كۆكيۆتەلنى داۋالاش: تۇخۇمدىن بىر دانە ئېلىپ شاكىلىنى سويۇۋېتىپ، سوقۇلغان ناۋاتنى قوشۇپ چوكا بىلەن ئارلاشتۇرۇپ قايناق سۇ بىلەن ئىچىش كېرەك. كۈنىگە بىر قېتىم ئۇدا ئۈچ كۈن ئىچىپ بەرسە، كۆكيۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
زۇكامدىن بولغان باش ئاغرىش: ئىسسىق زەنجىۋىل سۈيىگە ئازاراق تۇز بىلەن ئاچچىقسۇ قوشۇپ، ئىككى پۇتنى ئوشۇققىچە چىلاش، پۇتنى چىلىغاندا زەنجىۋىل سۈيى پۇت قىزارغىدەك ئىسسىق بولۇشى كېرەك. بۇ ئۇسۇلنىڭ سوغۇقتىن بولغان زۇكام، باش ئاغرىقى ۋە يۆتەلنى داۋالاشتا ئۈنۈمى كۆرۈنەرلىك بولىدۇ.
زېققە چايلىقى: خەشخاش ئۇرىقى، بىخ بەدىيان، بىخكەرەپشە، بىخسۇس مۇقەششەر، بىخسەۋسەن، ئارپابەدىيان، رۇمبەدىيان، تۇخۇمى كەرەپشە 10گىرامدىن؛ پوستىخەشخاش 15گىرام؛ زۇپا ھىندى 30گىرام؛ پىرسىياۋشىيان 30گىرام؛ نىلوفەر 15گىرام؛ گۈلبىنەپشە 30گىرام ئىلىپ چايلاپ تەييارلاپ قاينىتىپ ئىچىلىدۇ. ھەر قېتىملىق قايناتقان چايغا ئىككى قوشۇق قىزىل گۈلقەنت سىلىپ ئىچىلىدۇ. زېققە، ئۆپكە-كاناي شاخچىلىرىدىكى ھەر خىل ئىللەتلەر ئۈچۈن مەنپەئەت قىلىدۇ.
تەسىرى: ياللۇق قايتۇرۇش، ئىششىق ياندۇرۇش، دەم سىقىلىش، قىزتما، يۆتەل، زۇكام قاتارلىقلاردا ئىچىپ بەرسە مەنپەئەت بىرىدۇ.
بەلغەملىك يۆتەلگە ئاق تۇرۇپتىن بىرنى خام پېتىلا چاقماق قەنت شەكلىدە ئۇششاق توغرايمىز، ئادەتتە سۈيۇقئاشلارغا چامغۇر توغرىغاندەك توغراپ پىيالە ۋە ياكى ئىستاكانغا سېلىپ ئۈستىدىن ئىككى ئۈچ قوشۇق ھەسەل سالىمىز دە شۇ پېتىلا تۆت سائەت قويۇپ قويىمىز، ئېسىڭىزدە بولسۇن، پىشۇرۇشقا بولمايدۇ، تۆت سائەتتىن كېيىن تۇرۇپنىڭ سۈيى چېقىپ تەييار بولىدۇ، قوشۇق بىلەن تەكشى ئېلىشتۈرسىڭىز ھەسەل بىلەن تۇرۇپ سۈيى ئارلىشىپ تەييار بولىدۇ. سۈزگۈچ بىلەن سۈزىۋېلىپ ئىلمان قايناقسۇ بىلەن تەڭشەپ ئىچكۈزسىڭىز بولىدۇ.
ئېتىزلىققا قىرو چۈشكەندە يۇلۇۋالغان تۇرۇپنى ئېىزىپ سۈيىنى چىقىرىپ سۈيىگە مۇۋاپىق مىقداردا ناۋات ئارىلاشتۇرۇپ قاينىتىپ كۈندە ئىككى قېتىم، ھەر قېتىمدا بىر قوشۇقتىن ئىچىپ بەرسە، بەلغەملك يۆتەلگە مەنپەت قىلىدۇ.
بىر كىلوگرام كۆك تۇرۇپنى پاكىز يۇيۇپ، يالپاقلاپ توغرىغاندىن كېيىن 300 مىللىمېتىر سۇغا سېلىپ، 130 مىللىمېتىر سۈيى قالغۇچە قاينىتىپ، پىسەپلىرىنى سۈزۋېتىپ سۈيىگە 200 گرام ساپ ھەسەل ئارىلاشتۇرۇپ كۈندە ئۈچ قېتىم، ھەر قېتىمدا بىر قوشۇقتىن ئىچىپ بەرسە، قان تۈكۈرۈشنى، يۆتەلنى توختىىدۇ.
سامساقنى ئېزىپ ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ يالاپ بەرسە، كۆكيۆتەلگە كۆرىنەرلىك ئۈنۈم بېرىدۇ.
سامساقنى پۇراپ يەپ بەرسە، دەسلەپكى كۆك يۆتەلگە ئۈنۈمى كۆرىنەرلىك بولىدۇ.
