلىنىدۇ. ئۇنىڭ فۇنكسىيەسى يوقاپ كەتكەن بولسىمۇ، ئاناتومىيىلىك بەلگە سۈپىتىدە مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.

3. ئۆپكە ئارتېرىيە غولى (Pulmonary Artery Trunk, 肺动脉干)
   ئۆپكە ئارتېرىيە غولى ئوڭ يۈرەك قېرىنچىسىدىن چىقىپ، تۆۋەن ئوكسىگېنلىق قاننى ئۆپكىگە يەتكۈزۈپ بېرىدىغان چوڭ تومۇر. ئۇ ئىككى چوڭ شاخقا (ئوڭ ۋە سول ئۆپكە ئارتېرىيەسىگە) بۆلۈنۈپ، قاننى ئوكسىگېن ئېلىش ئۈچۈن ئۆپكە پارېنخېمىسىغا （ئۆپكە نېپىز پوستلۇق توقۇلمىسىغا lung parenchyma ） يەتكۈزىدۇ.

4. يۈرەك سول قۇلىقى (Left Atrial Appendage, 左心耳)
   يۈرەك سول قۇلىقى سول دالانچىنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان كىچىك، مۇسكۇللۇق خالتىسىمان قۇرۇلما. ئۇ سول دالانچىنىڭ بىر قىسمى بولۇپ، قاننى ساقلاش ۋە سول دالانچىنىڭ بېسىمىنى تەڭشەشكە ياردەم بېرىشى مۇمكىن. ئەمما ئۇنىڭ ئىچىدە قان ئۇيۇشۇپ قېلىش خەۋپى بار.

5. سول دالانچە شېخى (Left Atrial Branch, 左心房支)
   سول دالانچە شېخى سول تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، سول دالانچىغا قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بۇ شاخچە سول دالانچىنىڭ قان بىلەن تەمىنلىنىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

6. ئارتېرىيە كونۇس شېخى (Conus Artery Branch, 动脉圆锥支)
   ئارتېرىيە كونۇس شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، ئۆپكە ئارتېرىيەسىنىڭ غولىنىڭ ئەتراپىدىكى كونۇسقا ئوخشاش مۇسكۇل قىسمىغا قان بېرىدۇ.

7. ئايلانما شېخى (Circumflex Branch, 旋支)
   ئايلانما شېخى سول تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر چوڭ شاخى بولۇپ، يۈرەكنىڭ كەينى ۋە سول يان تەرىپىگە سوزۇلۇپ، سول دالانچە ۋە سول قېرىنچىنىڭ بىر قىسمىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

8. قىيپاش بۇلۇڭ شېخى (Diagonal Branch, 斜角支)
   قىيپاش بۇلۇڭ شېخى سول ئالدى چۆكۈش ئارتېرىيەسىنىڭ شاخلىرى بولۇپ، سول قېرىنچىنىڭ ئالدى يۈزىگە قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

9. قېرىنچە ئارىلىق پاسىل شېخى (Interventricular Septal Branch, 室间隔支)
   قېرىنچە ئارىلىق پاسىل شېخى سول ئالدى چۆكۈش ئارتېرىيەسى ۋە ئارقا چۆكۈش ئارتېرىيەسىنىڭ شاخلىرى بولۇپ، ئوڭ ۋە سول قېرىنچىنى ئايرىپ تۇرىدىغان قېرىنچە ئارىلىق پاسىلغا قان يەتكۈزىدۇ.

10. ئالدى قېرىنچە ئارىلىق شېخى (Anterior Interventricular Branch, 前室间支)
    ئالدى قېرىنچە ئارىلىق شېخى (LAD ئارتېرىيەسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) سول تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر چوڭ شاخى بولۇپ، يۈرەكنىڭ ئالدى تەرىپىدىكى قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقچىدە يۈرۈپ، سول ۋە ئوڭ قېرىنچىنىڭ ئالدى يۈزىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

11. يۈرەك چوڭ ۋېناسى (Great Cardiac Vein, 心大静脉)
    يۈرەك چوڭ ۋېناسى يۈرەكنىڭ ئالدى تەرىپىدىكى قاننى يىغىپ، تاجىسىمان كاۋاكقا ئېقىتىدىغان چوڭراق ۋېنا. ئۇ سول قېرىنچە ۋە سول دالانچىدىن ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىدۇ.

