يۈرەك قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى ۋە ئارىلىق پاسىلى ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسى

يۈرەكنىڭ ئاناتومىيىلىك قۇرۇلمىسى: قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى ۋە ئارىلىق پاسىلىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىق يېشىمى

يۈرەك ئىنسانلار ھاياتلىق پائالىيىتىنىڭ مەركىزى بولۇپ، ئۇنىڭ مۇرەككەپ ۋە ئىنچىكە قۇرۇلمىسى ھاياتلىقنىڭ نورمال داۋاملىشىشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. يۈرەكنىڭ ھەر بىر قىسمى ئۆزىگە خاس مۇھىم ۋەزىپىلەرنى ئۆتەيدۇ، بولۇپمۇ يۈرەك قېرىنچىسى ئىچكى بوشلۇقى ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى قان ئايلىنىش سىستېمىسىدا ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ. بۇ قۇرۇلمىلارنىڭ ماسلىشىپ ئىشلىشى ئارقىلىق، ئوكسىگېنسىز قان ئۆپكىگە يەتكۈزۈلۈپ، ئوكسىگېنغا تويۇنغان قان پۈتۈن بەدەنگە تارقىتىلىدۇ.

بۇ ماقالىدە، بىز يۈرەكنىڭ ئاناتومىيىلىك رەسىملىرى ئارقىلىق، قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىغا مۇناسىۋەتلىك بولغان ھەر بىر مۇھىم قۇرۇلمىنى ئۇيغۇرچە، ئىنگلىزچە ۋە خەنزۇچە ئاتالغۇلىرى بىلەن تەمىنلەپ، ئۇلارنىڭ ۋەزىپىلىرىنى تەپسىلىي تونۇشتۇرىمىز. ئوقۇرمەنلەر بۇ ئارقىلىق يۈرەكنىڭ قانداق ئىشلەيدىغانلىقى ھەققىدە تېخىمۇ چوڭقۇر ۋە سىستېمىلىق چۈشەنچىگە ئىگە بولىدۇ.

رەسىم مەنبەسى: ئادەم ئاناتومىيىسىنىڭ رەڭلىك ئاتلىسى (ئۇيغۇرچە – خەنزۇچە 1993-يىلى)
رەسىم تەرجىمە تەھرىرى: ھەلىمە ئابدۇكېرىم ؛ تەھرىر: سابىت ئىسلام
رەسىم تەرجىمە قىلغۇچىلار: ئاگۇ خەسەنوۋ ، تۇرسۇنجان توقاي ، گۈلنىسا كېرەم ، نۇرمەمەت باغاشار ، ھەلىمە ئابدۇكېرىم
مەزمۇن تەييارلاش ۋە تەھرىر : دوختۇرلار تورى ئەترىتى

يۈرەك قېرىنچە ئىچكى بوشلۇق ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى
(心室内腔及室间隔 The intraventricular cavity and ventricular septum)

يۈرەك قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى (Ventricular Cavity) ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى (Interventricular Septum) يۈرەكنىڭ تۆۋەنكى ئىككى كامېرىسى بولغان سول ۋە ئوڭ قېرىنچىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ۋە ئۇلارنى ئايرىپ تۇرىدۇ. بۇ قۇرۇلما يۈرەكنىڭ قان پومپا قىلىش ئىقتىدارىنىڭ يادروسى ھېسابلىنىدۇ. ئوڭ قېرىنچە ئوكسىگېنسىز قاننى ئۆپكىگە ھەيدىسە، سول قېرىنچە ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى پۈتۈن بەدەنگە يەتكۈزۈپ بېرىدۇ. قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى بولسا بۇ ئىككى قېرىنچىنى ئۈنۈملۈك ئايرىپ، ئوكسىگېنلىق ۋە ئوكسىگېنسىز قاننىڭ ئارىلاشماسلىقىغا كاپالەتلىك قىلىدىغان مۇسكۇللۇق تۇساق.

