كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ قېلىشىنى يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرى، نەپەس سىستېمىسى كېسەللىكلىرى، قان ئازلىق، تۆۋەن قان بېسىمى، زەھەرلىنىش قاتارلىق كۆپ خىل سەۋەبلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇشى مۇمكىن.
ئۇيغۇرچە: كالپۇك كۆكىرىش
ئىنگىزچە: Cyanosis of the lips
خەنزۇچە: 口唇发绀
تۈركچە: Dudakların morarma
غەرب تېبابىتىدە كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ قېلىشى ئادەتتە ئوكسىگېن يېتىشمەسلىكنىڭ ئىپادىسى دەپ قارىلىدۇ. بەدەن يېتەرلىك ئوكسىگېنغا ئېرىشەلمىگەندە، قاندىكى ئوكسىگېننىڭ مىقدارى تۆۋەنلەپ، تېرە ۋە شىللىق پەردە توقۇلمىلىرىنىڭ كۆك ياكى سۆسۈن رەڭگە ئۆزگىرىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. چۈنكى، قاندىكى ھېموگلوبىن ئوكسىگېننى بەدەننىڭ ھەرقايسى قىسىملىرىغا ئۈنۈملۈك يەتكۈزۈپ بېرەلمەيدۇ.
تۆۋەندىكىسى كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىكلەر:
1. يۈرەك قان تومۇر كېسەللىكلىرى يۈرەك كېسىلى، يۈرەك مۇسكۇل تىقىلمىسى، يۈرەك زەئىپلىشىش قاتارلىق كېسەللىكلەرنىڭ ھەممىسى يۈرەكنىڭ قاننى ئۈنۈملۈك پومپىلىيالماسلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئوكسىگېن يېتىشمەسلىك ۋە كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
2. نەپەسلىنىش سىستېمىسى كېسەللىكى زىققا، ئۆپكە ياللۇغى، ئۆپكە ھاۋالىق ئىششىقى قاتارلىق كېسەللىكلەرنىڭ ھەممىسى نەپەس قىيىنلىشىش ۋە ئوكسىگېن يېتىشمەسلىكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
3. قان ئازلىق قان ئازلىق قاندىكى قىزىل قان ھۈجەيرىلىرىنىڭ سانى ياكى سۈپىتىنىڭ يېتىشمەسلىكىنى، ئوكسىگېن بىلەن تەمىنلەشنىڭ يېتىشمەسلىكىنى كۆرسىتىدۇ. قان ئازلىق بىمارلىرىدا دائىم چارچاش، باش قېيىش، يۈرەك سىقىلىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا كالپۇكى كۆكىرىش ئەھۋاللىرىمۇ كۆرۈلىدۇ.
4. تۆۋەن قان بېسىم تۆۋەن قان بېسىمى قان بېسىمىنىڭ زىيادە تۆۋەن بولۇپ، قان ئايلىنىشنىڭ راۋان بولماسلىقىنى كۆرسىتىدۇ. تۆۋەن قان بېسىم بىمارلىرىدا دائىم باش قېيىش، ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا كالپۇكى كۆكىرىپ كېتىشىمۇ مۇمكىن.
5. زەھەرلەنمەك بەزى توكسىنلار ( مەسىلەن، كاربون چالا ئوكسىد ) قان قىزىل ئاقسىلىنىڭ ئىقتىدارىغا كاشىلا قىلىپ، ئوكسىگېننىڭ بەدەننىڭ ھەرقايسى قىسىملىرىغا نورمال توشۇلماسلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، كالپۇك كۆكىرىش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
قىسقىسى، كالپۇكنىڭ كۆكىرىپ قېلىشى بىر قەدەر ئېغىر كېسەللىك ئالامىتى بولۇپ، ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈپ دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش كېرەك.
