ھەر يىلى 28-ئاپرېل خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتى (ILO) تەرىپىدىن تەسىس قىلىنغان «دۇنيا خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىق كۈنى» دۇر. بۇ خەلقئارالىق پائالىيەتنىڭ مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا خىزمەت جەريانىدىكى ھادىسىلەر ۋە كەسپىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا بولغان تونۇشنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، شۇنداقلا بىخەتەر ۋە ساغلام خىزمەت مۇھىتى بەرپا قىلىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەشتىن ئىبارەت. بۇ كۈن پەقەت بىر خاتىرىلەش پائالىيىتى بولۇپلا قالماي، بەلكى ھۆكۈمەتلەر، ئىش بەرگۈچىلەر ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بارلىق تەرەپلەرنى ئەمەلىي ھەرىكەت قوللىنىپ، خىزمەت ئورۇنلىرىنى تېخىمۇ بىخەتەر قىلىشقا چاقىرىدىغان بىر سۇپىدۇر.
دۇنيا خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىق كۈنى
World Day for Safety and Health at Work
世界工作安全与健康日
دۇنيا خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىق كۈنى ھەققىدە بىلىملەر
28-ئاپرېلنىڭ تاللىنىشىنىڭ ئۆزىگە خاس تارىخىي ئارقا كۆرۈنۈشى بار. 1996-يىلىدىن باشلاپ، دۇنيادىكى ئىشچىلار ئۇيۇشمىلىرى ھەرىكىتى بۇ كۈننى خىزمەت جەريانىدا قازا قىلغان ۋە يارىلانغان ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى خاتىرىلەش كۈنى قىلىپ كەلگەن. خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتى 2003-يىلىدىن باشلاپ بۇ كۈننىڭ خاتىرىلەش خاراكتېرىگە «ئالدىنى ئېلىش» تېمىسىنى قوشۇپ، ئۇنى ھازىرقى «دۇنيا خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىق كۈنى» گە ئايلاندۇرغان. شۇڭا بۇ كۈن ھەم قۇربانلارنى ئەسلەش، ھەم كەلگۈسىدىكى پاجىئەلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا كۈچەش مەنىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتىنىڭ ستاتىستىكىسىغا ئاساسلانغاندا، ھەر يىلى دۇنيا مىقياسىدا مىليونلىغان ئىشچى-خىزمەتچى خىزمەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك ھادىسە ۋە كېسەللىكلەر سەۋەبىدىن قازا قىلىدۇ، يۈز مىليونلىغان كىشى خىزمەت جەريانىدا يارىلىنىدۇ ياكى كەسپىي كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولىدۇ. بۇ سانلار خىزمەت ئورنىدىكى بىخەتەرلىك ۋە ساغلاملىقنىڭ نەقەدەر ئېغىر ۋە جىددىي مەسىلە ئىكەنلىكىنى تولۇق چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ.
كەسپىي بىخەتەرلىك ۋە ساغلاملىق ئىككى چوڭ ئۇقۇمنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ: «بىخەتەرلىك» ئاساسلىقى تۇيۇقسىز يۈز بېرىدىغان ھادىسىلەر، مەسىلەن، ماشىنا ئۈسكۈنىلىرىدىن يارىلىنىش، يىقىلىپ چۈشۈش، توك سوقۇش قاتارلىقلارنىڭ ئالدىنى ئېلىشنى كۆرسەتسە؛ «ساغلاملىق» ئۇزۇن مۇددەتلىك تەسىر سەۋەبىدىن كېلىپ چىقىدىغان كەسپىي كېسەللىكلەر، مەسىلەن، خىزمەت مۇھىتىدىكى چاڭ-توزان، خىمىيەلىك ماددىلار كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان نەپەس يولى كېسەللىكلىرى، تەكرار ھەرىكەتتىن بولغان مۇسكۇل-ئىسكىلىت سىستېمىسىنىڭ زەخىملىنىشى ۋە خىزمەت بېسىمىدىن كېلىپ چىققان روھىي ساغلاملىق مەسىلىلىرى قاتارلىقلارنىڭ ئالدىنى ئېلىشنى كۆرسىتىدۇ.
