ھامىلىدارلىقنىڭ ئىككىنچى ئايلىق كۆرسەتمىسى: بەدەندىكى ئۆزگىرىشلەر، دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلار ۋە تەكلىپ پىكىرلەر

قەدىرلىك ئاتا-ئانىلار، ھامىلىدارلىق ئىككىنچى ئېيىغا كەلگەنلىكىڭلارنى قارشى ئالىمىز! بۇ بىر رىقابەتكە تولغان ھەم ئۈمىدكە تولغان مەزگىل. بۇ ئايدا سىزنىڭ ئۇماق بوۋىقىڭىز ئەڭ ھالقىلىق ئەزا يېتىلدۈرۈش باسقۇچىنى بېسىپ ئۆتۈپ، بىر كىچىك تۆرەلمىدىن تەدرىجىي ھالدا بىر ئاساسىي ئادەم شەكلىنى ھاسىل قىلىدۇ. گەرچە سىز بەزى بىئاراملىقلارنى باشتىن كەچۈرگەن بولسىڭىزمۇ، لېكىن ئېسىڭىزدە بولسۇن، بىر تاتلىق جانلىقنى دۇنياغا ئېلىپ كېلىش ئۈچۈن بۇ چوقۇم بىر بېسىپ ئۆتمىسە بولمايدىغان بىر ئۆتكەل. بۇ جەريانغا بولغان چۈشەنچىڭىزنى قانچە ئاشۇرسىڭىز ۋە چوڭقۇرلاشتۇرسىڭىز، شۇنچە ئوڭۇشلۇق ئۆتۈشىگە ياردىمى بولىدۇ.

مۇندەرىجە

1. ھامىلىدارلىقنىڭ 2-ئاي ھەققىدە ئومۇمىي تونۇشتۇرۇلۇش
2. ھامىلىنىڭ يېتىلىش ئەھۋالى
3. ھامىلىدار ئاياللارنىڭ بەدىنىدىكى ئۆزگىرىشلەر
4. دادىڭىزغا دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلار
5. دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك مۇھىم ئىشلار
6. تۇغۇت تەكشۈرۈش تۈرلىرى
7. ئوزۇقلۇق يېمەك-ئىچمەك تەۋسىيىلىرى
8. تۇرمۇش رېتىمىنى تەڭشەش تەكلىپلىرى
9. ھامىلە تەربىيىسى
10. ئىككىنچى ئايدىكى ئاخىرقى سۆزلەر

ھامىلىدارلىقنىڭ 2-ئاي ھەققىدە ئومۇمىي تونۇشتۇرۇلۇش

ھامىلىدارلىقنىڭ ئىككىنچى ئېيى ھامىلىنىڭ يېتىلىشىدىكى ھالقىلىق مەزگىل، شۇنداقلا بەدەن ئۆزگىرىشىنى ئەڭ روشەن ھېس قىلىدىغان باسقۇچ. بۇ مەزگىل ھامىلىدارلىقنىڭ 5-ھەپتىسىدىن باشلىنىپ، 8-ھەپتىسىدە ئاخىرلىشىدۇ. قىسقىغىنا تۆت ھەپتە ئىچىدە، ھامىلە كۆپ قىسىم مۇھىم ئەزالارنىڭ دەسلەپكى يېتىلىشىنى تاماملايدۇ. بولغۇسى ئانىلارمۇ  ھامىلىدارلىقنىڭ دەسلەپكى رېئاكسىيەسىنى روشەن ھىس قىلىدۇ. بۇ مەزگىل رىقابەتكە تولغان، ئەمما ئۈمىدكە تولغان مەزگىل، تۆۋەندە بىز بۇ باسقۇچتىكى مۇھىم ئۆزگىرىشلەرنى تەپسىلىي چۈشەندۈرۈپ ئۆتىمىز.