• ئائورتانىڭ يۇقىرىلىغۇچى قىسمى / يۇقىرىلىغۇچى ئائورتا (Ascending Aorta / 主动脉升部)
  يۇقىرىلىغۇچى ئائورتا ئاساسلىق قان تومۇرنىڭ باشلىنىش قىسمى بولۇپ، يۈرەكتىن چىققان ئوكسىگېن مول قاننى ئائورتا ئەگمىسىگە يەتكۈزىدۇ. ئۇنىڭدىن تاجىسىمان ئارتېرىيەلەر تارقىلىپ، يۈرەك مۇسكۇلىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ.
• ئۆپكە ئاتېرىيە غولى (Pulmonary Trunk / 肺动脉干)
  ئۆپكە ئارتېرىيە غولى ئوڭ قېرىنچىدىن چىقىپ، ئوكسىگېنسىز قاننى ئۆپكىگە يەتكۈزىدىغان چوڭ قان تومۇر. ئۇ سول ۋە ئوڭ ئۆپكە ئارتېرىيەلىرىگە بۆلۈنۈپ، قاننىڭ ئوكسىگېنلىنىشى ئۈچۈن ئۆپكىگە كىرىدۇ.
• يۈرەك سول قۇلىقى (Left Auricle / 左心耳)
  سول قۇلاقچە سول دالانچىنىڭ ئالدى تەرىپىگە جايلاشقان كىچىك، مۇسكۇللۇق خالتىچە. ئۇ سول دالانچىنىڭ سىغىمىنى ئاشۇرۇپ، يۈرەكنىڭ قان بېسىمىنى تەڭشەشتە ياردەمچى رول ئوينايدۇ.
• ئۆپكە ئارتېرىيە كىلاپانى (Pulmonary Valve / 肺动脉瓣)
  بۇ كىلاپان ئوڭ قېرىنچە بىلەن ئۆپكە ئارتېرىيە غولى ئارىسىغا جايلاشقان. ئۇ ئوڭ قېرىنچە قىسقارغاندا ئېچىلىپ، قاننىڭ ئۆپكىگە ئېقىشىغا يول قويىدۇ ۋە قاننىڭ كەينىگە قايتىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
• پاسىل شورىغۇچى مۇسكۇل (Septal Papillary Muscle / 膈乳头肌)
  بۇ مۇسكۇل قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىغا جايلاشقان بولۇپ، پەي تانايچىلىرى ئارقىلىق ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپاننىڭ پاسىل بۆلىكىنى تۇتاشتۇرىدۇ. ئۇ كىلاپانلارنىڭ نورمال ئېچىلىپ-يېپىلىشىنى كونترول قىلىشقا قاتنىشىدۇ.
• يۈرەك سول قېرىنچىسى (Left Ventricle / 左心室)
  سول قېرىنچە يۈرەكنىڭ ئەڭ قېلىن ۋە كۈچلۈك كامېرىسى بولۇپ، ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى ئائورتا ئارقىلىق پۈتۈن بەدەنگە پومپا قىلىدۇ. ئۇنىڭ كۈچلۈك قىسقىرىشى پۈتكۈل بەدەننىڭ قان بىلەن تەمىنلىنىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ.
• پەي تانايچىسى (Chordae Tendineae / 腱索)
  بۇلار «يۈرەك تارتمىلىرى» دەپمۇ ئاتىلىدىغان ئىنچىكە، كۈچلۈك تالالار بولۇپ، شورىغۇچى مۇسكۇللارنى كىلاپانلارغا تۇتاشتۇرىدۇ. ئۇلار قېرىنچە قىسقارغاندا كىلاپانلارنىڭ دالانچىلارغا قاراپ ئېچىلىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
• ئالدى شورىغۇچى مۇسكۇل (Anterior Papillary Muscle / 前乳头肌)
  بۇ مۇسكۇل قېرىنچىنىڭ ئالدىنقى تېمىغا جايلاشقان بولۇپ، پەي تانايچىلىرى ئارقىلىق ئىككى ۋە ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپانلارنىڭ ئالدى بۆلەكلىرىنى كونترول قىلىدۇ. ئۇ كىلاپانلارنىڭ مۇستەھكەم يېپىلىشىغا ياردەم بېرىدۇ.
• ئارقا شورىغۇچى مۇسكۇل (Posterior Papillary Muscle / 后乳头肌)
  بۇ مۇسكۇل قېرىنچىنىڭ ئارقا تېمىغا جايلاشقان بولۇپ، پەي تانايچىلىرى ئارقىلىق كىلاپانلارنىڭ ئارقا بۆلەكلىرىنى تۇتاشتۇرىدۇ. ئۇ ئالدىنقى شورىغۇچى مۇسكۇل بىلەن ماسلىشىپ، كىلاپانلارنىڭ نورمال ئىشلىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.
• قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى مۇسكۇل قىسمى (Muscular Part of Interventricular Septum / 室间隔肌部)
  بۇ قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىنىڭ ئاساسلىق، قېلىن مۇسكۇللۇق قىسمى. ئۇ سول ۋە ئوڭ قېرىنچىنى ئۈنۈملۈك ئايرىپ تۇرىدۇ ۋە قېرىنچىلەرنىڭ قىسقىرىشىغا كۈچ قوشىدۇ.
• پاسىل گىرۋەك مۇسكۇل تۈۋرۈكچىلىرى (Trabeculae Carneae / 膈缘肉柱)
