باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلار: ساغلاملىقنىڭ ئاچقۇچى

كىشىلەرنىڭ بەدىنىدىكى ھەر بىر ئەزانىڭ ئۆزىگە خاس ئەھمىيىتى بار بولۇپ، باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلار سىستېمىسى ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ. بۇ قان تومۇرلار مېڭە، يۈز ۋە بويۇن رايونىغا قان ئېلىپ كېلىپ، ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدۇ. ئۇلارنىڭ نورمال ئىشلىشى پۈتۈن بەدەننىڭ ساغلاملىقى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.

بۇ ماقالىدە، باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى ئاساسلىق قان تومۇرلارنى، ئۇلارنىڭ فۇنكسىيەسىنى ۋە ئومۇمىي بەدەن ساغلاملىقىدىكى رولىنى تەپسىلىي چۈشەندۈرۈپ ئۆتىمىز. بۇ رايوندىكى قان تومۇرلارنىڭ ئەھۋالى ھەر خىل كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاشتا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە بولغاچقا، ئۇلارنى چۈشىنىش ساغلاملىق ئېڭىنى ئاشۇرۇشقا ياردەم بېرىدۇ.

باش بويۇن قىسمىنىڭ ۋېناسى (Head and Neck Veins / 头颈部的静脉)

باش ۋە بويۇن قىسمىنىڭ ۋېنا سىستېمىسى ئىنسان بەدىنىدىكى ئەڭ مۇرەككەپ ۋە مۇھىم قىسملارنىڭ بىرى. بۇ ۋېنالار باش، يۈز ۋە بويۇن رايونىدىن كېلىدىغان ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىپ، يۈرەككە قايتۇرىدۇ. ئۇلار مېڭە، كۆز، قۇلاق، گال، لەۋ ۋە باشقا كۆپ قىسىم مۇسكۇللارنىڭ فۇنكسىيەسىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن زۆرۈر بولغان قان ئايلىنىش جەريانىنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ. بۇ سىستېمىنىڭ نورمال ئىشلىشى باش ۋە بويۇن رايونىنىڭ ساغلاملىقىنى ساقلاشتىلا ئەمەس، بەلكى پۈتۈن بەدەننىڭ فۇنكسىيەسى ئۈچۈنمۇ ئىنتايىن مۇھىم. ئۇلارنىڭ بۇزۇلۇشى ياكى توسۇلۇشى ھەر خىل نېرۋا، قان تومۇر ۋە باشقا كېسەللىكلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.

غالتەك ئۈستى ۋېناسى (Supratrochlear Vein / 滑车上静脉)
بۇ ۋېنا پىشانە رايونىدىكى قاننى يىغىپ، كۆز قاپىقىنىڭ ئۈستۈنكى قىسمىدىن ئۆتىدۇ. ئۇ يۈز ۋېناسى بىلەن بىرلىشىپ، كۆز ئەتراپىدىكى قان ئايلىنىشنى تەمىنلەيدۇ.

چاناق ئۈستى ۋېناسى (Supraorbital Vein / 眶上静脉)
بۇ ۋېنا كۆز قاپىقىنىڭ ئۈستىدىكى تېرە ۋە مۇسكۇللاردىن قان يىغىدۇ. ئۇ غالتەك ئۈستى ۋېناسى بىلەن بىرلىشىپ، كۆز ئەتراپىدىكى رايوننىڭ قان ئايلىنىشىغا قاتنىشىدۇ.

كۆز ئىچكى بۇرجەك ۋېناسى (Angular Vein / 内眦静脉)
بۇ ۋېنا كۆزنىڭ ئىچكى بۇلۇڭى ئەتراپىدىكى قاننى يىغىپ، بۇرۇننىڭ يان تەرىپىگە سوزۇلىدۇ. ئۇ يۈز ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ.

بۇرۇن سىرتقى ۋېناسى (External Nasal Vein / 鼻外静脉)
بۇ ۋېنا بۇرۇننىڭ سىرتقى قىسمى ۋە بۇرۇن قانىتى ئەتراپىدىكى قاندىن ئايرىلغان. ئۇ كۆز ئىچكى بۇرجەك ۋېناسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

قانات چىگىشى (Pterygoid Plexus / 翼丛)
بۇ بىر توپ كىچىك ۋېنالار بولۇپ، چايناش مۇسكۇللىرى ۋە ئۈستۈنكى ئېڭەك سۆڭىكى ئەتراپىدا تۇرىدۇ. ئۇلار باش سۆڭىكىنىڭ ئىچكى قىسمىدىكى بىر قىسىم قاندىن ئايرىلغان.

قوۋز مۇسكۇلى (Buccinator Muscle / 颊肌)
بۇ يۈز مۇسكۇلى لەۋنىڭ يان تەرىپىدە بولۇپ، يۈز ھەرىكىتى ۋە يۇتۇشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ. ئۇ يۈز ۋېناسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

چايناش مۇسكۇلى (Masseter Muscle / 咬肌)
بۇ كۈچلۈك مۇسكۇل چايناش فۇنكسىيەسىنى ئەمەلگە ئاشۇرىدۇ. ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قان تومۇرلار مۇسكۇلغا قان تەمىنلەيدۇ.

