سپورا

سپورا ( بىخ سىپورا ؛ ئىچكى سپورا ؛ بىخ ئىسپورىسى؛ ئىچكى ئىسپورا )
芽孢
Spore

سپورا بىر خىل باكتېرىيە تىنچلاندۇرغۇچى تەنچە.

بىخ ئىسپورىسى ئىچكى ئىسپورا ( endospore ) دەپمۇ ئاتىلىدۇ ،ئۇ بەزى باكتېرىيەلەرنىڭ پايدىسىز مۇھىت شارائىتىدا شەكىللەنگەن بىر خىل ناچار مۇھىتقا چىداملىق ئۈچەككە كىرىش قۇرۇلمىسى. بۇ خىل قۇرۇلما باكتېرىيەلەرنى ناچار شارائىتتا ياشاش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىدۇ، مەسىلەن، يۇقىرى تېمپېراتۇرا، ئۇلترا بىنەپشە نۇر، خىمىيەلىك دېزىنفېكسىيە دورىسى قاتارلىقلار. مۇھىت شارائىتى يەنە بىر قېتىم پايدىلىق بولغاندا، بىخ ئىسپورىسى بىخلىنىپ، نورمال ئۆسۈش ھالىتىگە قايتىدۇ.

تۆۋەندىكىسى سپورا توغرىسىدىكى بەزى ئاچقۇچلۇق ئۇچۇرلار:

1. شەكىللىنىش سەۋەبى:سپورا ئادەتتە ئوزۇقلۇق كەمچىل بولۇش ياكى باشقا ياشاش بېسىمى ئاستىدا شەكىللىنىدۇ. ئۇلار باكتېرىيە تېنىدە يۇمىلاق ياكى ئېللىپىس شەكىللىك قۇرۇلمىنى شەكىللەندۈرىدۇ.

2. ئاساسلىق تۈرلىرى:كۆپ ئۇچرايدىغان سپورىلىق باكتېرىيە سپورىلىق تاياقچە باكتېرىيە ئۇرۇقدىشى ( Bacillus )، موكىسىمان سپورىلىق تاياقچە باكتېرىيە ئۇرۇقدىشى ( Clostridium ) ۋە سپورىلىق سۈت كىسلاتا باكتېرىيەسى ئۇرۇقدىشى ( Sporolaetobacilbs ) قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

3. قارشىلىق كۈچى:سپورا ناھايىتى كۈچلۈك قارشىلىق كۈچىگە ئىگە بولۇپ، ئىنتايىن ناچار مۇھىت شارائىتىغا بەرداشلىق بېرەلەيدۇ، مەسىلەن، ئىسسىقلىق، قۇرغاق، رادىئاتسىيە ۋە نۇرغۇن خىمىيەلىك ماددىلار.

4. تارقىلىشى:سپورىلىق تاياقچە باكتېرىيە ئۇرۇقدىشىدىكى باكتېرىيەلەر تەبىئەت دۇنياسىغا كەڭ تارقالغان بولۇپ، تۇپراق، سۇ، ھاۋا ۋە ھايۋانلارنىڭ ئۈچەي يولى قاتارلىق جايلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

5. چوڭ – كىچىكلىكى:سپورىلىق تاياقچە باكتېرىيە ئۇرۇقدىشىدىكى باكتېرىيەلەرنىڭ چوڭ – كىچىكلىكى ئادەتتە 4 مىكرومېتىردىن 10 مىكرومېتىرغىچە بولىدۇ، ئۇلار گرام مۇسبەت باكتېرىيە بولۇپ، قاتتىق ئوكسىگېنغا ئېھتىياجلىق ياكى قوش خۇسۇسىيەتلىك ئوكسىگېنسىز بولۇشى مۇمكىن.

يۇقىرىقىلارنى يىغىنچاقلىغاندا، بىخ سىپورىلارنىڭ شەكىللىنىشى باكتېرىيەلەرنىڭ ناچار مۇھىتقا ئۇيغۇنلىشىش ئۈچۈن تەدرىجىي تەرەققىي قىلىپ چىققان بىر خىل ياشاش تاكتىكىسى بولۇپ، ئۇلارنىڭ بۇ خىل ئىقتىدارى مىكرو بىئولوگىيە تەتقىقاتى ۋە قوللىنىشىدا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە، مەسىلەن، يېمەكلىك سانائىتى ۋە بىئولوگىيىلىك دورا ياساش ساھەسىدە. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، سپورانىڭ كۈچلۈك قارشىلىق كۈچىمۇ داۋالاش ۋە ئاممىۋى سەھىيە ساھەسىدە دېزىنفېكسىيە قىلىش ۋە باكتېرىيە يوقىتىش جەريانىدا ئويلىنىشقا تېگىشلىك مۇھىم ئامىل.