  بۇلار قېرىنچىلەرنىڭ ئىچكى يۈزىدىكى تەرتىپسىز مۇسكۇل تۈۋرۈكچىلىرى بولۇپ، يۈرەك قىسقارغاندا قېرىنچە دىۋارىنىڭ بىر-بىرىگە چاپلىشىپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ. ئۇلار يەنە يۈرەكنىڭ قىسقىراش ھەرىكىتىگە ياردەم بېرىدۇ.
• يۈرەك ئوڭ قېرىنچىسى (Right Ventricle / 右心室)
  ئوڭ قېرىنچە ئوڭ دالانچىدىن كەلگەن ئوكسىگېنسىز قاننى قوبۇل قىلىپ، ئۇنى ئۆپكە ئارتېرىيەسى ئارقىلىق ئۆپكىگە ھەيدەيدۇ. ئۇنىڭ دىۋارى سول قېرىنچىگە قارىغاندا نېپىز، چۈنكى ئۇ پەقەت قاننى ئۆپكىگىلا يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.
• تۆۋەنكى كاۋاك ۋىناسى (Inferior Vena Cava / 下腔静脉)
  تۆۋەنكى كاۋاك ۋېناسى بەدەننىڭ تۆۋەنكى قىسمىدىكى (ئاياغ، قورساق ۋە چاتاق) ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىپ، ئوڭ دالانچىغا ئېلىپ كېلىدىغان چوڭ ۋېنا. ئۇ بەدەندىكى ئەڭ چوڭ ۋېنا ھېسابلىنىدۇ.
• تۆۋەنكى كاۋاك ۋىنا كىلاپانى (Valve of the Inferior Vena Cava / 下腔静脉瓣)
  بۇ كىلاپان تۆۋەنكى كاۋاك ۋېناسىنىڭ ئوڭ دالانچىغا ئېچىلىدىغان يېرىگە جايلاشقان. تۆرەلمە مەزگىلىدە ئۇ ئوكسىگېنلىق قاننى تۇخۇمسىمان تۆشۈككە يۆналتىدۇ، چوڭ بولغاندا ئۇنىڭ ئىقتىدارى ئاساسەن يوقايدۇ.
• تاجىسىمان كاۋاك كىلاپانى (Valve of the Coronary Sinus / 冠状窦瓣)
  بۇ كىلاپان تاجىسىمان سىنۇسنىڭ (يۈرەك مۇسكۇلىدىن كەلگەن ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىدىغان ۋېنا) ئوڭ دالانچىغا ئېچىلىدىغان ئېغىزىغا جايلاشقان. ئۇ قاننىڭ تاجىسىمان سىنۇسقا قايتا ئېقىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
• يۈرەك ئوڭ دالانچە (Right Atrium / 右心房)
  ئوڭ دالانچە يۇقىرىقى ۋە تۆۋەنكى كاۋاك ۋېنالىرى ئارقىلىق بەدەننىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن كەلگەن ئوكسىگېنسىز قاننى قوبۇل قىلىدۇ. ئاندىن ئۇ قاننى ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپان ئارقىلىق ئوڭ قېرىنچىگە ئۆتكۈزۈپ بېرىدۇ.
• تۇخۇمسىمان ئويمان (Fossa Ovalis / 卵圆窝)
  تۇخۇمسىمان ئويمان ئوڭ دالانچىنىڭ دالانچە ئارىلىق پاسىلىدىكى بىر ئويمانلىق بولۇپ، تۆرەلمە مەزگىلىدىكى تۇخۇمسىمان تۆشۈكنىڭ (Foramen Ovale) قالدۇقى ھېسابلىنىدۇ. تۇغۇلغاندىن كېيىن بۇ تۆشۈك ئادەتتە تاقىلىدۇ.
• ئالدى كىلاپان (Anterior Cusp / 前瓣)
  بۇ ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپاننىڭ ئالدىنقى قىسمىدىكى ئەڭ چوڭ بۆلەك. ئۇ كىلاپاننىڭ باشقا بۆلەكلىرى بىلەن بىرلىشىپ، قاننىڭ ئوڭ قېرىنچىدىن ئوڭ دالانچىغا قايتا ئېقىشىنى توسىدۇ.
• پاسىل كىلاپان (Septal Cusp / 隔瓣)
  بۇ ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپاننىڭ قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىغا يېقىن جايلاشقان بۆلىكى. ئۇ كىلاپاننىڭ پۈتۈنلۈكىنى ساقلاپ، قاننىڭ بىر يۆنىلىشلىك ئېقىشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.
• تارغاقسىمان مۇسكۇل (Pectinate Muscles / 梳状肌)
  بۇلار دالانچىلارنىڭ ئىچكى يۈزىدىكى تارغاققا ئوخشاش مۇسكۇل تۈزۈلمىلىرى. ئۇلار دالانچىلارنىڭ قىسقىرىش كۈچىنى ئاشۇرۇپ، قاننى ئۈنۈملۈك ھالدا قېرىنچىلارغا ھەيدەشكە ياردەم بېرىدۇ.
• يۇقارىقى كاۋاك ۋىناسى (Superior Vena Cava / 上腔静脉)
  يۇقىرىقى كاۋاك ۋېناسى بەدەننىڭ يۇقىرى قىسمىدىكى (باش، بويۇن، قول ۋە كۆكرەك) ئوكسىگېنسىز قاننى يىغىپ، ئوڭ دالانچىغا ئېلىپ كېلىدىغان چوڭ ۋېنا. ئۇ تۆۋەنكى كاۋاك ۋېناسى بىلەن بىرلىكتە پۈتۈن بەدەننىڭ ۋېنا قېنىنى يۈرەككە قايتۇرىدۇ.

