ھەر يىلى 16-ئۆكتەبىر «دۇنيا يېمەك-ئىچمەك كۈنى» بولۇپ، بۇ دۇنيا مىقياسىدا ئاچلىق ۋە ئوزۇقسىزلىق مەسىلىسىگە كۆڭۈل بۆلۈش ۋە ھەرىكەت قوللىنىشقا چاقىرىق قىلىدىغان مۇھىم بىر خەلقئارالىق خاتىرە كۈنىدۇر. بۇ كۈن 1945-يىلى 16-ئۆكتەبىر بىرلىككە كەلگەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ يېمەك-ئىچمەك ۋە يېزا ئىگىلىك تەشكىلاتى (FAO) نىڭ قۇرۇلغانلىقىنى خاتىرىلەش ئۈچۈن تەسىس قىلىنغان. بۇ كۈننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا جامائەتچىلىكىنىڭ يېمەك-ئىچمەك بىخەتەرلىكىگە بولغان تونۇشىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، ئاچلىققا قارشى تۇرۇش كۈرىشىنى ئىلگىرى سۈرۈش، ھەمدە ھەممە ئادەمنىڭ، بولۇپمۇ ئاجىز ۋە ئېھتىياجلىق كىشىلەرنىڭ يېتەرلىك، بىخەتەر ۋە ئوزۇقلۇق قىممىتى يۇقىرى يېمەكلىككە ئېرىشىشىگە كاپالەتلىك قىلىشتىن ئىبارەت.
دۇنيا يېمەك-ئىچمەك كۈنى
World Food Day
世界粮食日
يېمەك ئىچمەك ۋە ساغلاملىق
يېمەك-ئىچمەك ئىنسانلارنىڭ ھاياتى ۋە ساغلاملىقى ئۈچۈن ئەڭ ئاساسلىق ئېھتىياج. ئەمما، دۇنيا مىقياسىدا يەنىلا مىليونلىغان كىشى ئاچلىق ۋە ئوزۇقسىزلىقنىڭ ئازابىنى تارتماقتا. ئوزۇقسىزلىق پەقەت ئاچ قېلىشنىلا كۆرسەتمەيدۇ، بەلكى ئۇ ئوزۇقلۇق يېتىشمەسلىك (مەسىلەن، ۋىتامىن ۋە مىنېرال ماددىلارنىڭ كەمچىل بولۇشى)، شۇنداقلا ئېغىرلىقنىڭ ئېشىپ كېتىشى ۋە سېمىزلىكنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كەڭ بىر ئۇقۇم. بۇ ھەر ئىككى ئەھۋال ئىنسانلارنىڭ ساغلاملىقىغا ئېغىر تەھدىت ئېلىپ كېلىدۇ.
ب د ت يېمەك-ئىچمەك ۋە يېزا ئىگىلىك تەشكىلاتى ھەر يىلى دۇنيا يېمەك-ئىچمەك كۈنى ئۈچۈن بىر باش تېما بېكىتىپ، شۇ يىللىق خىزمەتلەرنىڭ مۇھىم نۇقتىسىنى گەۋدىلەندۈرىدۇ. مەسىلەن، «سۇ ھاياتلىق، سۇ يېمەكلىك. ھېچكىمنى قاچۇرۇپ قويمايلى» دېگەنگە ئوخشاش تېمىلار سۇ بايلىقىنىڭ يېمەك-ئىچمەك ئىشلەپچىقىرىشىدىكى ھەل قىلغۇچ رولىنى ۋە ئۇنى ئىمكانىيەتلىك سىجىل باشقۇرۇشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ.
يېمەك-ئىچمەك مەسىلىسى ساغلاملىق بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. ئۇزۇن مۇددەتلىك ئوزۇقسىزلىق بالىلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىنى چەكلەپ، ئۇلارنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى ئاجىزلىتىپ، ھەر خىل كېسەللىكلەرگە ئاسان گىرىپتار بولىدىغان قىلىپ قويىدۇ. يەنە بىر تەرەپتىن، ساغلام بولمىغان يېمەك-ئىچمەك ئادىتى (مەسىلەن، يۇقىرى مايلىق، يۇقىرى شېكەرلىك ۋە يۇقىرى تۇزلۇق يېمەكلىكلەرنى كۆپ ئىستېمال قىلىش) سېمىزلىك، يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرى، قەنت كېسىلى ۋە بەزى راك تۈرلىرى قاتارلىق سوزۇلما خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئاساسلىق خەتەرلىك ئامىلى ھېسابلىنىدۇ.