12. سول گىرۋىك شېخى (Left Marginal Branch, 左缘支)
    سول گىرۋىك شېخى ئايلانما شېخىنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، سول قېرىنچىنىڭ سول يان گىرۋىكىگە قان بېرىدۇ.

13. يۈرەك سول قېرىنچىسى (Left Ventricle, 左心室)
    يۈرەك سول قېرىنچىسى يۈرەكنىڭ ئەڭ چوڭ ۋە ئەڭ كۈچلۈك توقۇلما بوشلۇقى بولۇپ، ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى ئائورتا ئارقىلىق پۈتۈن بەدەنگە پومپىلايدۇ. ئۇنىڭ قېلىن مۇسكۇل تاملىرى يۇقىرى بېسىمنى ھاسىل قىلىش ئىقتىدارىغا ئىگە.

14. يۈرەك ئۇچى (Apex of Heart, 心尖)
    يۈرەك ئۇچى يۈرەكنىڭ ئەڭ تۆۋەن، سول تەرەپكە مايىل جايلاشقان نۇقتىسى. ئۇ ئاساسلىقى سول قېرىنچە تەرىپىدىن ھاسىل قىلىنىدۇ ۋە يۈرەك سوقۇشىنى ئاڭلاشتا مۇھىم ئورۇنغا ئىگە.

15. سول قېرىنچە ئالدى شېخى (Left Ventricular Anterior Branch, 左室前支)
    سول قېرىنچە ئالدى شېخى ئالدى قېرىنچە ئارىلىق شېخىنىڭ شاخلىرى بولۇپ، سول قېرىنچىنىڭ ئالدى يۈزىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

16. يۇقىرىقى كاۋاك ۋېناسى (Superior Vena Cava, 上腔静脉)
    يۇقىرىقى كاۋاك ۋېناسى بەدەننىڭ يۇقىرى قىسمىدىكى (باش، بويۇن، قوللار ۋە كۆكرەك) ئوكسىگېنسىز قاننى ئوڭ دالانچىغا ئېلىپ كېلىدىغان چوڭ ۋېنا.

17. ئائورتىنىڭ يۇقىرىلىغۇچى قىسمى (Ascending Aorta, 主动脉升部)
    ئائورتىنىڭ يۇقىرىلىغۇچى قىسمى سول قېرىنچىدىن چىققان ئائورتانىڭ تۇنجى قىسمى بولۇپ، يۇقىرىغا كۆتۈرۈلىدۇ ۋە ئاندىن ئائورتا يايىغا تۇتىشىدۇ. تاجىسىمان ئارتېرىيەلەر بۇ قىسىمدىن تارىلىدۇ.

18. كاۋاك دالانچە تۈگۈنى شېخى (Sinoatrial Nodal Branch, 窦房结支)
    كاۋاك دالانچە تۈگۈنى شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيە ياكى ئايلانما شېخىنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، يۈرەكنىڭ تەبىئىي رېتىمىنى بەلگىلەيدىغان كاۋاك دالانچە تۈگۈنىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

19. يۈرەك ئوڭ قۇلىقى (Right Atrial Appendage, 右心耳)
    يۈرەك ئوڭ قۇلىقى ئوڭ دالانچىنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان كىچىك خالتىسىمان قۇرۇلما بولۇپ، ئوڭ دالانچىنىڭ بىر قىسمىدۇر. ئۇ ئوڭ دالانچىنىڭ بېسىمىنى تەڭشەشكە ياردەم بېرىشى مۇمكىن.

20. ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيە (Right Coronary Artery, 右冠状动脉)
    ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيە ئائورتىنىڭ يۇقىرىلىغۇچى قىسمىدىن تارىلىپ، يۈرەكنىڭ ئوڭ تەرىپى ۋە كەينىگە سوزۇلۇپ، ئوڭ دالانچە، ئوڭ قېرىنچە، قېرىنچە ئارىلىق پاسىلنىڭ بىر قىسمى ۋە يۈرەكنىڭ ئۆتكۈزۈش سىستېمىسىنىڭ مۇھىم قىسىملىرىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

21. ئوڭ قېرىنچە ئالدى شېخى (Right Ventricular Anterior Branch, 右室前支)
    ئوڭ قېرىنچە ئالدى شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ شاخلىرى بولۇپ، ئوڭ قېرىنچىنىڭ ئالدى يۈزىگە قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

22. ئوڭ دالانچە شېخى (Right Atrial Branch, 右房支)
    ئوڭ دالانچە شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، ئوڭ دالانچىغا قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

23. ئوڭ گىرۋىك شېخى (Right Marginal Branch, 右缘支)
    ئوڭ گىرۋىك شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، ئوڭ قېرىنچىنىڭ ئوڭ يان گىرۋىكىگە قان بېرىدۇ.

