تەبىئىي ئىممۇنىتېت

تەبىئىي ئىممۇنىتېت
天然免疫
Natural immunity; innate immunity

تەبىئىي ئىممۇنىتېت خاس ئىممۇنىتېت ياكى غەيرىي خاس ئىممۇنىتېت دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئۇ ئادەم بەدىنى ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ بىرىنچى مۇداپىئە لىنىيەسى بولۇپ، جانلىقلار تۇغۇلغاندىن كېيىن مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، ئىلگىرىكى ئاشكارىلىنىش ياكى ئۆگىنىش ھاجەتسىز. ئۇيغۇنلىشىشچان ئىممۇنىتېت ( ئېرىشمە ئىممۇنىتېت ياكى ئالاھىدە ئىممۇنىتېت دەپمۇ ئاتىلىدۇ ) بىلەن ئوخشىمايدۇ، تەبىئىي ئىممۇنىتېت ئالاھىدە بەلگىلەنگەن كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارغا قارىتىلمايدۇ، بەلكى سىرتتىن كەلگەن بارلىق ماددىلار ( مەسىلەن، باكتېرىيە، ۋىرۇس ۋە باشقا كېسەللىك قوزغاتقۇچىلار ) غا قارىتا كەڭ دائىرىلىك مۇداپىئە كۆرۈش تاكتىكىسىنى قوللىنىدۇ.

تەبىئىي ئىممۇنىتېتنىڭ ئاساسلىق تەركىبى قىسمى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:

1. فىزىكىلىق ۋە خىمىيەلىك توساق:تېرە، شىللىق پەردە، ئاشقازان كىسلاتاسى قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارنىڭ بەدەنگە كىرىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان توساق.

2. ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى:بەدەن زەخىملەنگەن ياكى يۇقۇملانغان چاغدا ياللۇغلىنىش رېئاكسىيەسى يۈز بېرىدۇ، بۇ ئاق قان ھۈجەيرىلىرىنى زەخىملەنگەن ياكى يۇقۇملانغان جايغا بېرىشقا جەلپ قىلىشقا پايدىلىق ھەم ئەسلىگە كەلتۈرۈش جەريانىنى قوزغىتىدۇ.

3. زور يۇتقۇچى ھۈجەيرە ۋە نېيترال دانچىلىق ھۈجەيرە:بۇلار ئاق قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ بىر خىلى بولۇپ، ئۇلار كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارنى يۇتالايدۇ ۋە يوقىتالايدۇ.

4. تەبىئىي قىرغۇچى ھۈجەيرە ( NK ھۈجەيرىسى ):ئۇلار ۋىرۇس بىلەن يۇقۇملانغان ھۈجەيرە ۋە بەزى راك ھۈجەيرىلىرىنى بىۋاسىتە ئۆلتۈرەلەيدۇ.

5. ئىنتېرفېرون ۋە باشقا ۋىرۇسقا قارشى ئاقسىللار:بۇلار بەدەننىڭ ۋىرۇستىن يۇقۇملىنىشقا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن ھاسىل قىلغان ئاقسىللاردۇر.

تەبىئىي ئىممۇنىتېت ئىنتايىن تېز، ئەمما ئالاھىدە ئىنكاس قايتۇرۇش مېخانىزمى ئەمەس. بۇنىڭغا نىسبەتەن، ئۇيغۇنلىشىشچانلىق ئىممۇنىتېتى ئالاھىدە بەلگىلەنگەن كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارنى «ئۆگىنىش» كە ۋاقىت كېتىدۇ، لېكىن خاتىرە شەكىللەنگەن ھامان، ئۇ تېخىمۇ كۈچلۈك ۋە ئۇزاق مۇددەتلىك قوغداش بىلەن تەمىنلەيدۇ.