يېمەك-ئىچمەك ئىسراپچىلىقى يەرشارىۋى يېمەك-ئىچمەك بىخەتەرلىكى دۇچ كېلىۋاتقان ئېغىر خىرىسلارنىڭ بىرى. ھەر يىلى دۇنيا مىقياسىدا ئىشلەپچىقىرىلغان يېمەكلىكنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمى دېگۈدەك ئىسراپ بولۇپ كېتىدۇ. بۇ پەقەت قىممەتلىك بايلىقلارنى ئىسراپ قىلىپلا قالماي، يەنە ئاچلىق مەسىلىسىنى تېخىمۇ ئېغىرلاشتۇرىدۇ ۋە مۇھىتقا زىيانلىق تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ.
ساغلام ۋە ئىمكانىيەتلىك سىجىل يېمەك-ئىچمەك سىستېمىسىنى قۇرۇپ چىقىش ئىنتايىن مۇھىم. بۇ دېگەنلىك، يېمەكلىكنى ئىشلەپچىقىرىش، پىششىقلاپ ئىشلەش، توشۇش ۋە ئىستېمال قىلىشقىچە بولغان بارلىق ھالقىلاردا ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي ۋە مۇھىتنىڭ ئىمكانىيەتلىك سىجىللىقىغا كاپالەتلىك قىلىش دېگەنلىكتۇر. يەرلىك دېھقانلارنى قوللاش، سۇ بايلىقىنى ئاسراش ۋە بىئو-كۆپ خىللىقنى قوغداش بۇنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمىدۇر.
ھەر بىرىمىز يېمەك-ئىچمەك بىخەتەرلىكىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن ھەرىكەت قىلالايمىز. ئۆزىمىزنىڭ يېمەك-ئىچمەك ئادىتىنى ياخشىلاش، يېمەكلىكنى ئىسراپ قىلماسلىق، يەرلىك ۋە پەسىللىك مەھسۇلاتلارنى تاللاش ئارقىلىق بىز ئۆزىمىزنىڭ ساغلاملىقىنى قوغداپلا قالماي، يەنە پۈتكۈل پىلانېتىمىزنىڭ ساغلاملىقى ئۈچۈن تۆھپە قوشالايمىز.
يېمەكلىك بىر ئېتىياز ئەمەس، بەلكى ھەر بىر ئىنساننىڭ ئاساسىي ھوقۇقىدۇر. دۇنيا يېمەك-ئىچمەك كۈنى بىزگە بۇ ھەقىقەتنى يەنە بىر قېتىم ئەسلىتىدۇ ۋە بىزنى تېخىمۇ ئادىل، ساغلام ۋە ئىمكانىيەتلىك سىجىل بىر كەلگۈسى بەرپا قىلىش ئۈچۈن بىرلىكتە ھەرىكەت قىلىشقا چاقىرىدۇ.
تېخىمۇ كۆپ تىببىي ساغلاملىق خاتىرە كۈنلىرى ۋە بايراملارنى چۈشەنمەكچى بولسىڭىز، تۆۋەندىكى ئادرىسنى زىيارەت قىلىڭ:
دۇنيا ساغلام كېسەل خاتىرە كۈنلىرى بايراملار تىزىملىكى
https://dohturlar.com/dunya-saghlam-kesel-xatire-kunliri-tizimliki
 نىڭ قۇرۇلغانلىقىنى خاتىرىلەش ئۈچۈن تەسىس قىلىنغان. بۇ كۈننىڭ ئاساسلىق مەقسىتى دۇنيا جامائەتچىلىكىنىڭ يېمەك-ئىچمەك بىخەتەرلىكىگە بولغان تونۇشىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، ئاچلىققا قارشى تۇرۇش كۈرىشىنى ئىلگىرى سۈرۈش، ھەمدە ھەممە ئادەمنىڭ، بولۇپمۇ ئاجىز ۋە ئېھتىياجلىق كىشىلەرنىڭ يېتەرلىك، بىخەتەر ۋە ئوزۇقلۇق قىممىتى يۇقىرى يېمەكلىككە ئېرىشىشىگە كاپالەتلىك قىلىشتىن ئىبارەت.){kind=link}