كۈز پەسلى مول ھوسۇل ۋە گۈزەل مەنزىرىلەر بىلەن كىشىلەرگە خۇشاللىق ئاتا قىلىدىغان بولسىمۇ، ئەمما ھاۋانىڭ تەدرىجىي سوۋۇشى، تېمپېراتۇرا پەرقىنىڭ چوڭىيىشى ۋە ھاۋانىڭ قۇرغاقلىشىشىغا ئەگىشىپ، بەزى كېسەللىكلەرنىڭ ئەۋج ئېلىش مەزگىلىمۇ يېتىپ كېلىدۇ. بۇ مەزگىلدە كىشىلەرنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچى ئاجىزلاپ، كېسەللىكلەرگە ئاسان گىرىپتار بولىدۇ. شۇڭلاشقا، كۈز پەسلىدە ساغلاملىققا ئالاھىدە كۆڭۈل بۆلۈش ۋە كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن تەييارلىق قىلىش ئىنتايىن مۇھىم.
بۇ پەسىلدە ھاۋارايىنىڭ ئۆزگىرىشچان بولۇشى، ئەتىگەن-كەچتىكى تېمپېراتۇرا بىلەن چۈشلۈك تېمپېراتۇرا ئوتتۇرىسىدا چوڭ پەرق بولۇشى، كىشىلەرنىڭ بەدەن تەڭشەش ئىقتىدارىغا بىر خىل سىناق بولىدۇ. بولۇپمۇ ياشانغانلار، بالىلار ۋە ئىممۇنىتېت سىستېمىسى ئاجىز كىشىلەر تېخىمۇ ئاسان كېسەل بولۇپ قالىدۇ. شۇڭا، كۈز پەسلىدە كۆپ ئۇچرايدىغان كېسەللىكلەرنى چۈشىنىش ۋە ئۇلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۇسۇللىرىنى ئىگىلەش، ساغلام ۋە خاتىرجەم بىر كۈزنى ئۆتكۈزۈشنىڭ ئاچقۇچىدۇر.
كۈز پەسلىدە كۆپ ئۇچرايدىغان كېسەللىكلەر
- زۇكام ۋە تارقىلىشچان زۇكام: كۈز پەسلى زۇكام ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشى ئۈچۈن ئەڭ مۇۋاپىق شارائىتنى ھازىرلاپ بېرىدۇ. ھاۋانىڭ سوۋۇشى بىلەن كىشىلەرنىڭ دالا پائالىيىتى ئازىيىپ، ئىشىك-دېرىزىلەرنى تاقاپ ئۆي ئىچىدە ئولتۇرۇشى كۆپىيىدۇ، بۇ ھاۋانىڭ ئايلىنىشىنى ناچارلاشتۇرۇپ، ۋىرۇسنىڭ تارقىلىش پۇرسىتىنى ئاشۇرىدۇ. تارقىلىشچان زۇكامنىڭ ئالامەتلىرى ئادەتتىكى زۇكامغا قارىغاندا ئېغىر بولۇپ، يۇقىرى قىزىش، باش ئاغرىش، پۈتۈن بەدەن مۇسكۇللىرىنىڭ ئاغرىشى قاتارلىق ئالامەتلەر بىلەن ئىپادىلىنىدۇ.
- نەپەس يولى كېسەللىكلىرى: كۈز پەسلىدىكى قۇرغاق ھاۋا نەپەس يولى شىللىق پەردىسىنى غىدىقلاپ، ئۇنىڭ قوغدىنىش ئىقتىدارىنى ئاجىزلىتىۋېتىدۇ. بۇ سەۋەبتىن بۇرۇن ياللۇغى، كېكىردەك ياللۇغى، كاناي ياللۇغى ۋە ئۆپكە ياللۇغى قاتارلىق نەپەس يولى كېسەللىكلىرى كۆپىيىدۇ. بولۇپمۇ ئىلگىرى سوزۇلما خاراكتېرلىك نەپەس يولى كېسەللىكلىرى بار بىمارلارنىڭ كېسىلى بۇ پەسىلدە ئاسان قوزغىلىدۇ ياكى ئېغىرلىشىپ كېتىدۇ.
- ئاشقازان-ئۈچەي كېسەللىكلىرى: ھاۋانىڭ سوۋۇشى ئاشقازان-ئۈچەينىڭ فۇنكسىيەسىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ. سوغۇق ھاۋانىڭ غىدىقلىشى ئاشقازان كىسلاتاسىنىڭ ئاجرىلىپ چىقىشىنى كۆپەيتىپ، ئاشقازان يارىسى ياكى ئاشقازان ياللۇغى قاتارلىق كېسەللىكلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. شۇنداقلا، كۈز پەسلىدە مېۋە-چېۋىلەرنىڭ مول بولۇشى بىلەن، تازىلىققا دىققەت قىلماي ئىستېمال قىلغاندا، ئۆتكۈر خاراكتېرلىك ئاشقازان-ئۈچەي ياللۇغىنىمۇ كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
- تېرە كېسەللىكلىرى: كۈز پەسلىدە ھاۋا قۇرغاق بولغاچقا، تېرىدىكى سۇ تەركىبى ئاسان پارلىنىپ كېتىدۇ. بۇ تېرىنىڭ قۇرغاقلىشىشى، قىچىشىشى، تەمرەتكە ۋە باشقا تېرە كېسەللىكلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. بولۇپمۇ ئاللېرگىيەلىك تېرە ياللۇغى بار كىشىلەرنىڭ كېسەللىك ئالامەتلىرى بۇ پەسىلدە تېخىمۇ روشەنلىشىدۇ.