ۋاقىتنى ھېسابلاش

كالېندار ۋاقتى : ھامىلىدار بولغاندىن كېيىنكى 2-ئاي

ھامىلىدار بولۇش ھەپتىسىنىڭ دائىرىسى : 5-ھەپتىدىن 8-ھەپتىگىچە

يېتىلىش باسقۇچى : ئەزا ھاسىل بولۇش مەزگىلى (Organogenesis)

مۇھىم بەلگە : ھامىلىنىڭ يۈرىكى مۇشۇ ئايدا سوقۇشقا باشلايدۇ

تۆۋەندىكى ئادرىستىنمۇ تۇغۇت ۋاقتىڭىزنى ھېساپلاپ چىقىرالايسىز:

https://dohturlar.com/sinaq/tughut.php

ھامىلىنىڭ يېتىلىش ئەھۋالى

ھامىلىدارلىقنىڭ ئىككىنچى ئېيىدا، بالىڭىز ھاياتتىكى ئەڭ تېز، ئەڭ ھالقىلىق تۇغۇت باسقۇچىنى باشتىن كەچۈرىدۇ. بۇ مەزگىلدە، ھەر بىر كۈندە كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان ئۆزگىرىشلەر يۈز بېرىدۇ:ئاددىي ھۈجەيرە توپىدىن ھەقىقىي ئادەم شەكلىگە تەرەققىي قىلىپ، يۈرەكلەر دۈپۈلدەپ سوقۇشقا باشلايدۇ، باشنىڭ ئېنىق ئىزناسى، ھەتتا ئىنچىكە ئىزناسى بولىدۇ كىچىك بارماق ۋە پۇت بارمىقى. بۇ نەپىس يېتىلىش جەريانلىرىدا ھاياتلىقنىڭ ئەڭ ماھىيەتلىك مۆجىزىسى نامايان بولىدۇ.

5-6 ھەپتىلەردە ھامىلە يېتىلىشى

1) تۆرەلمە ھامىلە قانچىلىك بولدى؟

• 5-ھەپتىدە : كۈنجۈت چوڭلىقىدىن ماش چوڭلۇقىغىچە بولىدۇ. (2-4 مىللىمېتىر)
• 6-ھەپتىدە : ئۈزۈمنىڭ چوڭلۇقىدا بولىدۇ. (5-7 مىللىمېتىر)
• تىببىي ئاتىلىشى : تۆرەلمە مەزگىلى (Embryonic Period)

2) ئەزالارنىڭ يېتىلىشى

• نېرۋا نەيچىسى (Neural Tube) ئېتىلىدۇ.
• بۇ ھەپتىلەردە يۈرەك بىلىنەر بىلىنمەس سوقۇشقا باشلايدۇ.
• ئومۇرتقا شەكىللىنىشكە باشلايدۇ. ( Vertebral Formation )
• يۈز شەكلى پەيدا بولۇشقا باشلايدۇ.  (Faceal Features)

7-8 ھەپتىلەردە ھامىلە يېتىلىشى

1) تۆرەلمە ھامىلە بۇ ھەپتىلەردە قانچىلىك چوڭلۇقتا بولدى؟

• 7-ھەپتىدە: ئەينۇلا چوڭلۇقتا بولىدۇ. (8-11 مىللىمېتىر)
• 8-ھەپتىدە: ئۈزۈمنىڭ چوڭلۇقى بولىدۇ. (تەخمىنەن 12-15 مىللىمېتىر)
• ئېغىرلىقى: تەخمىنەن بىر گىرام

2) ئەزالارنىڭ يېتىلىشى

• پۇت-قول بىخلىرى(Limb Buds) چىقىپ ئۇزىراشقا باشلايدۇ.
• بارماق ۋە پۇت بارماقلىرى پەيدا بولۇشقا باشلايدۇ. (Digit Formation)
• ئىچكى ئەزالىرى داۋاملىق تەرەققىي قىلىدۇ.
• جىنسىيىتى ئايرىلىشقا باشلىغان بىر مەزگىل بولىدۇ. (Sexual Differentiation)

مۇھىم ئەزالارنىڭ يېتىلىش ئەھۋاللىرى

1) قان ئايلىنىش سىستېمىسى (Circulatory System)

• يۈرەك تۆت بوشلۇققا بۆلۈنۈشكە باشلايدۇ.
• رېتىملىق يۈرەك سوقۇشلىرى ئاستا-ئاستا پەيدا بولۇشقا باشلايدۇ.
• يۈرەك رىتىمى:مىنۇتىغا تەخمىنەن 160-110 قېتىم ئەتراپىدا بولىدۇ.
• قان تومۇر تورىنى شەكىللەندۈرۈش

2) نېرۋا سىستېمىسى (Nervous System)

• چوڭ مېڭە يېتىلىشكە باشلايدۇ.
• يۇلۇن شەكىللىنىشى داۋام قىلىدۇ.
• نېۋرونلار يېتىلىشكە باشلايدۇ.
• سەزگۈ ئەزالىرى دەسلەپكى شەكلى شەكىللىنىدۇ.