كۆكيۆتەل (بالىلاردىكى نەپەس سىقىلىش)نى داۋالاش: بىر باش پىيازنى ئاقلاپ يەنجىپ، ئۈچ مىسقال قۇم شېكەر ئارىلاشتۇرۇپ يېرىم سائەتتىن كېيىن ئازراق قايناق سۇ قۇيۇپ ئارىلاشتۇرۇپ، ئۇدا ئىككى كۈن ئىچۈرسە، بالىلاردىكى يۆتەل ۋە نەپەسىقىلىشقا تېز مەنپەئەت قىلىدۇ.
قىش ياكى ئەتىيازدا ئۈجمە يىلتىزىنىڭ قارا پوستى بىلەن ئىچىدىكى ياغىچىنى ئېلىۋېتىپ، ئوتتۇرىسىدىكى ئاق يىلتىز پوستىنى پاكىز يۇيۇپ قۇرۇتقاندىن كېيىن، ئۇنىڭدىن 500 گىرامنى سوقۇپ تاسقاپ، 30 گىرام ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ، كۈندە ئالتە گىرامدىن ئىككى قېتىم ئىستېمال قىلسا، سۈيدۈك راۋانلىشىدۇ، ئىششىق يانىدۇ، ئۆپكىدىكى ھارارەت تۆۋەنلەيدۇ، بەلغەم بوشايدۇ، يۆتەل توختايدۇ.
.
جىگدە قۇرۇق سوغۇق بولۇپ، ھارارەتنى پەسەيتىدۇ، يۆتەلنى باسىدۇ.
بىنەپشە مېيى
تەييارلاش ئۇسۇلى:ھۆل بىنەپشىنى 3 كىلو 600 گرام كۈنجۈت مېيىغا 10 كۈن چىلاپ، تۇمۇزنىڭ ئاپتىپىدا تۇرغۇزۇپ، ئاندىن سىقىپ تىرىپلىرىنى تاشلىۋېتىپ، يەنە 1000 گرام گۈلبىنەپشىنى سېلىپ، يەنە 10 كۈن ئاپتاپتا تۇرغۇزۇپ، سىقىپ تىرىپلىرىنى تاشلىۋېتىپ، چىققان مېيىنى چەككىلەپ سۈزۈلىدۇ. پاكىز قاچىغا ئېلىپ سالقىن ساقلايمىز.
تەبىئىتى:ھۆل سوغۇق.
خۇسۇسىيىتى:سەپرادىن بولغان ئاغرىقلارنى پەسەيتىش، ئۇيقۇ كەلتۈرۈش، يۇمشىتىش، ئىششىقلارنى تاقىتىش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.
ئىشلىتىلىشى:سەپرادىن بولغان باش ئاغرىقى، مېڭە پەردە ياللۇغى، ئەمچەك ئىششىقى، ئۇيقۇسىزلىق، قۇرۇقتىن بولغان تەشەننۇچ (ئەزالارنىڭ تارتىشىپ قېلىشى)، زەھەرلىنىش، يۆتەل قاتالىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.
قاپاق مېيى
تەييارلاش ئۇسۇلى:ھۆل قاپاقنىڭ پوستىنى ئېلىپ ئېتى ۋە ئۇرۇقلىرى بىلەن سوقۇپ، سىقىپ سۈيىنى چىقىرىپ، 4 ھەسسە سۈيىگە بىر ھەسسە كۈنجۈت قۇشۇپ، قاينىتىپ، سۈيى تۈگەپ مېيى قالغاندا سۈزۈپ ئېلىپ، قاچىغا ئېلىپ ساقلىنىدۇ.
تەبىئىتى:ھۆل سوغۇق.
خۇسۇسىيىتى:مېڭىگە ھۆللۈك يەتكۈزۈش، قاتتىقلىقلارنى يۇمشىتىش، ئاغرىق پەسەيتىش، يۆتەل پەسەيتىش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.
ئىشلىتىلىشى:ئۇيقۇسىزلىق، مالېخۇلىيا، تەشەننۇچ، قۇلاق ئاغرىقى، چاچنىڭ يېرىلىپ كېتىشى، مېڭە پەردە ياللۇغى، چاچ چۈشۈش ۋەكېپەكلىشىش قاتارلىق كېسەللىكلەرگە ئىشلىتىلىدۇ.
خەشخەش گۈلى مېيى
تەبىئىتى:سوغۇق.
خۇسۇسىيىتى:پۈتۈن بەدەننى كۈچلەندۈرۈش، ئۇيقۇ كەلتۈرۈش، ئاغرىق پەسەيتىش، يۆتەلنى پەسەيتىش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.
:ئىسسىقتىن بولغان بەدەن ئاجىزلىق، ئۇيقۇسىزلىق، باش ئاغرىقى، قۇلاق ئاغرىقى، يۆتەلگە ئىشلىتىلىدۇ.
ئاپلېسىن پوستى-بەلغەم بوشىتىش قۇۋۋەتلەندۈرۈش رولى بار.
جۇڭيى تىبابىتى نۇقتىسىدىن ئېيتقاندا، ئاپلېسىن پوستى بەلغەم بوشىتىش، يۆتەلنى توختىتىش رولى بولۇپ، ئارتېرىيە قېتىشىش كېسەللىكى بىمارلىرى ۋە ۋىتامىن C كەملەرگە مەنپەئەت قىلىدۇ.
