تاق يادرولۇق ھۈجەيرە سانى ۋە پىرسەنتى (Monocyte Count & Percentage)
تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر (مونوسىتلار) ئاق قان ھۈجەيرىلىرى ئىچىدىكى ھەجىمى ئەڭ چوڭ ھۈجەيرە تۈرى بولۇپ, بەدەننىڭ تۇغما ئىممۇنىتېت سىستېمىسىدا ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ. ئۇلار بەدەننىڭ «تازىلىقچى ئەسكەرلىرى» سۈپىتىدە, كېسەللىك قوزغاتقۇچى مىكروبلارنى, ئۆلگەن ھۈجەيرىلەرنى ۋە باشقا تاشقى ماددىلارنى يۇتۇپ يوقىتىدۇ.
قان تەكشۈرۈش دوكلاتىدا, ئۇلارنىڭ مىقدارى ئادەتتە ئىككى خىل ئۇسۇلدا ئىپادىلىنىدۇ: مۇتلەق سان (Monocyte Count), يەنى ھەر لىتىر قاندىكى ھەقىقىي سانى; ۋە پىرسەنت (Monocyte Percentage), يەنى ئومۇمىي ئاق قان ھۈجەيرىلىرى ئىچىدە ئىگىلىگەن نىسبىتى. بۇ ئىككى كۆرسەتكۈچنى بىرلىكتە تەھلىل قىلىش, سوزۇلما خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش, ياللۇغلىنىش ۋە بەزى قان كېسەللىكلىرىگە توغرا دىئاگنوز قويۇشتا ھالقىلىق ئەھمىيەتكە ئىگە.
ئۇيغۇرچە ئىسمى: تاق يادرولۇق ھۈجەيرە پىرسەنتى
ئىنگلىزچە ئىسمى: Monocyte Percentage
تۈركچە ئىسمى: Monosit Yüzdesi
خەنزۇچە ئىسمى: 单核细胞百分比
- قىسقارتىلىشى: MONO# (سانى), MONO% (پىرسەنتى)
نورمال سەۋىيىسى:
- مۇتلەق سان: 0.2 – 0.8 × 10⁹/L (ئەر-ئاياللاردا ئوخشاش)
- پىرسەنت: %3 – %8 (ئەر-ئاياللاردا ئوخشاش)
مۇتلەق سان (#) بىلەن پىرسەنت (%) نىڭ مۇناسىۋىتى ۋە كلىنىكىلىق ئەھمىيىتى
نېمە ئۈچۈن بۇ ئىككى كۆرسەتكۈچ بىرلا ۋاقىتتا ئىشلىتىلىدۇ? چۈنكى ئۇلار بىر-بىرىنى تولۇقلايدىغان ئوخشىمىغان ئۇچۇرلارنى بېرىدۇ.
- پىرسەنت (MONO%): بۇ بىر نىسبەت بولۇپ, ئاق قان ھۈجەيرىلىرى ئائىلىسى ئىچىدىكى تەڭپۇڭلۇقنى كۆرسىتىدۇ. يەنى, ھەر 100 تال ئاق قان ھۈجەيرىسى ئىچىدە قانچە تال تاق يادرولۇق ھۈجەيرە بارلىقىنى كۆرسىتىدۇ.
- مۇتلەق سان (MONO#): بۇ ھەقىقىي مىقدار بولۇپ, بەدەندىكى تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەرنىڭ ئەمەلىي سانىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ.
كلىنىكىدا, مۇتلەق سان تېخىمۇ ئىشەنچلىك ۋە مۇھىم كۆرسەتكۈچ ھېسابلىنىدۇ. چۈنكى پەقەت پىرسەنتكە قاراش بەزىدە خاتا ھۆكۈم چىقىرىشقا سەۋەب بولىدۇ. مەسىلэн:
- ئەگەر ئۆتكۈر باكتېرىيەلىك يۇقۇملىنىش سەۋەبىدىن نېيتروفىللار زور دەرىجىدە كۆپىيىپ, ئومۇمىي ئاق قان ھۈجەيرىسى سانى ئۆرلەپ كەتسە, تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەرنىڭ مۇتلەق سانى نورمال بولغان تەقدىردىمۇ, ئۇنىڭ پىرسەنتى نورمالدىن تۆۋەن كۆرۈنۈپ قېلىشى مۇمكىن.
- ئەكسىچە, ئەگەر ئومۇمىي ئاق قان ھۈجەيرىسى سانى تۆۋەنلىسە (مەسىلەن, نېيتروپېنىيە), ئەمما تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەرنىڭ سانى ئۆزگەرمىسە, ئۇنىڭ پىرسەنتى نورمالدىن يۇقىرى كۆرۈنۈپ قېلىشى مۇمكىن. بۇ ھەقىقىي مونوسىتوز (كۆپىيىش) ئەمەس.
