ئىنسان بەدىنى مۇرەككەپ ۋە ئۆز-ئارا باغلانغان ئەزالار سىستېمىسىدىن تەركىب تاپقان بولۇپ، ھەربىر ئەزانىڭ ئۆزىگە خاس فۇنكسىيەسى بار. قورساق قىسمى بۇ ئەزالار توپلىمىنىڭ مۇھىم بىر بۆلىكى بولۇپ، ھەزىم قىلىش، سۈمۈرۈش ۋە باشقا ھاياتلىق فۇنكسىيەلىرىنى ئىجرا قىلىدىغان نۇرغۇنلىغان مۇھىم ئەزالارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ ماقالىدە بىز قورساق قىسمىدىكى ئاساسلىق ئەزالارنىڭ تۈزۈلۈشى ۋە فۇنكسىيەسىنى تەپسىلىي كۆرۈپ چىقىمىز.
قورساق قىسمىدىكى ئەزالارنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇلۇشى ۋە فۇنكسىيەسىنى چۈشىنىش، ئىنساننىڭ سالامەتلىكىنى ساقلاش ۋە كېسەللىكلەرنى داۋالاشتا ناھايىتى مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. بۇ ئەزالارنىڭ بىر-بىرى بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى، ئۇلارنىڭ قانداق خىزمەت قىلىدىغانلىقىنى چۈشىنىشىمىزگە ياردەم بېرىدۇ. تۆۋەندە بىز قورساق قىسمىدىكى ھەربىر ئەزانى ئايرىم-ئايرىم تونۇشتۇرىمىز.
رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەلىمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى
قورساق قىسىم ئەزالىرى ئالدى تەرەپ قىسىملىرى تونۇشتۇرۇش
قورساق قىسمى ئەزالىرىغا ئومۇمىي چۈشەنچە (Abdominal Organs Overview, 腹部脏器前面观)
قورساق قىسمى ئەزالىرىنىڭ ئومۇمىي كۆرۈنۈشى ئىنسان بەدىنىدىكى قورساق بوشلۇقىغا جايلاشقان ھەزىم قىلىش سىستېمىسى ۋە سۈيدۈك يولى سىستېمىسىغا ئائىت مۇھىم ئەزالارنى كۆرسىتىدۇ. بۇ رەسىمدە ئالدى تەرەپتىن كۆزىتىلگەن ھالدا ئۈچەيلەر، ئاشقازان، جىگەر، تال، بۆرەك قاتارلىق ئەزالارنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇلۇشى كۆرسىتىلگەن. بۇ ئەزالار بىرلىكتە ئىشلىگەن ھالدا ئوزۇقلۇق ماددىلارنى ھەزىم قىلىش، سۈمۈرۈش، ماددا ئالماشتۇرۇش ۋە بەدەندىن ئەخلەت ماددىلارنى چىقىرىش قاتارلىق ھاياتىي مۇھىم فۇنكسىيەلەرنى ئىجرا قىلىدۇ. ئۇلارنىڭ نورمال فۇنكسىيەسى ئىنسان سالامەتلىكىنىڭ ئاساسى.
چوڭ چاۋا (Greater Omentum, 大网膜)
چوڭ چاۋا قورساق بوشلۇقىدىكى پەردەسىمان قۇرۇلما بولۇپ، ئاشقازاننىڭ چوڭ ئەگمىسىدىن باشلىنىپ، ئۈچەيلەرنىڭ ئۈستىنى قاپلايدۇ. ئۇ يەنە «قورساقنىڭ قالقانى» دەپمۇ ئاتىلىدۇ، چۈنكى ئۇ ياللۇغنى چەكلەش ۋە يۇقۇملىنىشنى ئازايتىش رولىنى ئوينايدۇ.
توغرا بوغماق ئۈچەي (Transverse Colon, 横结肠)
توغرا بوغماق ئۈچەي يوغان ئۈچەينىڭ بىر قىسمى بولۇپ، ئۆرلىگۈچى بوغماق ئۈچەينىڭ ئوڭ ئەگمىسىدىن باشلىنىپ، سول ئەگمىسىگىچە توغرىسىغا سوزۇلىدۇ. ئۇ ئاشقازاننىڭ ئاستىدا جايلاشقان بولۇپ، ھەزىم بولغان يېمەكلىك تالالىرىدىكى سۇنى سۈمۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ.
