ھەر يىلى 8-ماي «دۇنيا قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي كۈنى» بولۇپ، بۇ دۇنيا مىقياسىدىكى ئەڭ چوڭ ئىنسانپەرۋەرلىك ھەرىكىتىنىڭ روھىنى ۋە تۆھپىسىنى خاتىرىلەيدىغان ئالاھىدە بىر كۈندۇر. بۇ كۈننى 8-ماي قىلىپ بېكىتىشنىڭ سەۋەبى، خەلقئارا قىزىل كىرېست كومىتېتى (ICRC) نىڭ قۇرغۇچىسى ۋە تۇنجى نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتىنىڭ ساھىبى ھېنرى دونان (Henry Dunant) نىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى خاتىرىلەشتۇر. بۇ خاتىرە كۈنىنىڭ مەقسىتى دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا قىيىنچىلىققا دۇچ كەلگەن كىشىلەرگە ياردەم بېرىۋاتقان مىليونلىغان پىدائىيلار ۋە خىزمەتچىلەرگە ھۆرمەت بىلدۈرۈش، شۇنداقلا ئىنسانپەرۋەرلىك، بىتەرەپلىك ۋە ھېسداشلىق روھىنى تەشەببۇس قىلىشتىن ئىبارەت.
دۇنيا قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي كۈنى
World Red Cross and Crescent Day
世界红十字和红新月
بىلىشكە تىگىشلىك مەزمۇنلار
خەلقئارا دۇنيا قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي ھەرىكىتى 1859-يىلى سولفېرىنو ئۇرۇشىدىن كېيىن بارلىققا كەلگەن. شىۋىتسارىيەلىك سودىگەر ھېنرى دونان ئۇرۇش مەيدانىدا يارىلانغان ئەسكەرلەرنىڭ ھېچقانداق قۇتقۇزۇشقا ئېرىشەلمەي، ئازاب ئىچىدە قازا قىلىۋاتقانلىقىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرۈپ قاتتىق تەسىرلىنىدۇ. ئۇ شۇ يەردىكى يەرلىك ئاھالىلەرنى تەشكىللەپ، مىللىتى ۋە قايسى تەرەپكە مەنسۇپ بولۇشىدىن قەتئىينەزەر بارلىق يارىدارلارغا ياردەم بېرىدۇ. بۇ ۋەقەدىن كېيىن، ئۇ «سولفېرىنو ئەسلىمىسى» ناملىق كىتابىنى يېزىپ، ئۇرۇش مەزگىلىدە يارىدارلارنى قۇتقۇزىدىغان بىتەرەپ خەلقئارالىق تەشكىلات قۇرۇش ئىدىيەسىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. ئۇنىڭ بۇ تىرىشچانلىقى نەتىجىسىدە 1863-يىلى خەلقئارا قىزىل كىرېست كومىتېتى قۇرۇلىدۇ ۋە تۇنجى جەنۋە ئەھدىنامىسى ئىمزالىنىدۇ.
بۇ ھەرىكەت ئاساسلىقى ئۈچ قىسىمدىن تەركىب تاپىدۇ: خەلقئارا قىزىل كىرېست كومىتېتى (ICRC)، قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي جەمئىيەتلىرى خەلقئارا فېدېراتسىيەسى (IFRC)، ۋە دۇنيانىڭ 190 دىن ئارتۇق دۆلىتىدىكى دۆلەتلىك قىزىل كىرېست ياكى ھىلال ئاي جەمئىيەتلىرى. ICRC ئاساسلىقى قوراللىق توقۇنۇش ۋە زوراۋانلىق ئەھۋاللىرىدا ئىنسانپەرۋەرلىك ياردىمى بېرىشكە مەسئۇل بولسا، IFRC تەبىئىي ئاپەت ۋە باشقا جىددىي ئەھۋاللاردا خەلقئارالىق قۇتقۇزۇش خىزمىتىنى ماسلاشتۇرىدۇ ۋە تىنچلىق مەزگىلىدىكى ئىنسانپەرۋەرلىك پائالىيەتلىرىنى قوللايدۇ.
قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي بەلگىلىرى ھېچقانداق دىنىي ياكى سىياسىي مەنىگە ئىگە ئەمەس. ئۇلار خەلقئارا ئىنسانپەرۋەرلىك قانۇنىدا بېكىتىلگەن قوغداش بەلگىلىرى بولۇپ، ئۇرۇش مەزگىلىدە تىببىي خادىملار، داۋالاش ئورۇنلىرى ۋە قۇتقۇزۇش ئەترىتىنىڭ بىتەرەپ ئىكەنلىكىنى، ئۇلارغا ھۇجۇم قىلىشقا بولمايدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ. قىزىل يېرىم ئاي بەلگىسى ئاساسلىقى ئىسلام دۆلەتلىرىدە ئىشلىتىلىدۇ.
بۇ ھەرىكەتنىڭ بارلىق خىزمەتلىرى يەتتە تۈپ پىرىنسىپقا ئاساسلىنىدۇ: ئىنسانپەرۋەرلىك، بىتەرەپلىك، تەرەپسىزلىك، مۇستەقىللىق، ئىختىيارىي مۇلازىمەت، بىرلىك ۋە ئومۇمىيلىق. بۇ پىرىنسىپلار ھەرىكەتنىڭ قىيىن ۋە مۇرەككەپ ئەھۋاللاردا ئىشەنچكە ئېرىشىپ، ئېھتىياجلىق كىشىلەرگە يېتىپ بېرىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ.
دۇنيا قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي كۈنىدە، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا بىرىنچى ياردەم بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرۇش، قان تەقدىم قىلىش پائالىيەتلىرىنى ئۇيۇشتۇرۇش، پىدائىيلارنى تەقدىرلەش ۋە ئىنسانپەرۋەرلىك روھىنى تەشۋىق قىلىش قاتارلىق ھەر خىل پائالىيەتلەر ئۆتكۈزۈلىدۇ.
ھەر يىلى بۇ كۈن ئۈچۈن بىر باش تېما بېكىتىلىدۇ. يېقىنقى يىللاردىكى تېمىلار «بىز قىلغان ھەر بىر ئىش قەلبىمىزدىن چىقىدۇ» دېگەنگە ئوخشاش بولۇپ، پىدائىيلارنىڭ سەمىمىيىتى ۋە مېھرى-مۇھەببىتىنىڭ بۇ ھەرىكەتنىڭ جېنى ئىكەنلىكىنى تەكىتلەيدۇ.
قىزىل كىرېست ۋە ھىلال ئاي ھەرىكىتىنىڭ خىزمىتى ئۇرۇش ۋە ئاپەت رايونلىرى بىلەنلا چەكلەنمەيدۇ. ئۇ يەنە مەھەللە سەھىيە مۇلازىمىتى، ياشانغانلارنى ۋە يېتىم بالىلارنى كۈتۈش، ئايرىلىپ كەتكەن ئائىلە ئەزالىرىنى تېپىشىغا ياردەم بېرىش قاتارلىق نۇرغۇن ساھەلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئۇلارنىڭ تىرىشچانلىقى بولمىسا، دۇنيادىكى نۇرغۇن ئاجىز ۋە ئېھتىياجلىق كىشىلەرنىڭ ھاياتى تېخىمۇ جاپالىق بولغان بولاتتى.
بۇ ئالاھىدە كۈندە بىز ھېنرى دوناننىڭ ئىنسانپەرۋەرلىك روھىنى ئەسلەپ، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا باشقىلار ئۈچۈن جىمجىت تۆھپە قوشۇۋاتقان بارلىق پىدائىيلارغا يۈكسەك ئېھتىرامىمىزنى بىلدۈرىمىز. ئۇلارنىڭ مېھرى-شەپقىتى ۋە قەيسەرلىكى ئىنسانىيەتنىڭ ئەڭ گۈزەل تەرىپىنى نامايان قىلىدۇ.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 نىڭ قۇرغۇچىسى ۋە تۇنجى نوبېل تىنچلىق مۇكاپاتىنىڭ ساھىبى ھېنرى دونان (Henry Dunant) نىڭ تۇغۇلغان كۈنىنى خاتىرىلەشتۇر. بۇ خاتىرە كۈنىنىڭ مەقسىتى دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا قىيىنچىلىققا دۇچ كەلگەن كىشىلەرگە ياردەم بېرىۋاتقان مىليونلىغان پىدائىيلار ۋە خىزمەتچىلەرگە ھۆرمەت بىلدۈرۈش، شۇنداقلا ئىنسانپەرۋەرلىك، بىتەرەپلىك ۋە ھېسداشلىق روھىنى تەشەببۇس قىلىشتىن ئىبارەت.){kind=link}