3) ھەزىم قىلىش سىستېمىسى (Digestive System)

• ئىپتىدائىي ئۈچەي نەيچىسىنى شەكىللىنىدۇ.
• جىگەر تەرەققىي قىلىشقا باشلايدۇ.
• ئاشقازان ئاستى بېزىنىڭ دەسلەپكى شەكلى پەيدا بولىدۇ.
• شۆلگەي بېزى ھاسىل بولىدۇ.

ھامىلىدار ئاياللارنىڭ بەدىنىدىكى ئۆزگىرىشلەر

ھامىلىدارلىق ئىككىنچى ئېيىغا قەدەم قويغاندا، بولغۇسى ئانىلارنىڭ بەدىنى ئەڭ روشەن ئۆزگىرىش باسقۇچىنى باشتىن كەچۈرىدۇ. بۇ مەزگىلدىكى بىئاراملىق تۇيغۇسى ئالدىنقى ئايغا قارىغاندا تېخىمۇ كۆپ ھىسق قىلىشى مۇمكى. لېكىن بۇ دەل بەدىنىڭىزنىڭ ھامىلىدارلىققا ئاكتىپ ماسلىشىپ، ھامىلىنىڭ ساغلام يېتىلىشى ئۈچۈن ئەڭ ياخشى مۇھىت يارىتىۋاتىدۇ دەپ چۈشىنىڭ. بۇ ئۆزگىرىشلەرنى قانچە بالدۇر چۈشىنىپ يەتسىڭىز، سىزنىڭ بۇ ئالاھىدە مەزگىلدىن تېخىمۇ خاتىرجەم ئۆتۈشىڭىزگە ياردەم بېرىدۇ.

ھامىلىدارلىقنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدىكى ئىنكاس

1) سەھەردىكى كۆڭلى ئېلىشىش، قۇسۇش (Morning Sickness)

بۇ ھامىلىدارلاردا ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان ئالامەتلەرنىڭ بىرسى ھېساپلىنىدۇ. ئادەتتە ئەتىگەندە تېخىمۇ روشەن بولىدۇ ۋە بەزىلەردە پۈتۈن كۈن داۋاملىشىشى مۇمكىن.

ئازايتىش ئۈچۈن تەۋسىيىلەر :

• مىقتار جەھەتتىن ئاز-ئازدىن غىزالىنىڭ ۋە قېتىم سانىنى كۆپەيتىڭ.
• قۇسۇپ سالىدىكەنمەن دەپ ئاچ قورساق يۈرمەڭ.
• زەنجىۋىل چېيىمۇ بەزىدە بۇ ئىچى ئېلىشىش ئەھۋاللىرىغا پايدىسى تىگىپ قالىدۇ.

2) ھارغىنلىق تۇيغۇسى (Fatigue)

ھامىلىدار ئاياللار بۇ ئايدىمۇ دائىم بىر ھارغىنلىق تۇيغۇسىنى ھىس قىلىشى مۇمكىن. شۇڭلاشقا ئۇيقۇغا ئارامغا كۆپ دىققەت قىلىش كېرەك.

ھامىلىدارلاردىكى بەدەن ئۆزگىرىشلىرى

1. سۈت بېزىدىكى ئۆزگىرىش

بەزى ھامىلىدارلاردا كۆكسى يوغىناش، چىڭقىلىپ ئاغرىش ئەھۋاللىرى كۆرۈلۈشى مۇمكىن. بۇنىڭ بىلەن بىرگە بەزىلەردە ئۇچ قىسىمدىكى رەڭلەر چوڭقۇرلىشى ، قان تومۇرلار كېڭىيىپ ئېنىق كۆرۈنۈشكە باشلىشى مۇمكىن.

