يەر تەۋرەشتىن كېيىن ئۆزىنى ۋە يارىلانغانلارنى قۇتقۇزۇش يەر تەۋرەش ئاپىتىدىن كېيىنكى مۇھىم ئىشلارنىڭ بىرى بولۇپ، بۇ كىشىلەرنىڭ ھاياتىي بىخەتەرلىكىگە مۇناسىۋەتلىك مۇھىم ھالقا ھېسابلىنىدۇ
ئاپتونوم رايونلۇق يەر تەۋرەش ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى، ئالىي ئىنژېنېر تۇنىياز ساۋۇت بۇ توغرىسىدا مۇنداق دېدى: يەر تەۋرەشتە بەختكە قارشى كۆمۈلۈپ قالغاندا ئالدى بىلەن باش قىسمىنى قوغداش، نەپەس ئېلىشنىڭ راۋانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش، ئەتراپىدىكى بوشلۇقنى ئىمكانقەدەر كېڭەيتىش، ئۈستىدىكى نەرسىلەرنى مۇقىملاشتۇرۇش، ئېغىر نەرسىلەرنىڭ بېسىۋېلىپ زەخىملەندۈرۈپ قويۇشىدىن ساقلىنىش، ئەگەر گاز ۋە زەھەرلىك ماددىلارنىڭ زەھەرلەش ئېھتىماللىقى كۆرۈلسە، نەم نەرسىلەر بىلەن ئېغىز بۇرۇننى ئېتىۋېلىش، قالايمىقان ھەرىكەت قىلماسلىق، قالايمىقان ۋارقىرىماي، كۈچىنى ساقلاپ قېلىش كېرەك.
يارىلانغان بولسا ئىمكانقەدەر جايلىق ئورۇننى تېڭىپ قاننى توختىتىش كېرەك. مەسىلەن، باش قىسمى يارىلانغان بولسا گالىستۇك ياكى كىيىمىنى يىرتىپ تېڭىش، ئەگەر سۇنۇش كۆرۈلسە، مۇقىملاشتۇرغىلى بولىدىغان نەرسىلەر بىلەن سۇنغان ئورۇننى مۇقىملاشتۇرۇش، ئەگەر بەدىنىدە يارىلىنىش سەۋەبىدىن قاناش كۆرۈلسە ئۆزىدە بار نەرسىلەر بىلەن جايلىق ئورۇننى تېڭىپ قان توختىتىش كېرەك.
باشقىلارنى قوتقۇزۇشتا، قۇتقۇزغۇچىلار ئالدى بىلەن كۆمۈلۈپ قالغانلار بار ئورۇننى مۇقىملاشتۇرغاندىن كېيىن ئاندىن قۇتقۇزۇش كېرەك. ئالدى بىلەن ئاسان قۇتقۇزغىلى بولىدىغاننى قۇتقۇزۇش كېرەك. بۇنىڭدا قۇتقۇزۇش ئۇسۇلىغا دىققەت قىلىش، ئالدى بىلەن باش تەرىپىنى ئېچىش، ئاندىن تېزلىكتە ئېغىز بۇرنىدىكى توپا – چاڭلارنى تازىلاپ، تۇنجۇقۇپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك. ئاندىن كولاپ چىقىرىش، ئۆتكۈر نەرسىلەر بىلەن قازماسلىق كېرەك. كۆمۈلۈپ قالغان ۋاقتى ئۇزۇن بولسا، ئالدى بىلەن ئۇسسۇلۇق كىرگۈزۈش، ئاندىن بىر تەرەپتىن كولاپ، بىر تەرەپتىن مۇقىملاشتۇرۇش، كۆمۈلۈپ قالغۇچىنىڭ كۆزىنى ئاسراشقا دىققەت قىلىش، ئەگەر يارىلانغۇچىنىڭ بەل ۋە بويۇن ئومۇرتقىسى يارىلانغان بولسا، قوپاللىق بىلەن تارتماسلىق، شال ياكى قاتتىق تاختايلارغا ياتقۇزۇپ دوختۇرخانىلارغا يۆتكەش، ھەرگىزمۇ يۈدۈپ يۆتكىمەسلىك كېرەك. ئېغىر يارىدارلارغا نىسبەتەن نەق مەيداندا قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللانغاندىن كېيىن، ئاندىن تېزلىكتە دوختۇرخانىغا يۆتكەش كېرەك.