ھەر يىلى خەلقئارا ئەمگەك تەشكىلاتى دۇنياۋى خاراكتېرلىك يېڭى خىرىسلارغا ئاساسەن بىر باش تېما ئوتتۇرىغا قويىدۇ. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان كېلىمات ئۆزگىرىشىنىڭ خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىقىغا كۆرسىتىۋاتقان تەسىرى كۈنتەرتىپتىكى مۇھىم تېمىغا ئايلاندى. يۇقىرى تېمپېراتۇرىدىن بولغان ئىسسىق ئۆتۈش، ئۇلترابىنەپشە نۇرىنىڭ زىيىنى، ھاۋانىڭ بۇلغىنىشى، ئاشقازان-ئۈچەي كېسەللىكلىرىنىڭ كۆپىيىشى ۋە خىمىيەلىك ماددىلارنىڭ تەسىرى قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئەمگەكچىلەرنىڭ ساغلاملىقىغا بىۋاسىتە تەھدىت ئېلىپ كەلمەكتە.
بىخەتەر ۋە ساغلام خىزمەت مۇھىتى بەرپا قىلىش پەقەت قانۇنىي مەجبۇرىيەتلا ئەمەس، بەلكى ئەخلاقىي مەسئۇلىيەت ۋە ئەقلىي ئىقتىسادىي مەبلەغ سېلىشتۇر. بىخەتەرلىككە كاپالەتلىك قىلىنغان خىزمەت ئورنىدا ئىشلەپچىقىرىش ئۈنۈمى يۇقىرى بولىدۇ، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ ئىشەنچى ۋە ساداقىتى ئاشىدۇ، كارخانىنىڭ ئوبرازى ۋە رىقابەت كۈچى يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ. شۇڭا، خىزمەتتىكى بىخەتەرلىككە سېلىنغان مەبلەغ ئەڭ ياخشى قايتۇرْمىغا ئىگە مەبلەغ ھېسابلىنىدۇ.
خىزمەت ئورنىدا ھەقىقىي بىخەتەرلىكنى ئىشقا ئاشۇرۇش ئۈچۈن، ھۆكۈمەت، ئىش بەرگۈچى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەردىن ئىبارەت ئۈچ تەرەپنىڭ ئورتاق تىرىشچانلىقىغا موھتاج. ھۆكۈمەتلەر قانۇن-تۈزۈملەرنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىشى؛ ئىش بەرگۈچىلەر بىخەتەرلىك ئەسلىھەلىرىنى تەڭشەپ، تەربىيەلەشنى ئورۇنلاشتۇرۇشى ۋە خەتەرنى باھالاشنى يولغا قويۇشى؛ ئىشچى-خىزمەتچىلەر بولسا بىخەتەرلىك قائىدىلىرىگە رىئايە قىلىپ، يوشۇرۇن خەۋپلەرنى ۋاقتىدا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
ئەڭ مۇھىمى، كارخانا ئىچىدە كۈچلۈك «بىخەتەرلىك مەدەنىيىتى»نى يېتىلدۈرۈش كېرەك. بۇ دېگەنلىك، بىخەتەرلىكنى قوشۇمچە ئىش ئەمەس، بەلكى بارلىق خىزمەتلەرنىڭ ئاساسى ۋە ئالدىنقى شەرتى دەپ قاراش؛ ھەر بىر خىزمەتچىنىڭ بىخەتەرلىك ئۈچۈن مەسئۇل ئىكەنلىكىنى ھېس قىلدۇرۇش؛ ھەمدە بارلىق ھادىسىلەرنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدىغانلىقىغا ئىشىنىش دېگەنلىكتۇر.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 تەرىپىدىن تەسىس قىلىنغان «دۇنيا خىزمەت بىخەتەرلىكى ۋە ساغلاملىق كۈنى» دۇر. بۇ خەلقئارالىق پائالىيەتنىڭ مەقسىتى دۇنيا مىقياسىدا خىزمەت جەريانىدىكى ھادىسىلەر ۋە كەسپىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا بولغان تونۇشنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، شۇنداقلا بىخەتەر ۋە ساغلام خىزمەت مۇھىتى بەرپا قىلىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەشتىن ئىبارەت. بۇ كۈن پەقەت بىر خاتىرىلەش پائالىيىتى بولۇپلا قالماي، بەلكى ھۆكۈمەتلەر، ئىش بەرگۈچىلەر ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بارلىق تەرەپلەرنى ئەمەلىي ھەرىكەت قوللىنىپ، خىزمەت ئورۇنلىرىنى تېخىمۇ بىخەتەر قىلىشقا چاقىرىدىغان بىر سۇپىدۇر.){kind=link}