2. كەيپىيات ئۆزگىرىشى

بۇ ھېلىھەم ھامىلىدارلىقنىڭ باشلىنىش مەزگىلى بولغاچقا، ھورمونلارنىڭ تەڭپۇڭسىز بولۇشىغا بەدەن تېخى كۆنمىگەچكە، كەيپىيات تۇراقسىزلىشىش كۆرۈلىشى مۇمكىن. بەزىدە ئىنتايىن نازۇك بەزىدە بولسا جىلىخور بولۇپ قالىدىغان ئەھۋاللار كۆرۈلىدۇ. بۇ چاغدا تېخىمۇ كۆپ غەمخورلۇققا مۇھتاج بولۇپ قالىدۇ.

دادىلار دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلار

ھامىلىدارلىقنىڭ ئىككىنچى ئېيىدا، بولغۇسى ئانىلار ئەڭ كۈچلۈك ھامىلىدارلىقنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدىكى ئالامەتلەرنى باشتىن كەچۈرىدۇ، بۇ ۋاقىتتا بولغۇسى دادىنىڭ رولى تېخىمۇ مۇھىم. سىزنىڭ چۈشەنچىڭىز، سەۋرچانلىقىڭىز ۋە ئەمەلىي ھەرىكىتىڭىز ئارقىلىق قوللىشىڭىز، ئايالىڭىزنىڭ بىئاراملىقىنى پەسەيتىشكە ياردەم بېرىپلا قالماي، يەنە ئەر-خوتۇنلۇق ھېسسىياتنى چوڭقۇرلاشتۇرۇپ، بىرلىكتە گۈزەل ھامىلىدارلىق خاتىرىسى ياراتقىلى بولىدۇ. قېنى ئەمىسە، بولغۇسى دادىلار نىمىلەرنى قىلالايدۇ؟ نىمىلەرگە دىققەت قىلىش كېرەك؟

پىسخىكا جەھەتتىن قوللاش

1. روھىي جەھەتتىن ھەمراھ بولۇڭ.

• ھەرۋاقىت سەۋرچان بولۇڭ.
• ئايالىڭىزنىڭ سۆزىگە كۆپرەك قۇلاق سېلىڭ.
• ۋاقتىدا تەسەللىي بېرىشنى ئۆگىنىۋېلىڭ.
• خۇشاللىقتىن تەڭ بەھرىمەن بولۇڭ. خوشال ئىشلىرىڭىزنى ئايالىڭىز بىلەن ھەمبەھىرلىنىڭ.

2. ھامىلىدارلىققا ئائىت بىلىم زاپىسىڭىزنى كېڭەيتىڭ.

• ھامىلىدارلىق مەزگىلىدىكى ئۆزگىرىشلەرنى چۈشىنىۋېلىڭ.
• ھامىلىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشتىكى بىلىملەرنى ئۆگىنىڭ.
• ھامىلىدارغا مۇناسىۋەتلىك دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلارنى بىلىۋېلىڭ.
• تەييارلىق جىددىي قۇتقۇزۇش بىلىملىرىنى چوقۇم ئۆگىنىپ قويۇڭ. (مەسىلەن تۇيۇقسىز قاناش يۈز بەرسە ، يىقىلىپ چۈشكەندە قانداق قىلىش كېرەك؟)

ئەمەلىي ھەرىكەت بىلەن قوللاش تاكتىكىلىرى

1. كۈندىلىك تۇرمۇشتا ياردەمدە بولۇڭ

• ئائىلە ئىشلىرىنى تەڭ ئۈستىڭىزگە ئېلىڭ.
• ئوزۇقلۇق يېمەكلىكىنى تەييارلاشتا ياردەم قىلىڭ.
• بىللە سەيلە قىلىڭ.
• راھەت مۇھىت يارىتىپ بېرىشكە تىرىشىڭ.

2. ھامىلىدارلىق تەكشۈرۈشلىرىگە بىللە بېرىشقا تىرىشىڭ.