تەۋسىيەسى: ئاپلېسىن پوستىنى قۇرۇتۇپ، سۇغا چىلاپ قويۇپ ئىستېمال قىلىشقىمۇ، قورۇمىلارغا ئارىلاشتۇرۇپ ئالاھىدە تەمگە ئايلاندۇرۇپ ئىستېمال قىلىشقىمۇ بولىدۇ. مەسىلەن ئاپلېسىن پوستى شوۋىگۈرۈچ. گۆش پىشۇرغاندا شورپىغا بىر نەچچە پارچە ئاپلېسىن پوستى سېلىۋەتكەندە، شورپىنىڭ تەمىنى تېخىمۇ مەززىلىك قىلغىلى ياغلىقلىقىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ.
بەلغەم، يۆتەل
15 گرام زەنجىۋىلنى قاينىتىپ، مۇۋاپىق مىقداردا ئاق شېكەر قوشۇپ، ئەتىگەن ۋە كەچتە بىر قېتىمدىن ئىچكەندە، بەلغەم ۋە يۆتەلنى داۋالايدۇ.
مۇۋاپىق مىقداردىكى بادام مېغىزى بىلەن ناۋاتنى بىرلىكتە سوقۇپ كاپ ئېتىپ بەرسە، مېڭىنى قۇۋۋەتلەپ، بەلغەمنى بوشىتىپ، يۆتەلنى توختىتىدۇ.
كۆك تۇرۇپنى توغراپ، ئۇششاق چاناپ سۈيىنى چىقىرىپ، بىدە سۈيى بىلەن ئارلاشتۇرۇپ، قاينىتىپ ئىچسە، ساغۇچ بەلغەم كۆپ چىقىدىغان، ئىسسىقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا قىلىدۇ. كۆك تۇرۇپنىڭ ئوتتۇرسىنى ئويۇپ، ئىچىگە ھەسەل قۇيۇپ، ئوتقا قاقلاپ قىززىتىپ ئىچسە ياكى ئۇنىڭغا ئۈچ تال خام زەنجىۋىل سېلىۋىتىپ قاينىتىپ ياكى مەلھەم قىلىپ ئىچسە، سوغۇقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
ناۋات بىلەن ھەسەلنى قازانغا سېلىپ ئىسسىتقاندىن كىيىن، ئىزىلگەن ياڭاق مېغىزى ۋە زەنجىۋىلنى سېلىپ ئارلاشتۇرۇپ پىشۇرۇپ، بىر قۇتىغا قاچىلاپ قويۇپ، كۈنىگە تۆت بەش قېتىمدىن، ھەر بىر قېتىمدا بىر قۇشۇق يىسە يۆتەلگە شىپا بولىدۇ. ئاق تۇرۇپ : ئاق تۇرۇپنى يالپاقلاپ توغراپ، زەنجىۋىل، ئامۇتلارنى مۇۋاپىق مىقتاردا ئارلاشتۇرۇپ قاينىتىپ ئىچسە، شاخچە نەپەس يولى ياللۇغىدىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
بىر تال ئامۇت، بەش گىرام چاكاندا تەييارلىنىدۇ. ئامۇتنىڭ ئوتتۇرسىنى ئېچىپ، چاكاندا سېلىنىدۇ. ئاندىن قازاندا قاينىتىلىدۇ. ئامۇت قايناپ پىشقاندا، ئۇنىڭ ئىچىدىكى چاكاندا ئېلىۋىتىلىپ، ئارىسىدا يېغىلىپ قالغان سۈيى ئىسسىقىدا ئىچىلىدۇ. بۇ بەلغەم چىقمايدىغان قۇرۇق يۆتەلگە پايدا قىلىدۇ.با
مېغىزى، ناۋاتلارنىڭ ھەر قايسىسىدىن تەڭ مىقداردا ئېلىپ سۇقۇپ تاسقاپ سىفۇف تەييارلاپ، كۈندە ئىككى قېتىم، ھەر قېتىمدا 15 گىرامدىن ئىستىمال قىلسا بەدەنگە ھۆللۈك يەتكۈزۈپ، ئۇيقۇسىزلىققا شىپا بۇلىدۇ. كىچىك بالىلارغا ئىستىمال قىلدۇرسا يۆتەلگە شىپا بۇلىدۇ.
سامساقنى ئەركەك قوينىڭ چاۋا يېغى بىلەن پىشۇرۇپ يەتتتە كۈن يېسە، ساقايمىغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
بادام مېغىزى، ناۋاتلارنىڭ ھەر قايسىسىدىن تەڭ مىقداردا ئېلىپ سۇقۇپ تاسقاپ سىفۇف تەييارلاپ، كۈندە ئىككى قېتىم، ھەر قېتىمدا 15 گىرامدىن ئىستىمال قىلسا بەدەنگە ھۆللۈك يەتكۈزۈپ، ئۇيقۇسىزلىققا شىپا بۇلىدۇ. كىچىك بالىلارغا ئىستىمال قىلدۇرسا يۆتەلگە شىپا بۇلىدۇ.
