كۆز چارچاش دېگىنىمىز، كۆزنى ئۇزۇن ۋاقىت ئىشلەتكەندىن كېيىن، كۆز چارچاش، تېلىپ ئاغرىش، قۇرغاقلىشىش قاتارلىق بىئاراملىق ھېس قىلىشنى كۆرسىتىدۇ.
ئۇيغۇرچە: كۆز چارچاش
ئىنگىزچە: Eyestrain
خەنزۇچە: 眼疲劳
تۈركچە: Göz yorgunluğu
غەرب تېبابىتى نۇقتىسىدىن قارىغاندا، كۆز چارچاشنى تۆۋەندىكى بىر قانچە خىل سەۋەب كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن:
1. ئۇزۇن ۋاقىت تىكىلىپ كومپيۇتېر ئېكرانى ياكى باشقا رەقەملىك ئۈسكۈنە ھازىرقى زامان كىشىلىرىنىڭ خىزمەت ۋە تۇرمۇشىدا دائىم ئۇزۇن ۋاقىت كومپيۇتېر، يان تېلېفون قاتارلىق رەقەملىك ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلىتىشكە توغرا كېلىدۇ. بۇ ئۈسكۈنىلەر كۆك نۇر چىقىرىپ، كۆزنى غىدىقلاپ ۋە زەخىملەندۈرۈپ، كۆزنى چارچىتىدۇ.
2. ئۇزۇن ۋاقىت كىتاب ئوقۇش ياكى ژۇرنال كىتاب ياكى ژۇرناللارنى ئۇزاق ۋاقىت ئوقۇش كۆزنى مۇقىم بىر ئورۇنغا چۈشۈرۈپ قويىدۇ، كۆز ئالمىسى مۇسكۇللىرى ئۇزاق ۋاقىت قىسقىراپ، ئاسانلا كۆز چارچاشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
3. يورۇقلۇق يېتەرلىك ئەمەس ياكى بەك كۈچلۈك نۇر يېتەرلىك بولماسلىق ياكى زىيادە كۈچلۈك بولۇش كۆزگە بېسىم پەيدا قىلىپ، كۆزنىڭ چارچىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
4. باشقا ساغلاملىق مەسىلىسى باشقا ساغلاملىق مەسىلىلىرى، مەسىلەن، يىراقنى كۆرەلمەسلىك، يېقىننى كۆرەلمەسلىك، نۇر يىغالماسلىق قاتارلىقلارمۇ كۆزنىڭ چارچىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
كۆز چارچاشنى داۋالاش ئۇسۇللىرى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
1. كۆزنى ئارام ئالدۇرۇش ھەر بىر مەزگىلدە توختاپ كۆزنى ئارام ئالدۇرۇش كېرەك، كۆزنى يۇمۇپ ياكى يىراققا قاراپ كۆز ئالمىسى مۇسكۇللىرىنى بوشاشتۇرۇشقا بولىدۇ.
2. خىزمەت مۇھىتىنى تەڭشەش مۇۋاپىق نۇر ۋە ئارىلىقنى ساقلاپ، كومپيۇتېر ئېكرانى ياكى باشقا رەقەملىك ئۈسكۈنىلەرگە ئۇزۇن ۋاقىت تىكىلىپ تۇرۇشتىن ساقلىنىش كېرەك.
3. كۆز ئاسراش مەھسۇلاتلىرىنى ئىشلىتىش مەسىلەن، كۆز ئاسراش ئەينىكى، كۆك نۇردىن ساقلىنىش كۆزەينىكى قاتارلىقلار.
4. يېمەك – ئىچمەك ساغلاملىقىغا دىققەت قىلىش :سەۋزە، پالەك، ئاپېلسىن تۈرىدىكى مېۋە – چېۋىلەر قاتارلىق تەركىبىدە ۋىتامىن A، C، E ۋە سىنك مول بولغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك يەپ بېرىش كېرەك.