• مۇھىم تەكشۈرۈش كۈنلىرىنى ۋاقىتلىرىنى ئالدىن خاتىرىلىۋېلىڭ، ھەتتا دەپتىرىڭىز ۋەيا تېلېفونىڭىزغا يېزىۋېلىڭ.
• ئېلىپ بېرىلىدىغان تەكشۈرۈش تۈرلىرىنى چۈشىنىۋېلىڭ.
• تەكشۈرۈش نەتىجىلىرىنى يىغىپ قويۇڭ، ھەتتا ئارخىپلەشتۈرۈۋېلىڭ.
• ئايالىڭىزنى تەكشۈرۈش قىلغان دوختۇر بىلەن كۆپرەك پىكىرلىشىشكە تىرىشىڭ.

دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك مۇھىم ئىشلار

ئىككىنچى ئاي ، مۇھىم بىر ئاي. بۇ ئاي ھامىلە ئەزالىرىنىڭ شەكىللىنىشىدىكى ھالقىلىق مەزگىل بولۇپ، بۇ مەزگىلدىكى تۇرمۇش ئادىتى ۋە مۇھىت ئامىلى ھامىلىنىڭ يېتىلىشىگە مۇھىم تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىن. گەرچە دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلار ناھايىتى كۆپ بولسىمۇ، لېكىن بىز تۇرمۇشتىكى ئىنچىكە ھالقىلارغا كۆپرەك دىققەت قىلساق ۋە كۆڭۈل بۆلسەك، تۆرەلمىگە ئەڭ ياخشى يېتىلىش مۇھىتى يارىتىپ بېرەلەيمىز.

كۈندىلىك تۇرمۇشتا دىققەت قىلىدىغان ئىشلار

1) مۇھىت تازىلىقىغا دىققەت قىلىڭ.

• خىمىيەلىك بۇيۇملار بىلەن ئۇچرىشىشتىن ساقلىنىش كېرەك.
• بېزەكچىلىك ياكى يېڭى بېزەلگەن مۇھىتىدىن يىراق تۇرۇش كېرەك.
• ھامىلىدار تۇرۇۋاتقان ئۆي ، ھۇجرىنىڭ دائىم شاماللاندۇرۇپ تۇرۇش كېرەك.
• رادىئاتسىيەنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك. مەسىلەن بەك ئۇزۇن ۋاقىت كومپىيوتېر ۋەيا تېلېفون ئىشلەتمەسلىك كېرەك.

2) شەخسىي تازىلىققا دىققەت قىلىڭ.

• ئىچ كىيىم ئالماشتۇرۇپ تۇرۇش كېرەك.
• ئېغىز بوشلۇقى تازىلىقىغا دىققەت قىلىش.
• تېرىنىڭ پاكىزلىقىنى ساقلاش كېرەك.

ھەرىكەت تەكلىپى

1) مۇۋاپىق ھەرىكەت قىلىش ھامىلىدارلىققا پايدىلىق.

• يېنىك دەرىجىدە سەيلە قىلىپ بېرىش كېرەك.
• نورمال دەرىجىدە ئۈست بەدەن پەي سوزۇش ھەرىكەتلىرىنى قىلىپ بەرسىڭىز بولىدۇ.
• چوڭقۇر نەپەس ئېلىش مەشىقىنى ئۆگىنىشنى باشلاڭ.

2) ئوتتۇرا ئېغىر دەرىجىدە چېنىقىشتىن ساقلىنىش كېرەك.

• قاتتىق ھەرىكەتلەردىن چوقۇم ساقلىنىش كېرەك.
• يۇقىرى سىجىللىقتىكى ئوكسىگېنلىق ھەرىكەت قىلماسلىق كېرەك.
• ئېغىرلىق كۆتۈرۈش مەشىقى تەۋسىە قىلىنمايدۇ.
• سەكرەش ھەرىكىتىمۇ ھامىلىدارلارغا نىسبەتەن ھازىرچە خەتەرلىك ھەرىكەتلەردىن بىرسى ھىساپلىنىدۇ.