ئاق ئۈجمە يىلتىزىنىڭ ئاق پوستىنى كۈنىگە ئىككى قېتىم، ھەر قېتىمدا 10 گىرامدىن ئېلىپ پاكىز تازىلاپ قاينىتىپ ئىچىپ بەرسە، ئۆپكىنى ياشارتىدۇ، يۆتەلنى توختىتىدۇ. دەم سىقىلىشنى ياخشىلايدۇ، ئۆپكىنىڭ ئىسسىقتىن بولغان ئاغرىقلىرى، قان تۆكۈرۈش، سۇلۇق ئىششىق، قورساق كۆپۈشكە مەنپەئەت قىلىدۇ. (ئىزاھات: سوغۇقتىن بولغان يۆتەللەرگە بېرىلمەيدۇ)
ئاق ئۈجمە يوپۇرمىقىنى كۈنىگە ئىككى قېتىم، ھەر قېتىمدا 15 گىرامدىن پاكىز يۇيۇپ قاينىتىپ ئىچىپ بەرسە، قىزىتمىنى قايتۇرىدۇ، يەلنى ھەيدەپ، قاننى سۇيۇلدۇرىدۇ، ئىسسىقتىن بولغان زۇكام، يۆتەل، باش ئاغرىقلىرى، كۆزدىكى قىزىللىققا مەنپەئەت قىلىدۇ. توسالغۇلارنى ئېچىپ، قەۋزىيەتنى داۋالايدۇ.
گىلاسنى ئىسسىقى ئېشىپ كەتكەن، ئۆپكىسى ئىششىپ يۆتەلگەنلەر ئاز يېيىشى، شېكەر تاركىبىمۇ مول بولغاچقا، دىئابىت ئاغرىقلىرى كۆپرەك يېيىشتىن ساقلىنىشى، ئادەتتىكى ئادەملەر كۈنىگە بىر قانچە تال يەپ بېرىشى كېرەك. بەك كۆپ يەۋەتسە ئاشقازاننى بىئارام قىلىدۇ.
يۇمشاق سوقۇلغان 10 گرام چامغۇرئۇرۇقى تالقىنى بىلەن 15 گرام كۆك ۋاسالغۇ ئۈزۈمنى بىر قاچىغا سېلىپ، ئۈستىگە بىر چىنە قايناق سۇ قويۇپ بىر كېچە تۇرغۇزغاندىن كېيىن، كۈندە تاماقتىن بۇرۇن ئىچسە نەپەس قىيىنلىشىش، كۆكسى چىڭقىلىش، زىققى ۋە يۆتەل قاتارلىق كېسەللىكلەرگە ئوبدان مەنپەئەت قىلىدۇ.
چامغۇر ئۇرۇقىدىن 300 گرام، كۈنجۈتتىن 100 گرامنى ئېلىپ يۇمشاق سوقۇپ، بۇنىڭغا كۆك ۋاسالغۇ ئۈزۈمنى ئېزىپ خېمىر قىلىپ ئارىلاشتۇرۇپ، ئىككى كىلوگرام چېكىلگەن ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ چامغۇر ئۇرۇقى مەئجۈنى تەييارلىنىدۇ. كۈندە 2 قېتىم ھەر قېتىمدا گۈلىدەك چوڭلۇقتا يەپ بەرسە كۆكسى چىڭقىلىش، نەپەس قىيىنلىنىش، دەم سىقىلىش، قان تۈكۈرۈش ۋە تۈرلۈك سەۋەبلەردىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
جاھىل يۆتەلگە، ئىككى كىلوگرام قارا كۈنجۈتنى قورۇپ پىشۇرۇپ، 200گرام ئاق ھەسەل، 200گرام سوقۇلغان ناۋات بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ، ئاندىن سۈيى بىلەن تىرىپى چىقىرۋىتىلگەن 200گرام ھۆل زەنجىۋىل قاينىتىلغان سۇغا قوشۇپ قوچۇش كېرەك. بۇ دورا ئەتىگەن ۋە كەچتە بىر قوشۇقتىن ئىچىپ بېرىلسە، ياشانغانلاردىكى يۆتەل توختايدۇ، دەم سىقىلىش ياخشىلىنىدۇ.
جاھىل يۆتەلگە، توخۇنىڭ بىر دانە ئۆتىنى مۇۋاپىق مىقداردا شىكەر بىلەن قوشۇپ، بالىغا بىر قانچە كۈنگە بۆلۈپ ئىچۈرگەندە، كۆك يۆتەل توختايدۇ.
جاھىل يۆتەلگە، توخۇنىڭ بىر دانە ئۆتى بىلەن بەش دانە چىلان سۇدا قاينىتىلىپ، كۆك يۆتەل بولۇپ قالغان بالىلارغا كۈنىگە بىر قىتىمدىن ئۇدا بەش كۈن ئىچۈرۈلسە بولىدۇ.
جاھىل يۆتەلگە، ئىلى سۆرۈنجان تالقىنىدىن 25گرام، ھەسەلدىن 500گرام، زەنجىۋىلدىن 150گرام تەييارلاپ، بۇ دورىلارنى كۇرۇشكىغا تۆكۈپ، كۇرۇشكىنى سۇ قۇيۇلغان قازانغا سېلىپ، قازاننى قازاندىكى سۇ ئاز قالغۇچە قاينىتىش كېرەك. بۇ دورا كۈنىگە 1-2 قېتىم، ھەرقىتىمدا بىر قوشۇقتىن ئىچىپ بىرىلسە يۆتەل توختايدۇ.