يۈز ۋېناسى (Facial Vein / 面静脉)
بۇ ۋېنا يۈزنىڭ ئالدى قىسمىدىكى قاننى يىغىپ، ئاستىغا قاراپ يۈرىدۇ. ئۇ باشقا نۇرغۇن يۈز ۋېنالىرى بىلەن بىرلىشىدۇ.

ئىڭەك ئاستى ۋېناسى (Submental Vein / 颏下静脉)
بۇ ۋېنا ئېڭەكنىڭ ئاستى ۋە ئالدى قىسمىدىكى قاننى يىغىپ، يۈز ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ بوينىڭ ئالدى قىسمىدىكى تومۇرلارغا قان تەمىنلەيدۇ.

تۆۋەنكى ئىڭەك ئارقا ۋېناسى (Retromandibular Vein / 下颌后静脉)
بۇ ۋېنا قۇلاقنىڭ ئالدىدىكى گۈرەن (قۇلاق ئاستى بېزى )  بېزىدىن باشلىنىپ، چىش ۋە قۇلاق ئاستى رايونىدىكى قاننى يىغىدۇ. ئۇ ئىچكى ۋە تاشقى بويۇن ۋېنالىرىغا ئايرىلىدۇ.

قالقان بەز يۇقىرىقى ۋېناسى (Superior Thyroid Vein / 甲状腺上静脉)
بۇ ۋېنا قالقان بەزنىڭ يۇقىرىقى قىسمىدىن قان يىغىپ، ئىچكى بويۇن ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ قالقان بەزنىڭ نورمال فۇنكسىيەسىنى قوللايدۇ.

بويۇن ئالدى ۋېناسى (Anterior Jugular Vein / 颈前静脉)
بۇ ۋېنا بوينىڭ ئالدى قىسمىدىكى تېرە ۋە مۇسكۇللاردىن قان يىغىپ، تۆۋەنگە قاراپ يۈرىدۇ. ئۇ باشقا بويۇن ۋېنالىرى بىلەن تۇتىشىدۇ.

قالقان بەز ئوتتۇرا ۋېناسى (Middle Thyroid Vein / 甲状腺中静脉)
بۇ ۋېنا قالقان بەزنىڭ ئوتتۇرا قىسمىدىن قان يىغىپ، ئىچكى بويۇن ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ قالقان بەزدىكى قان ئايلىنىشنى ساقلايدۇ.

بويۇن ۋېنا يايى (Jugular Venous Arch / 颈静脉弓)
بۇ بوينىڭ ئالدى قىسمىدىكى ئىككى بويۇن ئالدى ۋېناسىنى بىر-بىرىگە تۇتاشتۇرىدىغان ۋېنا ئەگمىسى.

چېكە يۈزە ۋېناسى (Superficial Temporal Vein / 颞浅静脉)
بۇ ۋېنا باش سۆڭىكىنىڭ يان تەرىپىدىكى تېرە ۋە مۇسكۇللاردىن قان يىغىپ، تۆۋەنكى ئىڭەك ئارقا ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ پىشانە رايونىدىكى قاننى يىغىدۇ.

يۇقىرىقى ئىڭەك ۋېناسى (Maxillary Vein / 上颌静脉)
بۇ ۋېنا قانات چىگىشىدىن قان يىغىپ، تۆۋەنكى ئىڭەك ئارقا ۋېناسىنى شەكىللەندۈرىدۇ. ئۇ چىش، چىش مىلىكى ۋە باشقا چىش ئەتراپىدىكى توقۇلمىلارغا قان تەمىنلەيدۇ.

قۇلاق ئارقا ۋېناسى (Posterior Auricular Vein / 耳后静脉)
بۇ ۋېنا قۇلاقنىڭ ئارقا قىسمى ۋە چىش ئەتراپىدىكى تېرە بىلەن مۇسكۇللاردىن قان يىغىپ، تاشقى بويۇن ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ.

تۆش-ئوقۇرەك-ئەمچەكسىمان ئۆسۈكۈكچە مۇسكۇلى (Sternocleidomastoid Muscle / 胸锁乳头肌)
بۇ بوينىڭ چوڭ مۇسكۇلى بولۇپ، بويۇننى ئايلاندۇرۇش ۋە ئېگىشتە مۇھىم رول ئوينايدۇ. ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قان تومۇرلار مۇسكۇلنى ئوزۇقلۇق بىلەن تەمىنلەيدۇ.

بۇرۇن سىرتقى ۋېناسى (External Jugular Vein / 颈外静脉)
بۇ ۋېنا يۈز ۋە بويۇننىڭ يۇزەكى قىسىملىرىدىن قان يىغىپ، ئاساسلىق بويۇن ۋېناسىغا تۇتىشىدۇ. ئۇ تاشقى بويۇن ۋېناسىغا توشۇش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ.