تۇغۇت تەكشۈرۈش تۈرلىرى

ئىككىنچى ئايدىكى تۇغۇت تەكشۈرۈشى دائىملىق سالامەتلىك تەكشۈرۈش بولۇپلا قالماي، يەنە ھامىلىنىڭ يېتىلىش ئەھۋالىنى چۈشىنىشتىكى مۇھىم كۆزنەك. بۇ تەكشۈرۈشلەر ئارقىلىق، ھامىلىنىڭ يېتىلىش ئەھۋالىنى چۈشىنىپ، مەۋجۇت بولۇش ئېھتىمالى بولغان مەسىلىلەرنى ۋاقتىدا بايقىغىلى ۋە ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.

ئادەتتىكى تەكشۈرۈش

1) ئاساسىي تۈرلەر

• قان بېسىمىنى ئۆلچەش.
• بەدەن ئېغىرلىقىنى ئۆلچەش.
• سۈيدۈك تەكشۈرۈش.
• قاننى مۇنتىزىم تەكشۈرۈش.

2) ئالاھىدە تەكشۈرۈش

• B تىپلىق ئۇلترا ئاۋاز دولقۇنىدا تەكشۈرۈش.
• ھامىلە يۈرىكىنى كۆزىتىش.
• NT تەكشۈرۈش تەييارلىقى. (11-13 ھەپتىدە قىلىنىدىغان تەكشۈرۈش، ھازىردىن باشلاپ تەييارلىق كۆرۈلسە بولىدۇ.)
• قان تىپى بىلىنمىسە، ۋاقتىدا تەكشۈرۈش كېرەك. .

تەكشۈرۈشنىڭ ئەھمىيىتى ۋە مۇھىم نۇقتىلىرى

1) ھامىلىدارلىق تەكشۈرۈشلىرى ئارقىلىق ، ھامىلىنىڭ يېتىلىشىدىن خەۋەردار بولغىلى بولىدۇ.

• چوڭ-كىچىكلىكىنى ئۆلچەش.
• يۈرەك سوقۇش ئەھۋالى.
• ھامىلىنىڭ ئورنىنى بېكىتىش.
• ھامىلىنىڭ غەيرىيلىك بولۇش بولماسلىقىنى تەكشۈرۈشكە تەييارلىق قىلىش.

2) ھامىلىدارلىق تەكشۈرۈشلىرى ئارقىلىق يەنە ھامىلىدار ئانا بەدەن ئەھۋالىدىنمۇ يېقىندىن خەۋەردار بولغىلى بولىدۇ.

• قان ئازلىقنى ۋە ۋىتامىنلارنى تەكشۈرۈش. ئەگەر بىرىنچى ئايدا قىلىنغان بولسا، بۇ ئايدا قايتا قىلمىسىمۇ بولىدۇ.
• قان ۋە كىچىك تەرەت يۇقۇملىنىشنى تەكشۈرۈش.
• ئوزۇقلۇقنىڭ يېتەرلىك بولۇپ بولمىغانلىقىنى باھالاش.
• بەدەن ئېغىرلىقىنى ئۆلچەش.

ئوزۇقلۇق يېمەك-ئىچمەك تەۋسىيىلىرى

ئىككىنچى ئايدىكى ئوزۇقلۇق تولۇقلاش ھامىلە ئەزالىرىنىڭ ساغلام يېتىلىشىگە بىۋاستە مۇناسىۋەتلىك. گەرچە ھامىلىدارلىقنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدىكى ئىچى ئېلىشىش ۋە قۇسۇش ئىشتىھاغا تەسىر كۆرسەتسىمۇ، لېكىن ئوزۇقلۇقنى مۇۋاپىق قوبۇل قىلىش ئانا-بالا ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. بىز بۇ ئالاھىدە مەزگىلدە قانداق قىلغاندا ئوزۇقلۇق تولۇقلاشنى ياخشى قىلغىلى بولىدىغانلىقىنى چۈشىنىپ باقايلى.

زۆرۈر ئوزۇقلۇق ماددىلار

1. يوپۇرماق كىسلاتاسى (فولىك كىسلاتاسى Folic Acid)

• كۈندىلىك ئىھتىياجى: 400 مىكروگىرام
• يېمەكلىك مەنبەسى : قېنىق يېشىل كۆكتاتلار، پۇرچاق، قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەر، ھايۋانات جىگىرى.
• تەۋسىيە: بوۋاقنىڭ نېرۋا نەيچىسىنىڭ تولۇق شەكىللىنىشى ۋە ئېتىلىشىگە پايدىلىق. بەزى رايونلاردا ھامىلىدارلارغا 3 ئايغىچە تابلېت شەكىلدە بېرىلىدۇ.