جاھال يۆتەلگە پوستى سويۇۋىتىلگەن بىر جىڭ سامساقنى ئېزىپ، سامساقنىڭ شىرنىسىنى چىقىرىپ، مۇۋاپىق مىقداردىكى ئاق شىكەر بىلەن تەكشى ئارىلاشتۇرۇپ، ھەرقىتىمدا بىر قوشۇقتىن، كۈندە ئۈچ ۋاخ ئىچىپ بەرسە بولىدۇ. بۇنىڭ ئۈنۈمى ئادەتتىكى يۆتەل توختىتىش دورىلىرىنىڭكىدىن يۇقۇرى بولىدۇ.
نىلۇفەر شەربىتى، سېرىق پۇرچاق ئۈندۈرمىسى، چىلان، ئاپلىسىن ۋە پىدىگەن، كەرەپشە يىسىمۇ يۆتەلگە پايدىسى بولىدۇ. بۇ يىمەكلىكلەرنىڭ تالنى ساغلاملاشتۇرۇش، يۆتەلنى توختىتىش، بەلغەم ھەيدەش رولى بار.
كۆك تۇرۇپنىڭ ئوتتۇرسىنى ئويۇپ، ئىچىگە ھەسەل قۇيۇپ، ئوتقا قاقلاپ قىززىتىپ ئىچسە ياكى ئۇنىڭغا ئۈچ تال خام زەنجىۋىل سېلىۋىتىپ قاينىتىپ ياكى مەلھەم قىلىپ ئىچسە، سوغۇقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
كۆك تۇرۇپنى توغراپ، ئۇششاق چاناپ سۈيىنى چىقىرىپ، بىدە سۈيى بىلەن ئارلاشتۇرۇپ، قاينىتىپ ئىچسە، ساغۇچ بەلغەم كۆپ چىقىدىغان، ئىسسىقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا قىلىدۇ.
ئاق تۇرۇپنى يالپاقلاپ توغراپ، زەنجىۋىل، ئامۇتلارنى مۇۋاپىق مىقتاردا ئارلاشتۇرۇپ قاينىتىپ ئىچسە، شاخچە نەپەس يولى ياللۇغىدىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
ناۋات بىلەن ھەسەلنى قازانغا سېلىپ ئىسسىتقاندىن كىيىن، ئىزىلگەن ياڭاق مېغىزى ۋە زەنجىۋىلنى سېلىپ ئارلاشتۇرۇپ پىشۇرۇپ، بىر قۇتىغا قاچىلاپ قويۇپ، كۈنىگە تۆت بەش قېتىمدىن، ھەر بىر قېتىمدا بىر قۇشۇق يىسە يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
بىر تال ئامۇت، بەش گىرام چاكاندا تەييارلىنىدۇ. ئامۇتنىڭ ئوتتۇرسىنى ئېچىپ، چاكاندا سېلىنىدۇ. ئاندىن قازاندا قاينىتىلىدۇ. ئامۇت قايناپ پىشقاندا، ئۇنىڭ ئىچىدىكى چاكاندا ئېلىۋىتىلىپ، ئارىسىدا يېغىلىپ قالغان سۈيى ئىسسىقىدا ئىچىلىدۇ. بۇ بەلغەم چىقمايدىغان قۇرۇق يۆتەلگە پايدا قىلىدۇ.
كۆكيۆتەل: زەيتۇن ۋە زەيتۇن يېغى.
چېچەكسەي يىلتىزىدىن 30 گىرام، گۈلسامساقتىن 40 گىرام ئېلىپ، قاقلاپ قۇرۇتۇپ، تالقان قىلىپ، ھەر قېتىمدا ئۈچ گرامدىن ئىلمان قايناق سۇ بىلەن كۈنىگە ئىككى، ئۈچ قېتىمدىن ئېچىپ بەرسە، ئىسسىقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
10 گرام زېغىرنى سارغايتىپ ئېزىپ، ئۇنى 24 گرام ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ ئىستېمال قىلسا، سوزۇلما يۆتەلنى پەسەيتىدۇ.
كۆك يۆتەل: 1 -2 تاتلىق نەشپۈتكە 50 گرام ناۋاتنى بىر چىنە سۇ بىلەن قاينىتىپ، ھەر كۈنى ئەتىگەن ۋە كەچتە تاماقتىن ئاۋۋال ئۇدا بىر ھەپتە ئىچىپ بەرسە بولىدۇ.
10 گرام چۈچۈكبۇيا يىلتىزىنى قاينىتىپ، سۈيىنى ئىستېمال قىلسا يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
پالەكنى سېرىقمايدا پىشۇرۇپ ئىستېمال قىلسا، يۆتەل، گال ۋە كۆكرەك يىرىڭلاشقا مەنپەئەت قىلىدۇ.
16 گرام ئاق لەيلى ئۇرۇقىنى قايناق سۇغا چىلاپ لوئابىنى ئېلىپ، ئۇنىڭغا قارا شېكەر قوشۇپ ئىستېمال قىلسا، ئىسسىقتىن بولغان يۆتەل ئۈچۈن شىپا بولىدۇ.
18 دانە ئەينۇلانى قايناق سۇدا دەملەپ ئىچسە، باشقا كېسەللىكلەر سەۋەبىدىن پەيدا بولغان يۆتەل شىپا بولىدۇ.
10 گرام زېغىرنى سارغايتىپ ئېزىپ، ئۇنى 24 گرام ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ ئىستېمال قىلسا، سوزۇلما يۆتەلنى پەسەيتىدۇ.