توغرا بوغماق ئۈچەي بېغىش پەردىسى (Transverse Mesocolon, 横结肠系膜)
توغرا بوغماق ئۈچەي بېغىش پەردىسى توغرا بوغماق ئۈچەينى قورساق بېغىش پەردىسىگە باغلايدىغان پەردەسىمان قۇرۇلما. ئۇ قان تومۇرلار، نېرۋىلار ۋە لىمفا تومۇرلىرىنى توغرا بوغماق ئۈچەيگە يەتكۈزۈش ۋەزىپىسىنى ئۆتەيدۇ.
ئاچچىق ئۈچەي (Jejunum, 空肠)
ئاچچىق ئۈچەي ئىنچىكە ئۈچەينىڭ بىر قىسمى بولۇپ، ئون ئىككى بارماق ئۈچەيدىن كېيىن كېلىدۇ. ئۇ ئوزۇقلۇق ماددىلارنى سۈمۈرۈشتە ئاساسلىق رول ئوينايدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ ئىچكى يۈزىدە نۇرغۇنلىغان تۈكچىلەر بار.
S سىمان بوغماق ئۈچەي (Sigmoid Colon, 乙状结肠)
S سىمان بوغماق ئۈچەي يوغۇن ئۈچەينىڭ ئاخىرقى قىسمى بولۇپ، چۈشۈش بوغماق ئۈچەينىڭ ئاستىدا جايلاشقان ۋە تۈز ئۈچەيگە تۇتىشىدۇ. ئۇ قورساق بوشلۇقىنىڭ سول تەرىپىدە S شەكلىدە ئورۇنلاشقان بولۇپ، چوڭ تەرەتنى ساقلاش ۋە ھەرىكەتلەندۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ.
دوۋساق (Urinary Bladder, 膀胱)
دوۋساق كىچىك قورساق بوشلۇقىغا جايلاشقان ئەزا بولۇپ، بۆرەكتىن كەلگەن سۈيدۈكنى ساقلاش ۋە چىقىرىش رولىنى ئوينايدۇ. ئۇ بىر مۇسكۇللۇق خالتا بولۇپ، سۈيدۈكنىڭ مىقدارىغا قاراپ چوڭىيىپ كىچىكلەيدۇ.
مۇستەقىل بەلباغ (Ligament of Treitz, 独立带)
مۇستەقىل بەلباغ ئون ئىككى بارماق ئۈچەينىڭ ئاخىرقى قىسمىنى دىيافراگماغا باغلايدىغان مۇسكۇللۇق بەلباغ. ئۇ ئون ئىككى بارماق ئۈچەي بىلەن ئاچچىق ئۈچەينىڭ ئايرىلغان چېگراسىنى بەلگىلەيدۇ.
بوغماق ئۈچەي ئوڭ ئەگمىسى (Right Colic Flexure / Hepatic Flexure, 结肠右曲)
بوغماق ئۈچەي ئوڭ ئەگمىسى ئۆرلىگۈچى بوغماق ئۈچەي بىلەن توغرا بوغماق ئۈچەي ئارىسىدىكى بۇلۇڭ. ئۇ جىگەرنىڭ ئاستىدا، قورساقنىڭ ئوڭ تەرىپىگە جايلاشقان بولۇپ، يوغۇن ئۈچەينىڭ يۆنىلىشىنى ئۆزگەرتىدۇ.
يۇقىرلىغۇچى بوغماق ئۈچەي (Ascending Colon, 升结肠)
يۇقىرلىغۇچى بوغماق ئۈچەي يوغۇن ئۈچەينىڭ بىر قىسمى بولۇپ، قارىغۇ ئۈچەيدىن باشلىنىپ، قورساقنىڭ ئوڭ تەرىپىدە يۇقىرىغا ئۆرلەيدۇ. ئۇ ھەزىم بولغان يېمەكلىك تالالىرىدىكى سۇ ۋە ئېلېكترولىتنى سۈمۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ.