2) ئاقسىل (Protein)

• كۈندىلىك ئېھتىياجى : ھەر كىلوگىرامى 1.5 گىرام
• ئەلا سۈپەتلىك مەنبەسى : ئورۇق گۆش، بېلىق ، تۇخۇم ، سۈت مەھسۇلاتلىرى

3) تۆمۈر ماددىسى (Iron)

• مەقسەت : قان ئازلىقنىڭ ئالدىنى ئېلىش
• يېمەكلىك مەنبەسى : قىزىل گۆش، ھايۋانات جىگىرى ، قېنىق يېشىل كۆكتاتلار ، پۇرچاق

يېمەك-ئىچمەك تەكلىپى

1) سەھەردە ياندۇرۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۇسۇللىرى

ئاز-ئازدىن كۆپ قېتىم يەپ بېرىش.
مايسىز، ئاسان سىڭىشلىق يىمەكلىكلەر تەييارلاش.

2) ئوزۇقلۇقنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش

پۈتۈن دانلىق زىرائەت، يېڭى مېۋە-چېۋىلەر ، ئەلا سۈپەتلىك ئاقسىل ئوزۇقلۇقلار، مۇۋاپىق مىقداردا زەيتىن مېيى .

تۇرمۇش رېتىمىنى تەڭشەش تەكلىپلىرى

ھامىلىدار بولۇپ ئىككىنچى ئايدا تۇرمۇش رېتىمىنى تەڭشەش، ئۆزىڭىزنىڭ راھەتلىكىگە مۇناسىۋەتلىك بولۇپلا قالماي، ھامىلىنىڭ ساغلام يېتىلىشىگىمۇ مۇناسىۋەتلىك. مۇۋاپىق ئارام ئېلىش ۋە مۇۋاپىق تۇرمۇش رىتىمىسىزنىڭ بۇ ئالاھىدە مەزگىلدىن تېخىمۇ ياخشى ئۆتۈشىڭىزگە ياردەم بېرىدۇ.

رېتىملىق دەم ئېلىشنى ئورۇنلاشتۇرۇش

1) يېتىش ۋە ئۇخلاش تەكلىپى

• سەككىز سائەت ئۇخلاشقا كاپالەتلىك قىلىش.
• مۇۋاپىق چۈشلۈك دەم ئېلىش بېرىش كېرەك.
• رېتىملىق دەم ئېلىش.
• سول تەرەپنى بېسىپ يېتىشقا ئادەتلىنىش : سول تەرەپنى بېسىپ يېتىش ھامىلىدار ئايالدىكى بالىياتقۇنىڭ ئائورتا ۋە يەلكە ئارتېرىيەسىنى بېسىۋېلىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى ۋە بۇ ئارقىلىق بالىياتقۇ ئارتېرىيەسىنىڭ نورمال قان ئېقىمىنى ساقلاپ قالغىلى بولىدۇ. بۇ ئارقىلىق، بالا ھەمرىيىنىڭ قان بىلەن تەمىنلىنىشىگە كاپالەتلىك قىلىپ، ھامىلىنىڭ يېتەرلىك ئوزۇقلۇق ئالالىشىغا كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ.

2) خىزمەت تەڭشەش

• ئۇزاق ئولتۇرۇشتىن ساقلىنىش كېرەك.
• رادىئاتسىيەنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا دىققەت قىلىش.
• قەرەللىك ئارام ئېلىش.
• خىزمەت سىجىللىقىنى تەڭشەش كېرەك.