- يۈرەك-قان تومۇر كېسەللىكلىرى: تېمپېراتۇرىنىڭ تۇيۇقسىز تۆۋەنلىشى قان تومۇرلارنىڭ تارىيىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، قان بېسىمىنى ئۆستۈرىۋېتىدۇ. بۇ يۈرەك ۋە چوڭ مېڭە قان تومۇر كېسەللىكلىرى بار بىمارلار ئۈچۈن ئىنتايىن خەتەرلىك بولۇپ، يۈرەك سانجىقى، يۈرەك مۇسكۇلى تىقىلمىسى ۋە مېڭىگە قان چۈشۈش قاتارلىق جىددىي ئەھۋاللارنىڭ يۈز بېرىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ.
كۈز پەسلىدىكى كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرى
ساغلام ۋە ئاسايىشتە بىر كۈزنى ئۆتكۈزۈش ئۈچۈن، تۆۋەندىكى نۇقتىلارغا ئالاھىدە دىققەت قىلىش كېرەك:
- مۇۋاپىق كىيىنىش: ھاۋارايىغا قاراپ كىيىم كىيىش، بولۇپمۇ ئەتىگەن-كەچتە ئىسسىق كىيىنىشكە كۆڭۈل بۆلۈش كېرەك. «كۈز توڭلىتىش» قارىشىنى ئەماھاللىق بىلەن قوللانماي، بەدەننىڭ سوغۇققا تەدرىجىي ماسلىشىشىغا ياردەم بېرىش لازىم.
- تەڭشەلگەن ئوزۇقلىنىش: كۈز پەسلىدە ئۆپكىنى نەمدەيدىغان، بەدەننى قۇۋۋەتلەيدىغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك ئىستېمال قىلىش كېرەك. مەسىلەن، نەشپۈت، ئالما، ھەسەل، ئاق قۇلاق (银耳) قاتارلىقلار. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ۋىتامىن C مول بولغان كۆكتات ۋە مېۋىلەرنى كۆپ ئىستېمال قىلىش ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇشقا پايدىلىق.
- يېتەرلىك ئۇيقۇ: يېتەرلىك ئۇيقۇغا كاپالەتلىك قىلىش، بەدەننىڭ ئەسلىگە كېلىشى ۋە ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ نورمال ئىشلىشى ئۈچۈن ئىنتايىن مۇھىم. ھەر كۈنى 7-8 سائەتلىك ئۇيقۇغا كاپالەتلىك قىلىش تەۋسىيە قىلىنىدۇ.
- مۇۋاپىق چېنىقىش: ھاۋا سالقىن بولغانلىقى ئۈچۈن، كۈز پەسلى چېنىقىش ئۈچۈن ياخشى ۋاقىت. يۈگۈرۈش، تېز مېڭىش، تاغقا چىقىش قاتارلىق مۇۋاپىق دەرىجىدىكى چېنىقىشلار بەدەننىڭ سوغۇققا بولغان ماسلىشىش ئىقتىدارىنى ۋە ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئۆستۈرىدۇ.
- شەخسىي تازىلىق: قولنى دائىم يۇيۇپ تۇرۇش، زۇكام ۋە باشقا يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئەڭ ئاددىي ۋە ئۈنۈملۈك ئۇسۇل. كىشىلەر كۆپ توپلاشقان جايلارغا ئازراق بېرىش، زۆرۈر تېپىلغاندا ماسكا تاقاش كېرەك.
- ئاكتىپ روھىي ھالەتنى ساقلاش: كۈز پەسلىدە كۈننىڭ قىسقىرىشى ۋە ھاۋانىڭ تۇتۇق بولۇشى بەزى كىشىلەردە چۈشكۈنلۈك كەيپىياتىنى پەيدا قىلىشى مۇمكىن. دوست-بۇرادەرلەر بىلەن كۆپرەك ئارىلىشىش، قىزىقىدىغان ئىشلار بىلەن شۇغۇللىنىش ۋە ئاپتاپقا كۆپرەك چىقىش روھىي ساغلاملىقنى ساقلاشقا ياردەم بېرىدۇ.
كۈز پەسلى ساغلاملىققا كۆڭۈل بۆلۈشنى تەلەپ قىلىدىغان مۇھىم مەزگىل. يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان تۇرمۇش ئادەتلىرىگە دىققەت قىلىش ئارقىلىق، بىز كۈز پەسلىدىكى كۆپ ئۇچرايدىغان كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، بۇ گۈزەل پەسىلنىڭ ھۇزۇرىنى تولۇق سۈرەلەيمىز. ئەگەر بەدەندە كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلسە، ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈپ، كەسپىي داۋالىنىشنى قوبۇل قىلىش كېرەكلىكىنى ئۇنتۇپ قالماسلىق لازىم.