جاھىل خاراكتېرلىك يۆتەل يۆتەل ئۇدا بىر قانچە ھەپتە داۋاملاشسا ھەمدە كېسەل سەۋەبىنىمۇ تاپقىلى بولمىسا، بۇ ئېھتىمال قان تولۇش خاراكتېرلىك يۈرەك كېسىلى ياكى ئۆپكە راكىنىڭ سىگنالى بولۇشى مۇمكىن.
قۇرۇق ئىسسىقتىن يۆتەلگەندە، ئامۇت ئۇرۇقىنى قاينىتىپ ئىسسىق ئىچىپ بەرسە، تېز ئۈنۈم بولىدۇ.
ناۋادا باش ياستۇققا تېگىشى بىلەن قوزغىلىدىغان يۆتەل بولسا، تۇرۇپنى ئىنچىكە توغراپ قاينىتىپ سۈيىنى ئىچسە ئۇ خىل يۆتەل ئىنتايىن تىزلا ساقىيىدۇ.
بىر باش سەۋزىنى پاكىز يۇيۇپ، مۇۋاپىقم سۇدا پىشۇرغاندىن كىيىن، ئالتە دانە سۇڭپىياز ئېقى، 15 گرام خام زەنجىۋىل سېلىپ، سۈيى بىر پىيالە قالغۇچە قاينىتىپ، تىرىپىنىمۇ قوشۇپ بىراقلا ئىستېمال قىلسا، بەدەننى تەرلىتىپ ياشارتىش، بەلغەم بوشىتىپ يۆتەلنى توختىتىش ئۈنۈمى بولىدۇ. سوغۇقتىن يۆتەلگەن، بەدىنى تىلىپ كۆپ چارچايدىغان بەلغىمى كۆپ قاتارلىقلارغا شىپا بولىدۇ.
قىزىل پىيازنى ئوتقا كۆمۈپ پۇشۇرۇپ ئىسسىق ھالەتتە ئىستېمال قىلسا، سوغۇقتىن بولغان يۆتەلنى توختىتىدۇ.
ئالمىنى ئوتقا كۆمۈپ پۇشۇرۇپ ئىسسىق ھالەتتە ئىستېمال قىلسا يۆتەلنى توختىتىدۇ.
بىر دانە نەشپۈتنى پاكىز يۇيۇپ پوستى بىلەن بىللە ئۇششاق توغراپ، ئۇنىڭغا ئازراق ناۋات قوشۇپ يېسە زۇكامدىن بولغان يۆتەلنى توختىتىدۇ، بەلغەم بوشىتىدۇ.
بىر دانە نەشپۈتنى پاكىز يۇيۇپ پوستى بىلەن بىللە ئۇششاق توغراپ، ئۇنىڭغا ئازراق ناۋات قوشۇپ يېسە زۇكامدىن بولغان يۆتەلنى توختىتىدۇ، بەلغەم بوشىتىدۇ.
ئامۇتنىڭ ئوتتۇرىسىنى ئويۇپ ئىچىگە چاكاندا سېلىپ قاينىتىپ پىشۇرۇلىدۇ. ئامۇت قايناپ پىشقاندا ئىچىدىكى چاكاندىنى ئېلىۋېتىپ ئىستېمال قىلسا، قۇرۇق يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.كۆك
تۇرۇپنى توغراپ، يۇمشاق ئېزىپ، سۈيىنى چىقىرىپ قاينىتىپ ئىچسە يۆتەلنى توختىتىدۇ. ياكى كۆك تۇرۇپتىن تۆشۈك ئۇيۇپ ئىچىگە ھەسەل قۇيۇپ، ئوتقا قاقلاپ قىزىتىپ ئىچسە يۆتەلنى توختىتىدۇ.
ئاق تۇرۇپنى پاكىز يۇيۇپ يالپاقلاپ، چىنىگە سېلىپ، ئۈستىگە ئىككى-ئۈچ قوشۇق شېكەر سېلىپ، بىر كېچە قويۇپ قويسا، شېكەر ئېرىپ، چىنىگە سۈيى يىغىلىدۇ، بۇنى ئېچىپ بەرسە يۆتەلنى توختىتىدۇ.
بادام يېغى
ئەسلى قائىدە بويىچە ياكى جۇۋازدا تارتىش ئۇسۇلى بويىچە يېغى ئېلىنىدۇ.
تەبىئىتى: تاتلىق بادامنىڭ يېغى ھۆل ئىسسىق، ئاچچىق بادامنىڭ يېغى قۇرۇق ئىسسىق بولىدۇ.
تەسىرى: ئىششىق ياندۇرىدۇ، ئاغرىق پەسەيتىدۇ، ئۇيقۇ كەلتۈرىدۇ. تارتىشىپ قالغان پەيلەرنى بوشىتىدۇ. ئاۋازنى نورماللاشتۇرىدۇ. مېڭىدىكى قۇرۇقلۇقنى يوقىتىپ ھۆللۈك پەيدا قىلىدۇ. قۇلاق ئاغرىقىنى پەسەيتىدۇ ۋە قۇسۇشنى توختىتىدۇ.
ئىشلىتىدىغان كېسەللىكلەر: مېڭە ۋە باش ئاغرىقى، ئۇيقۇسىزلىق، قۇلاق ئاغرىقى، ئۆپكە ئىششىقى، كونا يۆتەل، دەم سىقىلىش، مۇپاسىل قاتارلىقلارغا ئىشلىتىدۇ.