يانپاش ئۈچەي (Ileum, 回肠)
يانپاش ئۈچەي ئىنچىكە ئۈچەينىڭ ئاخىرقى قىسمى بولۇپ، ئاچچىق ئۈچەيدىن كېيىن كېلىپ، قارىغۇ ئۈچەي بىلەن تۇتىشىدۇ. ئۇ ئاساسلىقى B12 ۋىتامىنى ۋە ئۆت كىسلاتاسىنى سۈمۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ.
قارىغۇ ئۈچەي (Cecum, 盲肠)
قارىغۇ ئۈچەي يوغۇن ئۈچەينىڭ باشلىنىش قىسمى بولۇپ، كىچىك قورساق بوشلۇقىنىڭ ئوڭ تەرىپىدە جايلاشقان خالتىسىمان قۇرۇلما. ئۈچەي قۇرتسىمان ئۆسۈكچە (سوقۇر ئۈچەي) قارىغۇ ئۈچەيگە تۇتىشىدۇ. ئۇ ئىنچىكە ئۈچەيدىن كەلگەن ھەزىم بولغان يېمەكلىك تالالىرىنى قوبۇل قىلىدۇ.
ئومۇمىي مەزمۇن
قورساق قىسمى ئىنسان بەدىنىدىكى ھاياتىي مۇھىم فۇنكسىيەلەرنى ئىجرا قىلىدىغان نۇرغۇنلىغان ئەزالارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان مۇھىم بىر رايون. بۇ ئەزالار بىرلىكتە ئىشلىگەن ھالدا بەدەننىڭ نورمال خىزمەت قىلىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.
- ھەزىم قىلىش سىستېمىسى: ئاشقازان، ئىنچىكە ئۈچەي (ئاچچىق ئۈچەي، يانپاش ئۈچەي) ۋە يوغان ئۈچەي (قارىغۇ ئۈچەي، يۇقىرلىغۇچى بوغماق ئۈچەي، توغرا بوغماق ئۈچەي، S سىمان بوغماق ئۈچەي) قاتارلىقلار يېمەكلىكلەرنى پارچىلاش، ئوزۇقلۇق ماددىلارنى سۈمۈرۈش ۋە ئەخلەت ماددىلارنى چىقىرىش رولىنى ئوينايدۇ.
- قاچىلاش ۋە قوغداش: چوڭ چاۋا ۋە بېغىش پەردىلەر قورساق ئەزالىرىنى ئورنىدا تۇتۇپ تۇرۇش بىلەن بىرگە، ياللۇغلىنىش ۋە يۇقۇملىنىشتىن قوغداش فۇنكسىيەسىنىمۇ ئۆتەيدۇ.
- سۈيدۈك سىستېمىسى: دوۋساق بۆرەكتىن كەلگەن سۈيدۈكنى ساقلاش ۋە چىقىرىش ئارقىلىق بەدەندىكى سۇيۇقلۇق تەڭپۇڭلۇقىنى ساقلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
- مۇھىم تومۇر ۋە نېرۋا ئۆتۈش يوللىرى: قورساق قىسمىدا نۇرغۇنلىغان قان تومۇرلار، نېرۋىلار ۋە لىمفا تومۇرلىرى بار بولۇپ، ئۇلار ئەزالارنى ئوزۇقلاندۇرىدۇ ۋە ئۇلارنىڭ خىزمىتىنى ماسلاشتۇرىدۇ.
بۇ ئەزالارنىڭ ھەر بىرىنىڭ ئۆزىگە خاس تۈزۈلۈشى ۋە فۇنكسىيەسى بولسىمۇ، ئۇلار بىرلىكتە ئىشلىگەن ھالدا ئىنساننىڭ ھاياتىي فۇنكسىيەلىرىنى ساقلايدۇ. قورساق ئاغرىقى، ھەزىم قىلىش قالايمىقانچىلىقى ياكى سۈيدۈك يولى مەسىلىسى قاتارلىق ئەھۋاللار كۆرۈلگەندە، بۇ ئەزالارنىڭ بىرىدە مەسىلە كۆرۈلگەن بولۇشى مۇمكىن. شۇڭا، قورساق ئەزالىرىنىڭ تۈزۈلۈشى ۋە فۇنكسىيەسىنى چۈشىنىش سالامەتلىكنى ساقلاشتا ئىنتايىن مۇھىم.