24. يۈرەك ئوڭ قېرىنچىسى (Right Ventricle, 右心室)
    يۈرەك ئوڭ قېرىنچىسى يۈرەكنىڭ يەنە بىر بوشلۇقى بولۇپ، تۆۋەن ئوكسىگېنلىق قاننى ئۆپكە ئارتېرىيەسى ئارقىلىق ئۆپكىگە پومپىلايدۇ. ئۇنىڭ مۇسكۇل تاملىرى سول قېرىنچىغا قارىغاندا نىسبەتەن نېپىز.

25. ئالدى قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقچىسى (Anterior Interventricular Groove, 前室间沟)
    ئالدى قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقچىسى يۈرەكنىڭ ئالدى يۈزىدىكى ئوڭ ۋە سول قېرىنچىنى ئايرىپ تۇرىدىغان ئېرىقچە. بۇ ئېرىقچىدە ئالدى قېرىنچە ئارىلىق ئارتېرىيەسى ۋە چوڭ يۈرەك ۋېناسى يۈرىدۇ.

26. ئوڭ ئۆپكە ئارتېرىيەسى (Right Pulmonary Artery, 右肺动脉)
    ئوڭ ئۆپكە ئارتېرىيەسى ئۆپكە ئارتېرىيە غولىنىڭ ئوڭ تەرەپتىكى شاخى بولۇپ، ئوڭ ئۆپكىگە ئوكسىگېنسىز قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

27. يۈرەك سول دالانچىسى (Left Atrium, 左心房)
    يۈرەك سول دالانچىسى يۈرەكنىڭ يۇقىرى سول قىسمىدىكى بوشلۇق بولۇپ، ئۆپكىدىن ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى قوبۇل قىلىپ، سول قېرىنچىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

28. ئوڭ ئۆپكە ۋېناسى (Right Pulmonary Vein, 右肺静脉)
    ئوڭ ئۆپكە ۋېناسى ئوڭ ئۆپكىدىن ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى يۈرەك سول دالانچىسىغا ئېلىپ كېلىدىغان ۋېنا. ئادەتتە ئىككى دانە ئوڭ ئۆپكە ۋېناسى بولىدۇ.

29. يۈرەك ئوڭ دالانچىسى (Right Atrium, 右心房)
    يۈرەك ئوڭ دالانچىسى يۈرەكنىڭ يۇقىرى ئوڭ قىسمىدىكى بوشلۇق بولۇپ، بەدەننىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن (يۇقىرىقى ۋە تۆۋەنكى كاۋاك ۋېنا ئارقىلىق) ئوكسىگېنسىز قاننى قوبۇل قىلىپ، ئوڭ قېرىنچىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

30. تاجىسىمان كاۋاك (Coronary Sinus, 冠状窦)
    تاجىسىمان كاۋاك يۈرەك مۇسكۇلىدىن ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىپ، ئوڭ دالانچىغا ئېقىتىدىغان چوڭ ۋېنا. ئۇ يۈرەك چوڭ ۋېناسى، يۈرەك ئوتتۇرا ۋېناسى ۋە يۈرەك كىچىك ۋېناسى قاتارلىقلارنىڭ يىغىلىش ئورنى.

31. تۆۋەنكى كاۋاك ۋېناسى (Inferior Vena Cava, 下腔静脉)
    تۆۋەنكى كاۋاك ۋېناسى بەدەننىڭ تۆۋەنكى قىسمىدىكى (ئەزالار، پۇتلار ۋە قورساق) ئوكسىگېنسىز قاننى ئوڭ دالانچىغا ئېلىپ كېلىدىغان چوڭ ۋېنا.