ئىشلىتىش ئۇسۇلى: ئىچكۈزۈش، ياغلاش ۋە تېمىتىش.
يۆتەل رېتسېپى
سەۋزە، سۇڭپىياز ئېقى بىلەن سوغۇقتىن بولغان يۆتەلنى داۋالاش
بىر باش سەۋزىنى پاكىز يۇيۇپ، مۇۋاپىق سۇدا قاينىتىپ پىشۇرغاندىن كېيىن، ئالتە دانە سۇڭپىياز ئېقى، 15گىرام خام زەنجىۋىل سېلىپ، سۈيى بىر پىيالە قالغۇچە قاينىتىپ، تىرپىنىمۇ قوشۇپ بىراقلا ئىستېمال قىلىنسا، بەدەننى تەرلىتىپ ئۆپكىنى ياشارتىش، بەلغەم بوشىتىپ يۆتەلنى توختىتىش ئۈنۈمى بولىدۇ. شۇڭا سوغۇقتىن يۆتەلگەن، بەدىنى تىلىپ كۆپ چارچايدىغان، بەلغىمى كۆپ قاتارلىقلارغا شىپا بولىدۇ.
ناۋادا باش ياستۇققا تىگىش بىلەنلا قوزغىلىدىغان يۆتەل بولسا، كۆل لوبونى ئىنچىكە توغراپ قاينىتىپ سۈيىنى ئىچسە ئۇ خىل يۆتەل ئىنتايىن تېزلا ساقىيىدۇ。
15 مىللىلىتىر بىيە ئۇرۇقى لۇئابىغا 30 مىللىلىتىر ھەسەل ئارلاشتۇرۇپ ئىستىمال قىلدۇرۇلسا بالىلاردىكى يۆتەل، كاناي ياللۇغىغا مەنپەت قىلىدۇ.
بادامنىڭ كېسەل داۋالاشتىكى شىپالىق رولى
مۇۋاپىق مىقداردىكى بادام مېغىزى بىلەن ناۋاتنى بىرلىكتە سوقۇپ كاپ ئېتىپ بەرسە، مېڭىنى قۇۋۋەتلەپ، بەلغەمنى بوشىتىپ، يۆتەلنى توختىتىدۇ.
ئاچچىق بادامنى مۇسەللەس بىلەن ئېزىپ ئىستېمال قىلسا، سۈيدۈك تۇتۇلۇش ۋە بالىياتقۇ كېسەللىكلىرىگە ياخشى مەنپەئەت قىلىدۇ.
ئاچچىق بادام مېغىزىنى شېكەر بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ سوقۇپ ئىستېمال قىلسا، نەپەس سىستېمىسىدىكى كېسەللىكلەرگە مەنپەئەت قىلىدۇ.
قوغۇن مېغىزىنى بادام مېغىزى ياكى ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ يۈزگە سۈرتۈپ بەرسە تېرىنى ېارقىرىتىپ، يۈزدىكى قارا داغلارنى يوقىتىدۇ.
كۆكيۆتەلگە 6~10گرام سامساقنى ئېزىپ، قايناق سۇ قوشۇپ، بىر كېچە تۇرغۇزغاندىن كىيىن، ئۇنىڭغا شېكەر سېلىپ كۈنىگە ئۈچ قېتىم ئىچسە بولىدۇ.
كۆكيۆتەلنى داۋالاش تۇخۇمدىن بىر دانە ئېلىپ شاكىلىنى سويۇۋىتىپ، سوقۇلغان ناۋاتنى قوشۇپ چوكا بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ قايناقسۇ بىلەن ئىچىش كېرەك. كۈنىگە بىر قېتىم ئۇدا ئۈچ كۈن ئىچىپ بەرسە كۆك يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
60 گرام خام زەنجىۋىلنى سوقۇپ، سۈيىنى سىقىپ چىقىرىپ، قايناق سۇغا قوشۇپ ئىچسە، كۆڭۈل ئاينىپ قۇسۇش، يۆتەل، بەل -پۇتلارنىڭ تېلىپ ئاغىرىشى قاتارلىقلارنى داۋالىغىلى بولىدۇ.
سامساقنى ئەركەك قوينىڭ چاۋا يېغى بىلەن پىشۇرۇپ يەتتە كۈن يېسە، ساقايمىغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
ئاچچىق بادام مېغىزىنى مۇۋاپىق مىقداردا ئىستىمال قىلسا نەپەس سېقىلىش يۆتەل ۋە ئۆپكە ئىششىقى قاتارلىقلار ئۈچۈن مەنپەئەت قىلىدۇ.
ياڭاق چاي
خۇرۇچلار : يېڭى ياڭاق مېغىزى، قارىچاي.
دەملەش ئۇسسۇلى : يېڭى ياڭاق مېغىزىنى قايناقسۇغا چىلاپ يومىشتىپ، پۇرسىتىنى سويۇۋېتىپ، ھاۋانچىدا سوقۇپ، شىرنە ھالىتىگە كەلتۈرۈپ چىنىگە ئالىمىز. ئارقىدىن ئۇنىڭ ئۈستىگە قېنىق دەملەنگەن قىزىق قارىچاي قويۇپ چوكا بىلەن قوچىيمىز. ئۇنى نان ۋە باشقا يېمەكلىكلەر بىلەن ئىچىشكە بولىدۇ.