پىسخىكىلىق جەھەتتىن تەڭشەش تەۋسىيىلىرى

1. كەيپىياتنى باشقۇرۇشنى ئۆگىنىش

ھامىلىدارلارنىڭ كەيپىياتى بەدەندىكى ھەرخىل ھورمونلارنىڭ ئىشلەپ چىقىرىشىغا ۋە تەڭشىلىشىگە ئۇدۇل تەسىر كۆسىتىدۇ. بۇ دىگەنلىك، ھامىلىدار ئەگەر ئاچچىقلانسا، غەزەپلەنسە بەدەن مەنپى ھورمونلارنى كۆپلەپ ئىشلەپ چىقىرىدۇ ۋە بۇ ئۇدۇللا ھامىلە بوۋىقىڭىزغا تەسىر قىلىدۇ. ئۇمۇ سىز بىلەن بىللەغەزەپلىنىدۇ، ئۆسۈپ يېتىلىشىگە تەسىر يېتىدۇ. شۇڭا تۆۋەندىكى نۇقتىلارغا دىققەت قىلىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمىز.

• ئۈمىدۋار ھالەتنى ساقلاش.
• مۇۋاپىق ھەرىكەت قىلىپ بېرىش.
• جىسمانىي ۋە روھىي جەھەتتىن ئازادە تۇتۇش.
• ئەر-خوتۇن كۆپرەك پىكىر ئالماشتۇرۇپ بېرىش.

2. ئىجتىمائىي ئالاقە پائالىيەتلەر

• مۇۋاپىق كىشىلىك ئالاقە ئېلىپ بېرىش.
• ھامىلىدارلار دەرسلىكىگە قاتنىشىش.
• بولغۇسى ئانىلار بىلەن تونۇشۇش.

ھامىلە تەربىيىسى

گەرچە ھامىلە تېخى ناھايىتى كىچىك بولسىمۇ، لېكىن ئىلمىي تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، ھامىلىدارلىقنىڭ ئىككىنچى ئېيىدىن باشلاپ، ھامىلە تەربىيەسى ھامىلىنىڭ يېتىلىشىگە ئاكتىپ تەسىر كۆرسىتىدىكەن. مۇۋاپىق بولغان ھامىلە تەربىيەسى ھامىلە چوڭ مېڭىسىنىڭ يېتىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپلا قالماي، يەنە ئاتا-ئانا بىلەن ھامىلىنىڭ ھېسسىيات باغلىنىشىنى ئىلگىرى سۈرىدىكەن. ھامىلە تەربىسى دەرىسلىنى ئۆگىنىش ھامىلىدارنىڭ ھازىردىن باشلاپ 10 ئاي مۇساپىسىنى تېخىمۇ ئوڭۇشلۇق تاماملىشىغا ياردىمى بولىدۇ. تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى ئىشلىتىپ باقسىڭىز بولىدۇ:

• ھەركۈن مۇلايىم ئاۋازىڭىزدا دېئالوگ سۆزلەپ بېرىڭ.
• ئارام ئالغان ۋاقىتلىرىڭىزدا، جىمجىت يەردە ئۆزىڭىزگە ھەم بوۋىقىڭىزغا ھېكايە ئېيتىپ بېرىڭ.
• مۇڭلۇق بالىلار قوشىقىنى ئېيتىپ بېرىڭ.
• بولسا كۆڭۈل سۆزلىرىڭىزنى ئۇماق بوۋىقىڭىز بىلەن ئورتاقلىشىڭ.

ئىككىنچى ئايدىكى ئاخىرقى سۆزلەر

سۆيۈملۈك ئاتا-ئانىلار، ھامىلدار بولغان ئىككىنچى ئاي ھېلىھەم ئېنىقسىزلىققا تولغان بولسىمۇ، لېكىن بۇ ئېنىقسىزلىقلارنىڭ كەينىگە ھاياتلىق مۆجىزىسى يوشۇرۇنغان. شۇڭا ئۆزىڭىزگە، بوۋىقىڭىزغا ، ئائىلىڭىزگە بىراز ۋاقىت بېرىڭ. سەۋىرلىك بولۇڭ. ئاكتىپ ئېنىرگىيىلىك بولۇڭ. سىز كۈلۈمسىرىڭىز، بوۋىقىڭىزمۇ خوش بولىدۇ.

ھامىلىدار جەريانىدىكى باشقا ئايلارنىڭ مەزمونلىرىنى تۆۋەندىكى ئادرىسلاردىن تاپالايسىز:

ئاي ئاي ھامىلىدارلىق سەھىپىسى

تۇغۇت ۋاقتى مۆلچەرلىگۈچ ماشىنىسى