32. يۈرەك كىچىك ۋېناسى (Small Cardiac Vein, 心小静脉)
    يۈرەك كىچىك ۋېناسى يۈرەكنىڭ ئوڭ تەرىپىدىكى قاننى يىغىپ، تاجىسىمان كاۋاكقا ياكى بىۋاسىتە ئوڭ دالانچىغا ئېقىتىدىغان ۋېنا.

33. يۈرەك ئوتتۇرا ۋېناسى (Middle Cardiac Vein, 心中静脉)
    يۈرەك ئوتتۇرا ۋېناسى يۈرەكنىڭ ئارقا تەرىپىدىكى ئارقا قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقچىدە يۈرۈپ، بۇ يەردىكى قاننى تاجىسىمان كاۋاكقا ئېلىپ بېرىدۇ.

34. ئارقا قېرىنچە ئارىلىق شېخى (Posterior Interventricular Branch, 后室间支)
    ئارقا قېرىنچە ئارىلىق شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ بىر شاخى بولۇپ (بەزىدە سول تاجىسىمان ئارتېرىيەدىنمۇ تارىلىدۇ)، يۈرەكنىڭ ئارقا تەرىپىدىكى قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقچىدە يۈرۈپ، قېرىنچە ئارىلىق پاسىلنىڭ ئارقا قىسمىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

35. ئوڭ قېرىنچە ئارقا شېخى (Right Ventricular Posterior Branch, 右室后支)
    ئوڭ قېرىنچە ئارقا شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيەنىڭ شاخلىرى بولۇپ، ئوڭ قېرىنچىنىڭ ئارقا يۈزىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

36. ئائورتا (Aorta, 主动脉)
    ئائورتا بەدەندىكى ئەڭ چوڭ ئارتېرىيە بولۇپ، يۈرەك سول قېرىنچىسىدىن چىقىپ، ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى پۈتۈن بەدەنگە تارقىتىدۇ.

37. سول ئۆپكە ئارتېرىيەسى (Left Pulmonary Artery, 左肺动脉)
    سول ئۆپكە ئارتېرىيەسى ئۆپكە ئارتېرىيە غولىنىڭ سول تەرەپتىكى شاخى بولۇپ، سول ئۆپكىگە ئوكسىگېنسىز قان يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

38. سول ئۆپكە ۋېناسى (Left Pulmonary Vein, 左肺静脉)
    سول ئۆپكە ۋېناسى سول ئۆپكىدىن ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى يۈرەك سول دالانچىسىغا ئېلىپ كېلىدىغان ۋېنا. ئادەتتە ئىككى دانە سول ئۆپكە ۋېناسى بولىدۇ.

39. سول دالانچە قىيپاش ۋېناسى (Left Atrial Oblique Vein, 左房斜静脉)
    سول دالانچە قىيپاش ۋېناسى يۈرەكنىڭ ئارقا يۈزىگە جايلاشقان بولۇپ، سول دالانچىدىن قاننى يىغىپ تاجىسىمان كاۋاكقا (Coronary sinus) ئېقىتىدۇ.

40. تاجىسىمان ئېرىقچە (Coronary Groove, 冠状沟)
    تاجىسىمان ئېرىقچە يۈرەكنىڭ سىرتقى يۈزىدىكى دالانچە بىلەن قېرىنچىنى ئايرىپ تۇرىدىغان ئېرىقچە. بۇ ئېرىقچىدە تاجىسىمان ئارتېرىيەلەر ۋە ۋېناسى يۈرىدۇ.

41. دالانچە – قېرىنچە تۈگۈن شېخى (Atrioventricular Nodal Branch, 房室结支)
    دالانچە – قېرىنچە تۈگۈن شېخى ئوڭ تاجىسىمان ئارتېرىيە ياكى ئايلانما شېخىنىڭ بىر شاخچىسى بولۇپ، يۈرەكنىڭ ئۆتكۈزۈش سىستېمىسىدىكى دالانچە-قېرىنچە تۈگۈنىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

42. سول قېرىنچە ئارقا شېخى (Left Ventricular Posterior Branch, 左室后支)
    سول قېرىنچە ئارقا شېخى ئايلانما شېخىنىڭ شاخلىرى بولۇپ، سول قېرىنچىنىڭ ئارقا يۈزىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.