 يۈرەك قېرىنچە ئىشكى بوشلۇقى ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى ئۆپكە ئارتېرىيە غولى ئېلىۋېتىلگەندىن كېيىنكى كۆرۈنۈشى
(心室内腔及室间隔肺动脉干已切除 The intraventricular cavity and ventricular septum, along with the pulmonary artery trunk, have been removed. )

بۇ كۆرۈنۈشتە ئۆپكە ئارتېرىيە غولى ئېلىۋېتىلگەندىن كېيىن، يۈرەكنىڭ ئىچكى قۇرۇلمىلىرى، بولۇپمۇ ئائورتا كىلاپانى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى توقۇلمىلار تېخىمۇ ئېنىق نامايان بولىدۇ. بۇ خىل كېسىم يۈرەك ئوپېراتسىيەسى ۋە ئاناتومىيىلىك تەتقىقاتلاردا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە. ئۇ دوختۇرلار ۋە تەتقىقاتچىلارغا قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى، ئائورتا يىلتىزى ۋە كىلاپانلارنىڭ ئۆز-ئارا مۇناسىۋىتىنى تېخىمۇ ياخشى كۆزىتىش ۋە چۈشىنىش پۇرسىتى بېرىدۇ. بۇ ئارقىلىق يۈرەك كېسەللىكلىرىنى דיئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا تېخىمۇ ئېنىق ئاساسقا ئېرىشكىلى بولىدۇ.