شۇڭلاشقا, دوختۇرلار ئادەتتە ئالدى بىلەن پىرسەنتكە دىققەت قىلىپ, ئاندىن مۇتلەق ساننى تەكشۈرۈش ئارقىلىق ھەقىقىي ئەھۋالغا ھۆكۈم قىلىدۇ.
تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەرنىڭ ئىقتىدارى:
- فاگوسىتوز (يۇتۇش) رولى: باكتېرىيە, زەمبۇرۇغ, شۇنداقلا بەدەندىكى قېرىغان, ئۆلگەن ھۈجەيرىلەرنى «يەپ» تازىلايدۇ.
- ئانتىگېن تونۇشتۇرۇش: يۇتقان كېسەللىك قوزغاتقۇچىلارنىڭ ئۇچۇرىنى لىمفا ھۈجەيرىلىرىگە تونۇشتۇرۇپ, ئالاھىدە ئىممۇنىتېت ئىنكاسىنى قوزغىتىدۇ.
- ياللۇغلىنىشنى تەڭشەش: ياللۇغلىنىش ئىنكاسىنى ۋە توقۇلمىلارنىڭ ئەسلىگە كېلىشىنى تەڭشەشكە قاتنىشىدۇ.

تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر سانىنىڭ بىنورمال كۆپىيىشى (Monocytosis):
بۇ ھۈجەيرىلەرنىڭ مۇتلەق سانى ياكى پىرسەنتىنىڭ يۇقىرى بولۇشى تۆۋەندىكى كېسەللىكلەردىن دېرەك بېرىشى مۇمكىن:
- سوزۇلما خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش: تۇبېركۇليوز, برۇسېللا, سىفلىس, يۈرەك ئىچكى پەردە ياللۇغى قاتارلىقلار.
- ئۆزلۈكىدىن ئىممۇنىتېت كېسەللىكلىرى: قىزىل داغلىق بۆرەك ياللۇغى (SLE), رېماتىزىملىق بوغۇم ياللۇغى, ياللۇغلۇق ئۈچەي كېسەللىكلىرى.
- قان سىستېمىسىدىكى يامان سۈپەتلىك ئۆسمىلەر: سوزۇلما خاراكتېرلىك مىئېلوئىد-مونوسىتلىق ئاق قان كېسىلى (CMML), خوجكىن لىمفا ئۆسمىسى.
- ئەسلىگە كېلىش باسقۇچى: ئۆتكۈر يۇقۇملىنىش ياكى خىمىيەلىك داۋالاشتىن كېيىنكى ئەسلىگە كېلىش مەزگىلىدە سانى ۋاقىتلىق ئۆرلەيدۇ.
تاق يادرولۇق ھۈجەيرىلەر سانىنىڭ بىنورمال ئازىيىشى (Monocytopenia):
بۇ ئەھۋال بىر قەدەر ئاز ئۇچرايدۇ, ئەمما تۆۋەندىكى ئەھۋاللاردا كۆرۈلۈشى مۇمكىن:
- سۆڭەك يىلىكى ئىقتىدارىنىڭ بېسىلىپ قېلىشى: قايتا ئىشلىنىشى توسقۇنلۇققا ئۇچراش خاراكتېرلىك قان ئازلىق.
- داۋالاش ئامىللىرى: خىمىيەلىك داۋالاش, رادىئوئاكتىپلىق داۋالاش, ستېروئىدلىق دورىلارنى ئىشلىتىش.
- تۈكلۈك ھۈجەيرىلىك ئاق قان كېسىلى (Hairy cell leukemia).
تاق يادرولۇق ھۈجەيرە سانى ۋە پىرسەنتى بەدەننىڭ ياللۇغلىنىش ۋە ئىممۇنىتېت ھالىتىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان مۇھىم كۆرسەتكۈچلەر. دوختۇرلار بۇ ئىككى نەتىجىنى بىمارنىڭ كلىنىكىلىق ئالامەتلىرى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ تەھلىل قىلىش ئارقىلىق, كېسەللىكنىڭ سەۋەبىنى تېپىش ۋە توغرا داۋالاش پىلانى تۈزۈشتە مۇھىم يىپ ئۇچىغا ئېرىشەلەيدۇ.
تاق يادرولۇق ھۈجەيرە پىرسەنتى ھەققىدە تونۇشتۇرۇشنىڭ تولۇق مەزمونى كۆرۈش ئۈچۈن تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
https://dohturlar.com/taq-yadroluq-hujeyre-sani-mono/
قان تەكشۈرۈش ئىچىدىكى ھەرقايسى تۈرلەر ۋە نەتىجىلەرنىڭ چۈشەندۈرۈلۈشىنى بىلمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ.
قان تەكشۈرۈش ئىچىدىكى ھەرقايسى تۈرلەر ۋە نورمال قىممىتى چۈشەندۈرۈلۈشى
https://dohturlar.com/qan-tekshurush-ichidiki-herqaysi-turler-we-normal-qimmiti