ئالاھىدىلىكى : يۈرەك، مېڭە، بۆرەك، جىگەر قاتارلىق رەئىس ئەزالارنى قوۋەتلەيدۇ، بەدەننى سەمرىتىدۇ، نىرۋا ئاجىزلىق، ئۇيقۇسىزلىق، ئەستە تۇتۇش قابىليىتى ئاجىزلاش، ئىشتىھاسىزلىق، ماغدۇرسىزلىق، بەل ئاغرىش قاتارلىق كېسەللىكلەرگە شىپا بولىدۇ، ئۆپكىنىڭ خىزمىتىنى ياخشىلاپ يۆتەلنى پەسەيتىدۇ.
كىشمىشنى مۇۋاپىق مىقداردا يەپ بەرسە ياكى چىلاپ سۈيىنى ئىچىپ بەرسە، كۆكرەكنى بوشىتىپ، يۆتەل توختىتىدۇ. ئاۋازنى ساپلاشتۇرىدۇ.
ئەگەر ئەنجۈرنى سىركە بىلەن قاينىتىپ يېسە نەچچە يىللىق يۆتەلگە پايدا قىلۇر.
توخۇنىڭ بىر تال ئۆتىنى 50 مىللى قايناق سۇغا تېمىتىپ ئىچكۈزسە، باللىلاردىكى كۆك يۆتەلگە مەنپەئەت قىلىدۇ.
كونا يۆتەلگە ئۇدا يەتتە كۈن ناشتىدا سامساق پىشۇرۇپ يېسە شىپا كۆرگەي. قۇرۇق ئىسىسق مىزاجلىقلار ئاچ قورساق سامساقنى چوغدا پۇشۇرۇپ يېيىشتىن ھەزەر ئەيلىگەي.
يۆتەلگە يەرلىك كۆك ئامۇتنى چوغقا كۆمۈپ پۇشۇرۇپ يېسە ۋە ياكى تىلىپ ناۋات بىلەن بىرلەشتۇرۇپ قاينىتىپ سۈيىنى ئىچىپ بەرسە ھەم ئامۇتنى يەپ بەرسە يۆتەلگە ئوبدان مەنپەئەت قىلىدۇ.
يىلدا بىر پەسىل (يەنى قىش) ئاق قۇچقاچتىن 40 تال يەپ بەرسە يەنە بىر يىلغىچە قۇۋۋىتى زىيادە بولۇر. بۇ ھەم كىچىك باللاردىكى كۆك يۆتەلگە شىپا بولۇر.
قۇچقاچنىڭ پېيىنى يۇڭداپ، ئىچ – باغرىنى ئېلىۋەتكەندىن كىيىن ئۇنىڭ ئىچىگە ئازراق قەنت سېلىپ، ئاندىن خېمىرغا يۆگەپ پىشۇرۇپ ھەر كۈنى بىرقىتىم، ئۇدا بىر نەچچە كۈن يەپ بەرسە كۆك يۆتەلنى ساقايتقىلى بولىدۇ. ئۇندىن باشقا، توخۇ ئۆتىنى شېكەرگە ئارلاشتۇرۇپ ئىچسىمۇ ئوخشاش ئۈنۈم بېرىدۇ.
سىياداننى دائىم نانغا ئارىلاشتۇرۇپ ئىستىمال قىلسا، سوغۇقتىن بولغان يۆتەل، نەپەس سىقىلىش، كۆڭۈل ئېلىشىش ۋە جىگەر، تال كېسىلىگەشىپا بولىدۇ.
بىر باش پىيازنى ئاقلاپ، يەنچىپ، ئۈچ مىسقال قۇم شېكەر ئارىلاشتۇرۇپ، يېرىم سائەتتىن كېيىن بىر سەر قايناقسۇ قۇيۇپ ئارىلاشتۇرۇپ، ئۇدا ئىككى كۈن ئىچكۈزسە، بالىلارنىڭ يۆتەلىگە ۋە دېمى سىقىلىشىغا تېز مەنپەئەت قىلىدۇ.
ئامۇتنىڭ ئازراق يېرىنى ئۇيۇپ، بەش گىرام چاكاندا سېلىپ، ئاندىن قازاندا قاينىتىپ ئامۇت پىشقاندا، ئىچىدىكى چاكاندىنىى ئېلىۋىتىپ، سۈيىنى ئىسسىقىدا ئىچىپ بەرسە بەلغەم چىقمايدىغان قۇرۇق يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
كۆك تۇرۇپنىى توغراپ يۇمشاق سۇقۇپ سۈيىنى چىقىرىپ يىچىك سۈيى بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ قاينىتىپ ئىچىپ بەرسە، ئىسسقتىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.
ئاق تۇرۇپنى يالپاقلاپ توغراپ ئۇنىڭغا زەنجىۋىل، ئامۇتنى مۇۋاپىق مىقتاردا ئارىلاشتۇرۇپ قاينىتىپ ئىچىپ بەرسە، نەپەس يولى نەپەسلىنىشتىن بولغان يۆتەلگە شىپا بولىدۇ.سەرەپىس
تان، تۇرۇپ يۆتەلگە پايدا قىلۇر.
ئىزدىنىش تورى، بىلگە تورى