• سول تاجىسىمان ئائورتا (Left Coronary Artery / 左冠状动脉)
  سول تاجىسىمان ئارتېرىيە يۇقىرىلىغۇچى ئائورتىدىن چىقىپ، يۈرەكنىڭ سول تەرىپىنى، جۈملىدىن سول دالانچە، سول قېرىنچە ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىنىڭ كۆپ قىسمىنى قان بىلەن تەمىنلەيدۇ. ئۇ يۈرەك مۇسكۇلىنىڭ نورمال ئىشلىشى ئۈچۈن ھالقىلىق رول ئوينايدۇ.
• ئائورتا كىلاپانى (Aortic Valve / 主动脉瓣)
  ئائورتا كىلاپانى سول قېرىنچە بىلەن ئائورتا ئارىسىغا جايلاشقان. ئۇ سول قېرىنچە قىسقارغاندا ئېچىلىپ، ئوكسىگېنلىق قاننىڭ پۈتۈن بەدەنگە تارقىلىشىغا يول قويىدۇ ۋە قاننىڭ سول قېرىنچىگە قايتا ئېقىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
• قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى پەردىلىك قىسمى (Membranous Part of Interventricular Septum / 室间隔膜部)
  بۇ قېرىنچە ئارىلىق پاسىلىنىڭ يۇقىرىقى، نېپىز، تالالىق قىسمى. ئۇ مۇسكۇللۇق قىسىمغا قارىغاندا نازۇك بولۇپ، بەزى تۇغما يۈرەك كېسەللىكلىرى (مەسىلەن، قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى كەمتۈكلىكى) كۆپ يۈز بېرىدىغان ئورۇن ھېسابلىنىدۇ.

خۇلاسە

يۈرەك قېرىنچە ئىچكى بوشلۇقى ۋە قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى يۈرەكنىڭ ئۈنۈملۈك ئىشلىشىدىكى مۇھىم تەركىبىي قىسىملار. بۇ قۇرۇلمىلارنىڭ ئۆز-ئارا ماسلىشىپ ئىشلىشى ئارقىلىق، يۈرەك ئوكسىگېنسىز قاننى ئۆپكىگە، ئوكسىگېنغا تويۇنغان قاننى پۈتۈن بەدەنگە ئۈزلۈكسىز يەتكۈزۈپ بېرىدۇ.

• قان ئايلىنىشنىڭ يادروسى: قېرىنچىلەر يۈرەكنىڭ ئاساسلىق پومپا قىلىش كامېرىلىرى بولۇپ، سول قېرىنچە سىستېمىلىق قان ئايلىنىشنى، ئوڭ قېرىنچە بولسا ئۆپكە قان ئايلىنىشىنى قوزغىتىدۇ.
• كىلاپانلارنىڭ رولى: ئۆپكە ئارتېرىيە كىلاپانى، ئائورتا كىلاپانى، شۇنداقلا ئىككى ۋە ئۈچ ئۇچلۇق كىلاپانلار قاننىڭ بىر يۆنىلىشتە ئېقىشىغا كاپالەتلىك قىلىپ، قايتا ئېقىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.
• شورىغۇچى مۇسكۇل ۋە پەي تانايچىلىرى: بۇ قۇرۇلمىلار كىلاپانلارنىڭ نورمال ئىشلىشىنى قوللاپ، قېرىنچىلەر قىسقارغاندا كىلاپانلارنىڭ مۇستەھكەم يېپىلىشىغا ياردەم بېرىدۇ.
• قېرىنچە ئارىلىق پاسىلى: بۇ مۇسكۇللۇق تۇساق سول ۋە ئوڭ قېرىنچىنى ئايرىپ، ئوكسىگېنلىق ۋە ئوكسىگېنسىز قاننىڭ ئارىلاشماسلىقىنى، شۇنداقلا ئىككى قېرىنچىنىڭ ماس قىسقىرىشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.
• چوڭ قان تومۇرلار: ئائورتا ۋە ئۆپكە ئارتېرىيە غولى قاننى يۈرەكتىن چىقىرىپ، بەدەن ۋە ئۆپكىگە يەتكۈزىدىغان ئاساسلىق يوللار ھېسابلىنىدۇ.

يۈرەكنىڭ بۇ ئىنچىكە ۋە مۇرەككەپ قۇرۇلمىلىرىنى چۈشىنىش، يۈرەك-قان تومۇر كېسەللىكلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش, دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاشتا ئىنتايىن مۇھىم. ھەر بىر قۇرۇلمىنىڭ نورمال ئىقتىدارى ساغلام ھاياتلىقنىڭ ئاساسى، شۇڭا يۈرەك ساغلاملىقىغا كۆڭۈل بۆلۈش ھەممىمىزنىڭ مەسئۇلىيىتى.