تولۇق نەپەس ئالالماسلىق دېگىنىمىز، نەپەس جەريانىدا سۈمۈرگەن ھاۋانىڭ ئۆپكىگە تولۇق كىرىپ ھاۋا ئالماشتۇرالماي، بەدەندە ئوكسىگېن يېتىشمەسلىكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ خىل ئەھۋالنى بەلكىم كۆپ خىل سەۋەبلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن، نەپەس يولى توسۇلۇش، ئۆپكە كېسىلى، يۈرەك كېسىلى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
ئۇيغۇرچە: تولۇق نەپەس ئالالماسلىق
ئىنگىلىزچە: Shortness of breath
خەنزۇچە: 气短
تۈركچە:Nefes darlığı
غەرب تېبابىتى نۇقتىسىدىن قارىغاندا، تولۇق نەپەس ئالالماسلىقنىڭ سەۋەبىنى تۆۋەندىكى بىر قانچە تۈرگە ئايرىشقا بولىدۇ:
1. يۇقىرىقى نەپەس يولى توسۇلۇش:مەسىلەن، بۇرۇن كاۋىكى ياللۇغى، بۇرۇن مونچاق گۆشى، بادامسىمان تەنچە يوغىناش قاتارلىقلار، بۇ ئەھۋاللار ھاۋانىڭ بۇرۇن بوشلۇقى ئارقىلىق ئۆپكىگە ئوڭۇشلۇق كىرەلمەسلىكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
2. تۆۋەنكى نەپەس يولى توسۇلۇش:مەسىلەن:كانايچە ياللۇغى، زىققا، ئۆپكە گازلىق ئىششىقى قاتارلىقلار، بۇ ئەھۋاللار نەپەس يولىنىڭ تارىيىشى ياكى توسۇلۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ھاۋانى ئۆپكىگە كىرگۈزەلمەيدۇ.
3. ئۆپكە كېسەللىكلىرى:مەسىلەن:ئۆپكە ياللۇغى، ئۆپكە تۇبېركۇليوزى، ئۆپكە راكى قاتارلىقلار، بۇ كېسەللىكلەر ئۆپكىنىڭ نورمال ئىقتىدارىغا تەسىر كۆرسىتىپ، تولۇق سۈمۈرمەسلىكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
4. يۈرەك كېسەللىكلىرى:مەسىلەن، يۈرەك زەئىپلىشىش، يۈرەك مۇسكۇل كېسىلى قاتارلىقلار، بۇ كېسەللىكلەر يۈرەكنىڭ قان پومپىسى ئىقتىدارىنى ئاجىزلاشتۇرۇپ، ئوكسىگېننىڭ پۈتۈن بەدەندىكى ھەرقايسى توقۇلما ۋە ئەزالارغا يەتكۈزۈلۈشىگە تەسىر يەتكۈزىدۇ.
تولۇق نەپەس ئالالماسلىقنى تەكشۈرۈپ داۋالاش ئادەتتە تۆۋەندىكى بىر قانچە تەرەپنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:
1. كىلىنىكىلىق باھالاش:دوختۇر كېسەللىك تارىخى، كېسەللىك ئالامىتى ۋە بەدەن بەلگىلىرىنى تەپسىلىي سوراپ، بەدەن تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ، تولۇق نەپەس ئالالماسلىقنىڭ دەرىجىسى ۋە مۇمكىن بولغان سەۋەبىنى بېكىتىدۇ.
2. تەسۋىر ئىلمى بويىچە تەكشۈرۈش:مەسىلەن:X نۇرى، CT تەسۋىرىنى چۈشۈرۈش قاتارلىقلار دوختۇرلارنىڭ ئۆپكە ۋە نەپەس يولىنىڭ ئەھۋالىنى كۆزىتىشىگە ياردەم بېرىپ، قۇرۇلما خاراكتېرلىك مەسىلىلەرنى چىقىرىپ تاشلىشىغا ياردەم بېرىدۇ.
3. ئۆپكە ئىقتىدارىنى سىناش:ئۆپكىنىڭ سىغىمچانلىقى، ھاۋانىڭ ئېقىش سۈرئىتى قاتارلىق كۆرسەتكۈچلەرنى ئۆلچەش ئارقىلىق، ئۆپكە ئىقتىدارىنىڭ زىيانغا ئۇچرىغان – ئۇچرىمىغانلىقىنى باھالايدۇ.
4. قان گازىنى ئانالىز قىلىش:ئارتېرىيە قان ئەۋرىشكىسىنى ئېلىش ئارقىلىق، قاندىكى ئوكسىگېن ۋە كاربون تۆت ئوكسىدنىڭ مىقدارىنى تەكشۈرۈپ، ئوكسىگېن بىلەن تەمىنلەشنىڭ يېتەرلىك ياكى يېتەرلىك ئەمەسلىكىنى باھالايدۇ.
5. ئوخشاش بولمىغان سەۋەبلەرنى داۋالاش:كونكرېت كېسەللىك سەۋەبىگە ئاساسەن مۇناسىپ داۋالاش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش، مەسىلەن، دورا بىلەن داۋالاش، فىزىكىلىق داۋالاش، ئوپېراتسىيە قىلىش قاتارلىقلار.
ئومۇمەن، تولۇق نەپەس ئالالماسلىق بىر خىل ئېغىر كېسەللىك ئالامىتى بولۇپ، ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈپ باھالاش ۋە داۋالاش كېرەك. پەقەت ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈش ۋە كەسپىي داۋالاش ئەترىتىنىڭ ھەمكارلىقى ئارقىلىقلا، ئاندىن توغرا دىياگنوز قويغىلى ھەمدە ئۈنۈملۈك داۋالاش لايىھەسىنى تۈزۈپ چىققىلى بولىدۇ.