43. ئارقا قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقى (Posterior Interventricular Groove, 后室间沟)
    ئارقا قېرىنچە ئارىلىق ئېرىقى يۈرەكنىڭ ئارقا يۈزىدىكى ئوڭ ۋە سول قېرىنچىنى ئايرىپ تۇرىدىغان ئېرىقچە. بۇ ئېرىقچىدە ئارقا قېرىنچە ئارىلىق ئارتېرىيەسى ۋە يۈرەك ئوتتۇرا ۋېناسى يۈرىدۇ.

يۈرەك ۋە قان ئايلىنىش سىستېمىسىنىڭ  ئومۇمىي مەزمۇن تونۇشتۇرۇلۇشى

يۈرەك ئىنسان بەدىنىدىكى ھاياتلىقنى ساقلاپ قېلىشنىڭ ئاساسىي ماتورى بولۇپ، ئۇ ئۈزلۈكسىز پومپىلاش فۇنكسىيەسى ئارقىلىق قاننى پۈتۈن بەدەن سىستېمىسىغا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. بۇ مۇرەككەپ سىستېما ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق ماددىلارنى توشۇش، ھەمدە بەدەندىكى كېرەكسىزلەرنى چىقىرىشتا ھالقىلىق رول ئوينايدۇ. يۈرەكنىڭ تۈزۈلۈشى بىر-بىرىگە باغلانغان دالانچە، قېرىنچە ۋە قان تومۇرلار (ئارتېرىيە ۋە ۋېنالار) دىن تەشكىل تاپقان.

يۈرەك ئىككى چوڭ قان ئايلىنىش سىستېمىسىنى باشقۇرىدۇ:

• ئۆپكە قان ئايلىنىش سىستېمىسى (Pulmonary Circulation): ئوڭ يۈرەك قېرىنچىسىدىن چىققان تۆۋەن ئوكسېگىنلىق قان ئۆپكە ئارتېرىيەسى ئارقىلىق ئۆپكىگە بېرىپ، ئوكسىگېننى قوبۇل قىلىدۇ. ئاندىن ئوكسىگېنغا تويۇنغان قان ئۆپكە ۋېناسى ئارقىلىق سول دالانچىغا قايتىپ كېلىدۇ.

• سىستېمىلىق قان ئايلىنىش سىستېمىسى (Systemic Circulation): سول يۈرەك قېرىنچىسىدىن چىققان ئوكسىگېنغا تويۇنغان قان ئائورتا ئارقىلىق پۈتۈن بەدەنگە تارقىتىلىپ، ھۈجەيرىلەرنى ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدۇ. تۆۋەن ئوكسىگېنلىق قان كاۋاك ۋېنالار ئارقىلىق ئوڭ دالانچىغا قايتىپ كېلىدۇ.

يۈرەكنىڭ مۇسكۇللىرىمۇ تاجىسىمان ئارتېرىيەلەر ئارقىلىق ئۆزىگە خاس قان بىلەن تەمىنلىنىدۇ. بۇ ئارتېرىيەلەر يۈرەك مۇسكۇلىنىڭ نورمال ئىشلىشى ئۈچۈن زۆرۈر ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇقنى يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. ئەگەر بۇ ئارتېرىيەلەردە توسۇلۇش ياكى تارىيىش كۆرۈلسە، يۈرەك كېسەللىكلىرى، جۈملىدىن يۈرەك سانجىقى ۋە يۈرەك مۇسكۇل تىقىلمىسى كېلىپ چىقىشى مۇمكىن.

يۈرەك ۋە قان تومۇر كېسەللىكلىرى دۇنيادىكى ئاساسلىق ئۆلۈم سەۋەبلىرىنىڭ بىرى بولۇپ، ساغلام تۇرمۇش ئۇسۇلى (تەنتەربىيە، ساغلام يېمەك-ئىچمەك، تاماكا تاشلاش) ۋە قەرەللىك تەكشۈرتۈش ئارقىلىق بۇ خىل كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا بولىدۇ. يۈرەكنىڭ تۈزۈلۈشى ۋە فۇنكسىيەسىنى چۈشىنىش، كىشىلەرنىڭ ئۆز ساغلاملىقىنى قوغداش ۋە يۈرەك كېسەللىكلىرىنى بالدۇر بايقاشقا ياردەم بېرىدۇ.