قىيپاش چاسا مۇسكۇلى (Trapezius Muscle / 斜方肌)
بۇ كەڭ مۇسكۇل بوينىڭ ئارقا قىسمى ۋە يۇقىرىقى دۈمبەدە بولۇپ، مۈرىنى ھەرىكەتلەندۈرىدۇ. ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قان تومۇرلار بۇ مۇسكۇلنىڭ فۇنكسىيەسىنى قوللايدۇ.

تاغاق-تىل سۆڭەك مۇسكۇل تۆۋەنكى قورسىقى (Inferior Belly of Omohyoid Muscle / 肩胛舌骨肌下腹)
بۇ بوينىڭ مۇسكۇلى بولۇپ، بوينى ئېگىشكە ۋە تاغاق سۆڭىكىنى تۆۋەنگە تارتىشقا ياردەم بېرىدۇ. ئۇ بوينىڭ ئالدى قىسمىدىكى قان تومۇرلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

بويۇن ئىچكى ۋېناسى (Internal Jugular Vein / 颈内静脉)
بۇ باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى ئەڭ چوڭ ۋېنالارنىڭ بىرى بولۇپ، مېڭە، يۈز ۋە بوينىڭ چوڭقۇر قىسىملىرىدىن قان يىغىپ، يۈرەككە قايتۇرىدۇ. ئۇ بوينىڭ ئىچكى قىسمىدا ئاساسلىق ئارتېرىيەلەر بىلەن بىللە يۈرىدۇ.

باش ۋە بويۇن قان تومۇر سىستېمىسىنىڭ ئومۇمىي ئەھمىيىتى

باش ۋە بويۇن رايونىدىكى قان تومۇر سىستېمىسى ئىنسان بەدىنىدىكى ئەڭ مۇرەككەپ ۋە ھاياتىي ئەھمىيەتكە ئىگە تورلارنىڭ بىرى. بۇ سىستېما مېڭە، يۈز ۋە بوينىڭ بارلىق توقۇلمىلىرىغا ئوكسىگېن ۋە ئوزۇقلۇق ماددىلارنى يەتكۈزۈپ بېرىش بىلەن بىرگە، كاربون تۆت ئوكسىد ۋە باشقا قالدۇق ماددىلارنى يىغىپ چىقىرىپ تاشلايدۇ. بۇ قان تومۇرلارنىڭ نورمال ئىشلىشى پۈتۈن بەدەننىڭ فۇنكسىيەسى ۋە ساغلاملىقى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم.

• مېڭە فۇنكسىيەسىگە كۆرسىتىدىغان تەسىرى: مېڭە بەدەننىڭ ئوكسىگېن ئىستېمالىنىڭ تەخمىنەن 20% نى ئىگىلەيدۇ. باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلار مېڭىگە يېتەرلىك قان تەمىنلەشنى كاپالەتلەندۈرۈپ، ئۇنىڭ نورمال ئىشلىشى، ئېڭىش ۋە ئىقتىدارىنى ساقلايدۇ. قان تومۇرلارنىڭ توسۇلۇشى ياكى زەخىملىنىشى قان تومۇر ئۆسمىسى قاتارلىق ئېغىر ئەھۋاللارنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.

• يۈز ۋە بويۇن ساغلاملىقى: يۈز ۋە بوينىڭ گۈزەللىكى، ھەرىكىتى ۋە ھېس قىلىش فۇنكسىيەسى بۇ رايوندىكى قان تومۇرلارنىڭ ساغلاملىقىغا باغلىق. ۋېنالارنىڭ توسۇلۇشى يۈزنىڭ ئىششىپ قېلىشى ياكى رەڭگىنىڭ ئۆزگىرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

• كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش: قان تومۇر كېسەللىكلىرى، دىئابېت ۋە يۇقىرى قان بېسىم قاتارلىق كېسەللىكلەر باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلارغا زىيان يەتكۈزۈشى مۇمكىن. شۇڭا، ساغلام تۇرمۇش ئۇسۇلى، مۇۋاپىق يېمەك-ئىچمەك ۋە دائىملىق تېببىي تەكشۈرتۈش ئارقىلىق بۇ كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش زۆرۈر.

• تىببىي دىئاگنوز ۋە داۋالاش: باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇرلارنى تەكشۈرۈش نۇرغۇن كېسەللىكلەرنى دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ. مەسىلەن، MRI، CT سكاننېرلىرى ۋە ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنى ئارقىلىق قان تومۇرلارنىڭ ئەھۋالىنى تەكشۈرۈپ، ھەر خىل ئۆزگىرىشلەرنى بايقىغىلى بولىدۇ.

خۇلاسىلىگەندە، باش ۋە بويۇن قىسمىدىكى قان تومۇر سىستېمىسى بەدەننىڭ ئومۇمىي ساغلاملىقى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. ئۇلارنىڭ فۇنكسىيەسىنى چۈشىنىش ۋە ئۇلارنى قوغداش ساغلام ۋە ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشنىڭ ئاساسى. شۇڭا، بۇ رايوندىكى قان تومۇرلارنىڭ ساغلاملىقىغا دىققەت قىلىش ۋە كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش ھەر بىر كىشى ئۈچۈن مۇھىم.