ئەقلىي ئىقتىدارىنىڭ چېكىنىشى ئەقلىي ئىقتىدارىنىڭ تەدرىجىي تۆۋەنلەش ئەھۋالىنى كۆرسىتىدۇ، ياشانغانلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ.
غەرب تېبابىتى نۇقتىسىدىن قارىغاندا، ئەقلىي ئىقتىدارنىڭ چېكىنىشىنىڭ سەۋەبى كۆپ خىل بولۇشى مۇمكىن، بۇ تۆۋەندىكى بىر قانچە خىل ئەھۋالنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئەمما ئۇنىڭ بىلەن چەكلەنمەيدۇ:
1. ياشانغانلار دېۋەڭلىك كېسىلى ياشانغانلاردىكى دېۋەڭلىك كېسىلى دائىم كۆرۈلىدىغان نېرۋا سىستېمىسى كېسەللىكى بولۇپ، بىلىش ئىقتىدارى، ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى ۋە تەپەككۇر ئىقتىدارىنىڭ تۆۋەنلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
2. مېڭە قان تومۇر كېسەللىك ئۆزگىرىشى مېڭە قان تومۇرلىرىدىكى كېسەللىك ئۆزگىرىشى مېڭە تىقىلمىسى، مېڭىگە قان چۈشۈش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، بۇ چوڭ مېڭىنىڭ قان بىلەن تەمىنلىنىشىگە تەسىر يەتكۈزۈپ، ئەقلىي ئىقتىدارىنىڭ تۆۋەنلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
3. ئالزېيمېر كېسىلى :ئالزېيمېر كېسىلى بىر خىل نېرۋا چېكىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىك بولۇپ، چوڭ مېڭە نېرۋا ھۈجەيرىلىرىنىڭ ئۆلۈشى ۋە ئۆسۈكچىلەر تېگىشمىسى ئۇلىنىشىنىڭ يوقىلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئەقلىي ئىقتىدارى چېكىنىدۇ.
4. باشقا كېسەللىكلەر مەسىلەن، پاركىنسون كېسىلى، ھۇنتىڭتون ئۇسسۇل كېسىلى قاتارلىقلارمۇ ئەقلىي ئىقتىدارىنىڭ چېكىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
ئېلىپ بېرىلىدىغان تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش كونكرېت كېسەللىك سەۋەبىگە باغلىق. ئادەتتىكىچە قىلىپ ئېيتقاندا، دوختۇر بىمارنىڭ كېسەللىك ئالامىتى ۋە بەدەن بەلگىلىرىگە ئاساسەن دەسلەپكى قەدەمدە دىئاگنوز قويىدۇ ھەمدە تۆۋەندىكى تەكشۈرۈشلەرنى ئېلىپ بېرىشى مۇمكىن:
1. نېرۋا سىستېمىسىنى تەكشۈرۈش بۇ بىلىش ئىقتىدارى، ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى ۋە تەپەككۇر ئىقتىدارىنى سىناش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
2.CT ياكى MRI تەسۋىر كۆچۈرۈش:چوڭ مېڭىدە بىنورمال ئەھۋال بار – يوقلۇقىنى تەكشۈرگىلى بولىدۇ.
3. قان تەكشۈرۈش بەزى سىستېمىلىق كېسەللىكلەرنىڭ ئېھتىماللىقىنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا بولىدۇ.
داۋالاش ئۇسۇلىمۇ كېسەللىك سەۋەبىگە قاراپ پەرقلىنىدۇ. ئادەتتىكىچە قىلىپ ئېيتقاندا، داۋالاش تەدبىرلىرى دورا بىلەن داۋالاش، فىزىكىلىق داۋالاش، سالامەتلىكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەشىقى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى مۇمكىن. ئېغىر كېسەللەرنى ئوپېراتسىيە قىلىپ داۋالاشقا توغرا كېلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ياخشى تۇرمۇش ئادىتى ۋە يېمەك – ئىچمەك ئادىتىنى ساقلاشمۇ مۇناسىۋەتلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى پەسەيتىشكە پايدىلىق.
